Iraultza kantonala

3.1 Lehenengo Errepublika

• Otsailaren 12an bertan Gorteek I Errepublika aldarrikatu zuten eta Errepublika bateratu*
  aren presidentea EstanislaoFigueras hautatu zuten.

• Egin nahi zuen Konstituzio berria Espainiak zituen arazoak konpontzeko: agortutako Ogasuna, iparraldean gerra karlista, Kubako arazoa…Hala ere, hiru hilabete besterik ez zen egon boterean, baina gobernuan egon zen bitartean neurri demokratikoak hartu zituen: amnistia zabala, esklabotasuna ezeztatu eta kintak ezabatu.

• Hauteskundeetan Errepublikano federalak garaile atara ziren, GorteekErrepublika Demokratiko federala*
  aldarrikatu zuten eta Pi i Margall presidentea.

• Eredu berria 17 estatutan banatuta zegoen, Kuba eta Puerto Rico barne. Baina federalak bananadu ziren, eta talde banak konstituzio desberdina aurkeztu zuten.

• Horrez gain, iraultza kantonala*
  piztu zen Cartagenan, eta hegoaldeko eta ekialdeko hirietara hedatu zen. Iraultza kantonal honetan herri bakoitza aginte zentraletik askatu eta kantoi bihurtu zen.

• Pi i Margallek, iraultza kantonala aurrera zihoala eta konstituzioaren proiektua onespena lortu ezinik, dimisioa aurkeztu zuen

• Salmeron aukeratu zuten presidente nor hilabete bat eta erdi besterik ez zen mantendu. Ejerzitoarekin ordena berrezarri zuen eta langile mugimendu internazionalista zapaldu zuen. Salmeronek dimititu zuen kontzientzi arazoak zirela eta (Heriotza zigorrak).

• Irailaren 6an, Emilio Castelar aukeratu zuten. Horren programa, ordena berrezartzera mugatu zen. 1874ko urtarrilan Pavía jeneralak estatu kolpe bat eman zuen Kongresuan sartuz.