Euskal aditz morfologia eta hitzordena: VSO-tik SOV-ra

Gomez, 1994: Autorearen asmoa euskararen antzinako aditz sistemaren inguruko berreraikitze saio bat egitea da, eta berreraiketa lan guztiak bezala behin-behinekoa da. Lehenbizi hipotesiak aurkeztu eta ondoren banan-banan azaltzen saiatzen da. Azkenik, hipotesiei aurkitutako arazoak aurkezten ditu.

1. Hipotesiak

1. Pertsona-komunztadura markak jatorrizko izenordain askeak ziren, klitiko mailatik igaro ondoren aditzerroari uztartu zitzaizkio.
2. Pertsona bakoitzeko komunztadura-markak berdinak dira absolutibo, datibo eta ergatibo kasuetarako. Hirugarren pertsonaren marka 0 da beti.
3. Pertsona-marken ordena azaltzeko hitzordena aldaketa gertatu zela proposatu. SOV hizkuntzan nekez uler daiteke pertsona-

RESUM DELS 3 ACTES DE TERRA BAIXA

Aquesta història Tracta sobre la vida d'els habitants de Terra Baixa.

En el PRIMER ACTE, Pepa i Antònia, (les Perdigones) entren a casa de Marta a tafanejar sobre el Seu casament, i Nuri els hi explica que volen casar-
La amb el Manelic, un Pastor que viu a les muntanyes. Elles estàn parlant sobre aquella situació, Però Marta les veu i les fa fora. Està molt trista i histèrica, perquè ella no vol casar-se. Les perdigones volen saber coses sobre el Manelic i pregunten per Ell. Després, quan estàn 18518s1818s sols, el Xeixa explica la veritat entre Marta i Manelic, que ell abusa d'ella, i la vol casar per no perdre les Hisendes, perquè la gent es pensi que no hi ha res entre ells, ja que ell s'ha De casar... Continuar leyendo "L'infern de marta resum" »

Euskalkien Aniztasuna eta Euskara Batua

Koldo Mitxelenaren azterketak (1981) euskalkien egoera eta euskara batuaren sorrera ulertzeko giltzarriak eskaintzen ditu.

1. Euskalkien Borroka eta Jatorria

Euskara batuaren sorrerak euskalkien biziraupenari erronka berria ekarri dio. Historikoki, hizkuntza idatziaren (literatur dialektoen) aurrean, herri eta eskualdeko hizkerak ere lehiatu behar izan dute.

Hizkuntza egoera guztiak aurreko egoera batean dute jatorria. Egoera jakin bat jatorrizkotzat hartzea interes, erosotasun eta beharrizan kontua da, eta daukagun dokumentazioaren araberakoa da, aldakorra.

2. Ahaidetasun Genetikorik Ez

Inork ez du orain arte euskara eta beste hizkuntza baten arteko ahaidetasun genetikorik aurkitu, eta ez dago horretarako... Continuar leyendo "Euskalkien Aniztasuna eta Euskara Batua: Mitxelenaren Ikuspegia" »

Conceptos Fundamentales de la Familia y el Parentesco

La Familia como Núcleo Social

Definición de Familia

• La familia es el núcleo principal de la sociedad, caracterizada por su naturaleza transcultural.

Formas de Matrimonio y Residencia

• Poligamia: Práctica matrimonial que permite a un individuo tener múltiples cónyuges.
  • Poliandria: Una mujer con varios hombres.
  • Poliginia: Un hombre con varias mujeres.
• Endogamia: Matrimonio que se realiza dentro de la misma localidad o grupo social.

Teorías Antropológicas del Parentesco

Claude Lévi-Strauss y el Parentesco

• Aportes de Lévi-Strauss: Sus estudios se centran en el parentesco, la estructura elemental de parentesco y la teoría de la alianza.
• Teoría de la Estructura Elemental de Parentesco: Define la

Euskara Europako Hizkuntza Uharte Gisa

Lehen ikuspegia: Euskara, Erromania nagusian kokaturik, hizkuntza ez-latinoa eta ez-indoeuroparra da. Europako mintzaira multzoan, euskara uharte bat da, beste mintzaira altaiko eta eraldarrekin batera, enbor indoeuroparretatik bereizten delarik. Aldiz, Europako hizkuntza gehienak mintzaira anglosaxoi, germaniar, eslabiar, zelta eta bestelako greko-latindarren multzoan sartzen dira, funtsean, indoeuroparrak izanik.

Euskarak, hala ere, bere hiztegian latinaren eta mintzaira erromanikoen menderakizun lexikal handia du. Mendeetan zehar, inguruko gaskoi, aragoiera, gaztelania zahar eta frantses mintzairatatik mailegu multzo berehalakoa hartu duelarik. Beharbada mailegu horiei esker bizi da gure mintzaira, nolabait.... Continuar leyendo "Euskararen Jatorriari Buruzko Teoriak" »

Bokalismoa

Aurretikoak

Urteen eta mendeen arabera, hizkuntzak aldatu eta garatu egiten dira. Alboko hizkuntzen eraginez, euskarak ere aldaketak izan ditu; adibidez, latineko joccum-etik joku sortu da, edo latineko solum-etik zolu, zolü, soro, solo. Hori dela eta, orain 5.000 urteko euskaldun hipotetiko batek ez luke gaurko mintzaira asko ulertuko. Konbinazio asko gertatzen dira mintzairetan, fonemen asimilazio eta disimilazio faktoreak tartean direnean. Aldaketa fonetiko batzuk iraunkorrak dira, eta beste batzuk, aldiz, galkorrak. Gizarteari dagokionez, mendi eta haranen bereizketa topografikoak hizkuntza baten sakabanaketa eragin dezake. Horregatik, euskararen eremuan 8 bariante nagusi eta 25 bat azpieuskalki daude.

Gaurko euskarak inguruko... Continuar leyendo "Euskararen Bokalismoa: Aldaketak, Joerak eta Ezaugarriak" »

La Naturaleza Social del Ser Humano

Las relaciones con otros no son algo accesorio, sino un elemento intrínseco de la persona.

No es bueno que el hombre esté solo.

El hombre necesita a otros para conocerse a sí mismo.

La soledad se va con la llegada del otro, con quien se comparte.

Hombre y mujer están marcados por un destino común, existencial y corporal.

La vida social se funda sobre la existencia de lo común, no necesariamente lo universal.

Lo común hace alusión a los bienes que se comparten.

La Amistad

Las relaciones interpersonales son la esencia de la existencia humana.

La amistad necesita un receptor.

La amistad es tener intereses comunes.

Existen diferentes tipos de relaciones o vínculos:

• Instrumental (basada en un objeto o servicio).
• Benevolente

Larramendiren Hiztegigintzaren Inguruan (Lakarra)

Lakarrak dioenez, Larramendiren hizkuntzazko idazkiak irakurketa berri eta zuzenagoen premian daude, Azkue eta Aranaz geroztik mespretxu eta gutxiespenean jarraitu baitute.

Larramendi apologistatzat jo izan dute. Lakarrak, ordea, hori baino zerbait gehiago izan zela dio. Gainera, apologisten artean ere bereizketa bat egin beharra dagoela azpimarratzen du; ezin dira talde berean sartu Garibai eta Poza.

Garai hartan apologiak ezinbestekoak ziren; beren hizkuntza, hemen euskara zena, besteak bezain on, aberats eta osatua zela erakusten zuten modu honetan, edota besteak bezain noble eta zaharra.

Larramendik euskara goren mailara igo nahi izan zuen. Apologistek, apologista huts direnean, ez dute hiztegirik... Continuar leyendo "Euskararen Historia Linguistikoa: Fonologia, Morfologia eta Sintaxia" »

Generación del 98

La Generación del 98 es el nombre con el que se ha agrupado tradicionalmente a un grupo de escritores, ensayistas y poetas españoles que se vieron profundamente afectados por la crisis moral, política y social acarreada en España por la derrota militar en la Guerra Hispano-Estadounidense y la consiguiente pérdida de Puerto Rico, Cuba y las Filipinas en 1898. Todos los autores y grandes poetas englobados en esta generación nacen entre 1864 y 1876.

Se inspiraron en la corriente de crítica del canovismo denominada regeneracionismo y ofrecieron una visión artística en conjunto en La generación del 98. Clásicos y modernos.

Estos autores comenzaron a escribir en una vena juvenil hipercrítica e izquierdista que más tarde... Continuar leyendo "Autores de la Generación del 98: Características y Contexto Histórico" »