Testu iruzkin 1
Enviado por Luar y clasificado en Filosofía y ética
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 2,99 KB
Bizi-arrazoimena eta historia-arrazoimena: Gizakia oinordekoa da, hau da, gizakiak ideia eta sinesmen multzo handi bat jasotzen du oinordetza moduan. Guk konpromisu bat dugu gure oinordekotza hobetezeko kontzientzia historikoaz jabetzen bagara. Instintuek animaliak osatzen dituzte, baina hauek aldagarriak dira. Gizakiaok sineste eta ideiak eraldatu ditzazkegu baldin eta guk nahi badugu. Erabaki hau gure kontzientzia historikoak hartzen du historia-arrazoimenaren bidez. Arrazoimen hutsak eta instrumentalak ezin dituzte gizakia ulertu, baina bai historia-arrazoimena nork gizabanakoaren garai eta belaunaldiak bizi-egitasmo ulertu dezake bizitzaren kategoriak aplikatuz.
Historia-arrazoimenaren helburua bizitzaren esperientziaz ohartaraztea da sineste positibo nahiz negatiboak jasotzen ditugulako eta berak ezagutarazten digut errore horiek etorkizunean errepika ez daitezen. Ortegarentzat bizi-arrazoimena historia-arrazoimenarekin lotuta dago.
Gizakia oinordekoa izateak hiru ondorio dakartza: 1)gizakiaren funtsezko ezaugarria aldarritasuna da 2)aldagarritasuna historian adierazten da 3)honek jasotako oinordekotza aberastu ala hondatu egin dezake.
Beraz gizakia potentzia hutsa da, ezer izatetik edozertara izatera iritsi daitekelako. Gizakia etorkizunaren eta iraganaren arteko emaitza da, iragana etorkizunaren funtzioa sortuz. Iragana bizi egin behar da, orainaldira ekarri. Hor esaten du Ortegak tradizioari jo bhar dela etengabe, hau da, iraganetik bizi behar dela uste du, iragana hobetzeko konpromizua hartuz.
Darwin: Aro garaikidean hasi. Naturaren bilakaera azaldu, Jainkoa erabili gabe. Natura, nahasketa eta zoriaren emaitza da. Espezie batzuetatik beste batzuk sortzen dira. Arima: giza espeziaren ezaugarri berezia den zalantzan jarriko du.
Marx: errealitatea ez da ideia ezta espiritu absolutua, historia dela, indar eta produkzio harremanezko loturaz osatuta. Eztabaida filosofikoa ekintza historia zuzendu. Gizakiaren ezaugarri bereizgarriena lana da. Esplotazioa kapitalismoaren mina, gizartea 2 klaseetan: burgesia eta proletalgoa. Bien borrokek: gizarte berri bat sortu. Komunista edo klase gabekoa.