Chuletas y apuntes de Filosofía y ética de Otros cursos

Sapere Aude: Autonomia eta Ilustrazioa

Sapere aude, “ausart zaitez jakitera” esanahia duen latinezko esamoldeak, Ilustrazioaren ardatz nagusia laburbiltzen du. Kanten arabera, gizakiaren bereizgarri nagusia autonomia da, bere kabuz pentsatzeko eta erabakiak hartzeko gaitasuna. Autonomia lortzea heldutasunera iristea da, hau da, adingabetasuna —besteen menpe arrazonatzeko ezintasunak sortzen duen egoera— gainditzea.

Pentsamendu autonomoa heteronomiaren kontrakoa da; hau da, besteek emandako iritzien menpe jardutea. Kanten arabera, gizakiak gidaritza edo tutoretza horien kateak apurtu behar ditu. Tradizioek, sinesmen erlijiosoek eta autoritate-printzipioek arrazoiaren erabilera askea oztopatzen dute, gizakia abere pasibo bihurtuz.

Kantek... Continuar leyendo "Kanten Pentsamendua eta Filosofia: Ilustrazioa, Morala eta Ezagutza" »

Antzinako Greziako Filosofia: Etika eta Gizarte Eredua

Filosofia Grezian sortu zen, K.a. VI. mende inguruan, mendebaldeko pentsamenduaren hastapen gisa. Hasierako filosofo presokratikoek natura eta kosmosaren jatorria ulertzea zuten helburu, mitoetatik ihes eginez eta arrazoiaren bidez azalpen sistematikoak bilatuz. Hala ere, K.a. V. mendean, Atenasko giro demokratiko eta sozialak aldaketa garrantzitsua ekarri zuen: sofistek eta Sokratesek filosofia norabide berrira bideratu zuten, gizakiaren inguruko galderak lehen planoan jarriz. Filosofia antropologiko bihurtu zen, giza izaera, etika eta politika ardatz hartuta.

Sofistek jakintza erlatibista eta diskurtsoaren boterea nabarmendu zuten, hezkuntza politikorako tresna gisa. Sokratesek, berriz,... Continuar leyendo "Filosofiaren Bidaia: Antzinatetik Gaur Egunera" »

Las Diferencias del Pensamiento: Del Mito al Logos

Pensamiento Mítico

• Los fenómenos de la naturaleza no se pueden conocer o predecir porque responden al capricho de los dioses. El mundo es, por tanto, caótico y arbitrario, sin leyes fijas.
• Explica el mundo por medio de relatos fantásticos.
• Las explicaciones míticas no se revisan: son un conocimiento cerrado.
• Se trata de una explicación tradicional.

Pensamiento Racional

• Todos los fenómenos tienen una naturaleza y unos principios o causas naturales que permiten su conocimiento. El mundo es un lugar ordenado, regido por leyes fijas.
• Se vale de la razón para conocer las leyes que rigen el mundo.
• El conocimiento racional está en constante revisión.
• Se trata de una explicación crítica.

Conceptos

Filosofia Presocràtica: Jònia i Magna Grècia

Els filòsofs de Jònia (escola de Milet i Heràclit) i els itàlics de la Magna Grècia (Pitàgores) es feien una pregunta fonamental:

• Els jonis són més naturalistes, mentre que els itàlics són més especulatius.
• La preocupació bàsica dels pensadors abans de Sòcrates se centra en el problema de la naturalesa.

Preguntes Clau dels Presocràtics

A partir de què i com s'ha originat el món material? Quin és el substrat del qual tot brolla? Quin és el primer principi? (Arkhé: principi de la naturalesa)

Característiques de la Filosofia Presocràtica

• Els filòsofs presocràtics van iniciar el pas del mite al logos (pensament racional, ús de la raó i de l'observació).
• Està dominada pel problema

Sokratesen Maiêutika

Sokratesen maiêutika metodo filosofiko bat da, ezagutza elkarrizketaren eta hausnarketaren bidez lortzea helburu duena. Bere izena grezieratik dator, “maieutiké” hitzetik, “erditzearen artea” esan nahi duena, eta Sokratesek bere metodoa emaginaren lanarekin alderatzen zuen: besteek beren ideiak "erditzen" laguntzea.

Maiêutikaren Prozesua

Prozesua galdera estrategikoekin hasten da, solaskidearen hasierako usteak zalantzan jartzen dituztenak, eta horrek bere arrazoibidean dauden kontraesanak edo hutsuneak aitortzera eramaten du. Sokratesek ez ditu erantzunak ematen; helburua pertsona bera unibertsoaren egiak ulertzera eta aurkitzera gidatzea da.

Elkarrizketa solaskidearen hasierako baieztapen batetik abiatzen da.... Continuar leyendo "Sokrates eta Platon: Filosofiaren Oinarriak" »

Egiaren eztabaida filosofian

Egiaren gaiaren inguruan solastu ziren lehen filosofo garrantzitsuenak Sofistak eta Sokrates izan ziren. Hauek Antzinarokoak dira. Sofistak eszeptikoak ziren eta, egia existituko balitz, inork ezingo lukeela ezagutu defendatzen zuten. Sokratesek, aldiz, ikuspuntuaren arabera gauzak ez direla aldatzen zioen, diren bezala direla.

Erdi Aroan, Tomas Akinokoak eta Agustin Hiponakoak ezagutza eta egia Jainkoan eta fedean oinarritzen direla zioten. XVII. eta XVIII. mendeetan, ezagutzari buruzko bi ikuspegi kontrajarri ziren: enpirismoa eta arrazionalismoa. Enpiristek, Locke eta Hume ordezkari nagusi zituztela, esperientziaren bidez lortzen zela ezagutza defendatzen zuten. Arrazionalismoaren ordezkari nagusia Descartes zen.... Continuar leyendo "Egiaren izaera eta ezagutzaren mugak filosofian" »

Introducción a la Metafísica

¿Qué es la metafísica?

Metafísica: El estudio de la causa última y de los principios primeros y más universales de la realidad.

Importancia Teológica de la Metafísica

La metafísica no puede prescindir de las verdades que encierra la revelación, pues no sería fiel a su naturaleza. Por otro lado, es imprescindible para la teología, puesto que es el instrumento científico necesario para desarrollar la teología como ciencia, como argumentó el beato Juan Pablo II en su encíclica Fides et Ratio.

Objeto y Objeto Formal de la Metafísica

¿Cuál es el objeto de la metafísica?

El ente, cualquier realidad por el hecho de existir.

¿Y su objeto formal?

El ente en cuanto a ente, lo que hace real a lo real.

Características

Cuestionario - Examen 2010: Facultades y Libertad del Ser Humano

Responder según texto estudiado

1. ¿Cuáles son las afirmaciones correctas referidas a la Facultad Corporal del Ser Humano?

Las Facultades Corporales del ser humano son el Entendimiento Racional y la Voluntad libre, dos capacidades que sólo posee el ser humano. Además, tenemos la afectividad y la corporalidad. Esta última es la facultad humana más evidente, que se desprende del hecho de que todo ser humano constituye un sistema orgánico material, limitado y perceptible por los sentidos.

2. Capacidades del Ser Humano que pertenecen al ámbito Inmaterial o Espiritual

La razón por la que se puede hablar del ser humano como ser personal es precisamente su condición de animal racional,... Continuar leyendo "Facultades y Libertad del Ser Humano: Un análisis ético" »

Platonen Eragina Agustinen Pentsamenduan

Platon eta Agustin filosofoek ikuspegi filosofiko sakonak partekatzen dituzte, baina, aldi berean, haien arteko desberdintasun nabarmenak ere ageri dira. Platonen filosofiak eragin handia izan zuen Agustinen pentsamenduan, baina Agustinek bere ikuspegia kristautasunaren doktrinarekin uztartu zuen.

Ezberdintasun Esentzialak

Platonen kosmogonian, mundua ez da ezeretik sortzen (ex nihilo nihil printzipioa), hasierako materia kaotikoa ordenatzen duen demiurgo baten bidez baizik. Agustinek, ordea, kreazionismoaren ideia jarraitzen du: Jainkoak mundua ezeretik sortu zuela baieztatuz. Horrez gain, Platonek arrazoia ezagutzaren iturri nagusi ikusten du; Agustinek, aldiz, ezagutzaren funtsezko iturri gisa arrazoia... Continuar leyendo "Platon eta Agustin: Filosofia eta Jainkoaren Ontologia" »

Karl Marxen Herentzia: Ilustrazioaren Dialektika Frankfurteko Eskolan eta Simone Weil

Frankfurteko Eskola hainbat pentsalarik garatu zuten teoria sozial neomarxista izan zen. Filosofo hauek marxismoaren teoria ikertu egin zuten, eta gizarte industrializatuen kritika egin zuten ere.

Frankfurteko Eskolako Pentsalari Nagusiak

Max Horkheimer

Eskolako sortzaileetako bat Max Horkheimer izan zen. Marx eta Hegelen lanek eragin handia izan zuten bere filosofian. Errealitatearen ikuspegi dialektikoa oinarri hartuta, gizarte garaikidearen zenbait alderdi aztertu zituen (totalitarismoa, zientzia eta teknikaren zeregina, etab.). 1937an Teoria tradizionala eta teoria kritikoa argitaratu zuen, Frankfurteko Eskolaren sorrera manifestua kontsideratzen dena.

Theodor