Chuletas y apuntes de Geología de Bachillerato y Selectividad

2-Luiziak: maldetako material xeheen beheranzko higidura azkarrak, urek (gure kliman euri-urek) eta grabitateak eragindakoak.

     3- kreep eta lerradura: grabitateak eragindako harri-masaren beheranzko mugimendu geldoak. Hain geldoak izanik belarrak estalki etengabea era dezake lerratzen den lurzoruaren gainean; sarritan, zuhaitzen enborren goranzko okerdura soilik nabari daiteke. Prozesu horri, mendi-hegal oso batek jasaten duenean lerradura deritzo.

Ibai-haranen sistema

ibaiak lur gainean ubide finkoetatik itsasora, laku batera edo beste ibai batera doazen ur-korronte bideratu eta iraunkorrak dira.

Ibaien higidura-lana eta garraioa

ibaiak, kontinenteak modelatzen dituzten kanpo-eragile geologiko garrantzitsuenak dira. Kontinenteek 3-6 cm

Modelatu karstikoa harri karbonatodunen ezaugarri izanda ere, harri disolbagarrietan gertatzen dena ere aipatu beharra dago, hala nola igeltsu eta gatzarrietan; adibidez, igeltsuen disoluzioa dela eta, galeria sistema handiak sor daitezke.

Sistema karstikoa

Harri baten ezaugarri bereziek, beste faktore naturalek baino garrantzi handiagoa izan dezakete erliebearen modelatzeari dagokionez. Adb: urak kareharrian eragiten duen modelatua: modelatu karstikoa.

Kareharria harri trinkoa da, baina oso zurruna denez, arrakala ugari izaten ditu. Horietatik ura sartzen da; horren ondoriozko disoluzioa dela medio, apurka-apurka, zabaldu egiten dira zartadurak, eta azaleko isurketa gero eta txikiagoa da. Horregatik, idortasun handia eta ibairik gabeko haranak

Presioak eragindako aire-
Masen higidura bertikalak:

Itsas mailako presio atmosferiko normala 1013mb-koa dela gogoan hartuta, hori baino presio atmosferiko handiagoa duten eremuetan antizikloia edo goi-presioa dagoela esaten dugu. Txikiagoa berriz, borraska edo zikloia.

A)Ezegonkortasun atmosferikorako baldintzak: depresioa edo borraska

Aire beroak gorantz egiten uzten duen hutsunea alboetako aire hotzek beteko dute. Zenbat eta gorago tenperatura jaitsi egingo denez, kondentsatu eta hodeiak sortuko dira, et beharbada, baita prezipitazioak ere. Goiko eta beheko tenperaturen arteko aldea oso handia bada, airea azkar igoko da, eta kondentsazioa bortitza izango da, horrela, ekaitzak sor daitezke. Presio txikiko gunea eta atmosferaren ezgonkortasuna

1.1) Sector secundario:

aquel que se refiere a la transformación de las materias primas para convertirlas en productos. Estos pueden ser de dos tipos: 
elaborados (bienes de consumo o finales) o semielaborados (bienes de producción o intermedios que se usaran para producir bienes elaborados). Estas transformaciones antes eran artesanales (con las manos) pero ahora son industriales, con máquinas. Aquello que necesitamos para poder obtener producción industrial, se conoce como factores de producción, que pueden ser de varios tipos: 

Factores físicos

Materias primas, fuentes de energías, maquinarias, instalaciones, medios de transporte. 
Factores económicos. Capital, inversión de dinero, demanda (capacidad de compradores) 

Factores

UNITATE MORFOESTRUKTURALA: Erliebeak barrualdean hartzen dituen formak eta eraketak, horrela, sortzen direlarik: ZOKALOAK, MENDI-ZAHARRAK, TOLESDURAK ETA ARROAK.

IBAI ERREGIMENA: Ibai baten ur kantitatea urtean zehar duen aldaketak dira, eta hauek egoera desberdinetan ager daitezke.

ARRO SEDIMENTARIO: Aro tertziarioan, orogenia alpetarraren eraginez, alde batetik mesetako harriak apurtu eta ondoratzean eta bestetik itsas ondoko materialak tolesterakoan sortutako sakonunea da .

ARRO HIDROGRAFIKOA: Ibai batek eta bere ibai adarrek osatzen duten eremu geografikoa

LANDAREDI POTENTZIAL: Leku jakin batean, gizakiaren eraginik gabe, bertan egongo lukeen landaredia

EKINTZA-GUNE (ANTIZIKLOI ETA DEPRESIO (BORRASKA

BALIABIDE NATURALA: Naturak eskaintzen dituen

Prozedurak: Zientziaren arlo askotan...

Ikuspuntu holistikoaren edo globalaren arabera, beharrezkoa da hainbat diziplinaren parte-hartzea, hala nola biologia, geologia, fisika, kimika,...

Sistemen teoria: (Sistema: deritzo elkarri eragiten dioten elementu edo osagaien multzoari). Ingurumen zientzien ikerketan ikuspegi holistikoa da nagusi. Metodologia egokiena Sistemen Teorian oinarritua izango da.

• Kutxa beltza: Ez dugu sistemaren barrualdea aztertzen, baina bai sistemak beste sistemekin dituen elkarrekintzak eta harremanak. Hainbat eredu:
  • Sistema irekia
  • Sistema itxia
  • Sistema isolatua

Lege termodinamikoak: 1. Legea: Energia konstantea da. 2. Legea: Sistema baten ordena handitzeko bere inguruko sistemaren ordena txikitu egin beharko da.

• Kutxa zuria:

¿Cual es el papel fundamental que desempeña la energía gravitatoria en el ciclo del agua?

La energía gravitatoria completa el ciclo del agua,ya que si esta última “eleva” el vapor de agua a la atmósfera la gravitatoria es responsable de la caída de la misma con lo que se completa el ciclo. No solo mueve el ciclo del agua, sino también el ciclo geológico externo, uno de cuyos principales agentes es el agua.

¿Cuál es el origen de la energía (interna) de origen térmico en la tierra?

Es originada por el calor residual de formación del planeta y  la desintegración atómica de elementos radiactivos naturales de vida media larga, tales como el Uranio ( 235 y 238).

¿Qué relación guardan los terremotos con la energía interna terrestre?

Tipos de explosividad volcánica

Explosivos, frecuencia diaria, columnas de hasta 100 metros y un radio de acción menor a 100 metros. Por ejemplo están Loa y Kilauea (Hawái) y Timanfaya (Lanzarote)

Estromboliano:

Explosividad ligera, grado 1-2 de peligrosidad, cono pequeño, simétrico, pendiente empinada y solo formado por piroclastos. No emite coladas de lava, columna eruptiva de máximo 1000 metros y un radio de acción entre 100 a 500 metros. Por ejemplo El Teide y Paracutín (México).

Vulcania:

Explosividad media, grado 3-4 de peligrosidad, se produce la explosión al destaponarse la chimenea volcánica, genera treta (muchos piroplastos), una columna eruptiva de hasta 2000 metros, no genera nube ardiente. Por ejemplo Vulcano (Italia) y... Continuar leyendo "Tipos de explosividad volcánica y métodos de predicción y prevención de riesgos" »

Berotegi efektuaren ondorio nagusiak

• glaziarrak urtzea:
  ondorioz, itsas mailak gora egitea.

• zenbait eskualdetako kliman aldaketa nabarmenak gertatzea, haizeen eta itsas korronteen zirkulazioaren aldaketen ondorioz, adibidez. Era horretara, lehorte handiagoak omen dira toki batzuetan eta uholde handiagoak beste batzuetan. (el niño)

• lehorte horien ondorioz, eskualde horiek basamortu bihurtzeko arriskua egin daiteke.(mediterraneo aldea)

• zenbait tokitan bioaniztasunaren galera nabarmendu daiteke. Adibidez kanadak, Europa iparraldeak eta errusiako lurraldeek habitaten %70 gal dezakete, eta eragina izan dezake bertako hotzera egokitutako zenbait espezieengan.

• itsas mailaren igoerak, kostaldeko akuiferoek gazitzea ekar dezake, eta ondorioz ur edangarriak

Diagénesis II: Compactación

Es la reducción del volumen de una roca. Se produce como consecuencia de que sobre una capa de sedimentos se depositan nuevos materiales que ejercerán una presión sobre los primeros. El volumen de la roca disminuirá como consecuencia de la reducción de los huecos que había entre los granos que componen el sedimento. Al disminuir los poros también se reduce el agua que pudiera haber en ellos.

Cementación

Consiste en la precipitación de minerales que van disueltos en las aguas que circulan entre los granos del sedimento. El mineral precipitado actúa de cemento que une y aglutina los granos del sedimento. En consecuencia, rellena los huecos produciendo una reducción de la porosidad de la roca. La calcita y... Continuar leyendo "Diagénesis II: Compactación, Cementación y Constituyentes de las rocas sedimentarias" »