Chuletas y apuntes de Historia de Formación Profesional

Errusiako Iraultza

Ekonomia aurreratua eta gizarte atzeratua

Errusiako inperioa, XX. mendearen hasieran, munduko potentzia handienetako bat zen. Indar handia zeukan, baina indar hori itxurazkoa zen, bertako ekonomia eta gizarte atzeratuaren ondorioz, Errusia oso urrun zegoen, adibidez, Britainia Handia nazio modernotik.

Gizartearen aldetik, Errusian garapena eta atzerakuntza nahasten ziren. Atzerakuntza ekonomikoaren ondorioz, industriaren garapena berandu iritsi zen. Gainera, enpresari gehienak atzerriko kapitalaren esku zeuden.

Gatazka politikoak

XX. mendearen hasieran, Errusiako inperioa monarkia absolutu anakronikoa zen. Tsarrak agintea zeukan (garapen ekonomikoaren kontra). Industriako langileen eta intelektual erradikalen artean, marxismoaren... Continuar leyendo "Errusiako Iraultza: 1905etik Stalinera" »

Foru Hobekuntza

1. Sarrera

Testuaren izaera juridiko-politikoa da (lege organikoa) eta lehen eskuko iturria da. Lege bat denez, publikoa da. Testua Foru Parlamentuak eta Espainiako Gorteek onartu zuten, UCDren Gobernuaren eta Nafarroako Foru Diputazioaren arteko negoziazioen ostean. 1982an onartu zuten Foru Hobekuntza, eta 1978ko konstituzioak onartutako “autonomia erkidegoen estatua” osatzen ari ziren oraindik. Foru Hobekuntzarako hainbat artikulu agertzen dira: Nafarroaren definizioa, legearen helburuak, eskubide berdintasuna Espainiarekiko, hizkuntza ofizialak, instituzio foralak, Nafarroako Parlamentuaren eskuduntzak eta autonomia fiskala.

2. Gertakari hurbilak

1978ko konstituzioak erregioei autonomia erkidegoa osatzeko aukera eman zien,... Continuar leyendo "Nafarroako Foru Hobekuntza: bilakaera historikoa eta testuinguru politikoa" »

Història de la llengua catalana

Els orígens del català

El català es va originar a l'edat mitjana a partir de l'evolució del llatí vulgar. Aquesta evolució va tenir lloc entre els segles VII i VIII, de manera gradual i insensible. Quan l'església estableix que la predicació s'ha de fer en romanç, la llengua del poble aixeca acta de la diferenciació de les llengües romàniques respecte el llatí.

Les primeres manifestacions del català van ser orals. La utilització del català en documents escrits va ser posterior:

• S. IX-X: Primers vestigis del romanç en textos en llatí.
• S. XI: Frases en romanç intercalades en textos llatins.
• S. XII: Documents en català.

El català es parla i es comença a escriure a Catalunya Vella. Els contactes amb... Continuar leyendo "Història de la llengua catalana: orígens, evolució i reptes" »

LA PENÍNSULA IBÉRICA EN LA EDAD MEDIA: LOS REINOS CRISTIANOS

LOS REINOS CRISTIANOS EN LA EDAD MEDIA: LOS PRIMEROS NÚCLEOS DE RESISTENCIA

El primer grupo creado fue el astur, que surgió tras el triunfo del noble visigodo Pelayo en Covadonga en el 722. A lo largo de los siglos VIII y IX, sus sucesores extendieron sus dominios hacia el País Vasco y Galicia. A comienzos del siglo X el reino astur pasó a denominarse astur-leonés.

Hacia el este surgió el reino vascón de Pamplona en el año 778 cuando los vascones derrotaron a los carolingios en Roncesvalles. En el siglo X el monarca, Sancho Garcés I extendió sus dominios hacia las tierras del alto Ebro e incorporó a su reino el condado de Aragón.

Los condados catalanes estaban también bajo... Continuar leyendo "La Península Ibérica en la Edad Media: El Auge de los Reinos Cristianos" »

GERRAREN LEHEN ETAPA

 Frantsesen okupazioa eta gerra zabaltzea. (1808) Urte bateko fasea.

Frantziako indar okupatzaileen kontrako herri matxinada 1808ko maiatzaren 2an hasi zen, eta 1813aren amaierara arte iraun zuen gerra suntsitzailea hasi zen.// Batzordeak: matxinadak hasi zirenean eta Baionako abdikazioen ondorioz, hutsune handia zabaldu zen agintean. Frantziako armadak hartuta ez zituen eskualde egoera kontrolatzeko eta frantsesen kontrako erresistentzia antolatzeko herritar ospetsuek probintzia batzordeak ezarri zituzten.
Era askotako ideologiak zituzten aristokratek, elizgizonek, militarrek eta legegizonek osatzen zituzten. Probintzia batzordeetako ordezkariek Batzorde Zentral Gorena osatu zuten. Batzordeak bere egin zuen subiranotasuna

La Caída de Napoleón

Los ejércitos napoleónicos actuaron como conquistadores: sometieron a las naciones ocupadas y favorecieron los intereses materiales de Francia por encima de los ideales revolucionarios. Todo ello desencadenó en los territorios ocupados fuertes sentimientos nacionales contra la Francia invasora. Así, paradójicamente, los ideales de libertad expandidos por los franceses se convirtieron en el sustento ideológico con el que los patriotas de numerosos países se opusieron a la presencia francesa.

El levantamiento protagonizado por los españoles en 1808 contra la invasión e imposición de un rey extranjero fue el primero y el que marcó el declive del Imperio Napoleónico. En 1814, tras ser vencido en Rusia y en España,... Continuar leyendo "El Declive de Napoleón, la Restauración Europea y las Unificaciones Nacionales del Siglo XIX" »

17. TESTUA. ERANTZUKIZUN POLITIKOEN LEGEA (1939-02-09)

1. TESTUAREN AURKEZPENA ETA SAILKAPENA Lehen mailako testu historiko da,dokumentu juridikoa, Francok, egindako legearen zatia da. Testu publikoa, Boletín Oficial del Estado delakoan argitaratu baitzen 1939ko otsailaren 13an. Edukia politikoa eta dekretuaren izenburuak erreferentzia zehatza egiten dio “Erantzukizun Politikoaren Legeari”. Egilearen asmoa, behin gerra irabazita, “matxinada gorrian” parte hartu zuten horiei zigortzea. Espainiarrei zuzenduta, bereziki Fronte Poupularraren alde azaldu zirenei.

Legea

Francok sinatu zuen Burgosen. Legea, 1939ko otsailaren 9koa da, Francoren tropek Bartzelona okupatu zutenekoa, gerra bukatzear zegoela.

Francisco Francok (1892-1975), Toledoko

Oinarri Juridiko-Politikoak: Erreinuko Oinarrizko Legeak (1938-1967)

Politikoki, bere helburua diktadura ezartzea da; Gobernuko eta Estatuko buruzagitza bere gain hartuko zituen. 1938-1967 bitartean instituzionalizazioa ezartzen da, prozesu luzea izan zen Frankismoaren jarraipena ziurtatzeko. Horren bidez normaltasun-itxura azaldu nahi zen atzerrian, eta horretarako "Estatuko Oinarrizko Legeak" ezartzen dira (konstituzio gisa).

Estatu berriaren boterea antolatzen zuten oinarrizko legeak hauek izan ziren:

1. Lanaren Forua (1938ko martxoa)

   Lana eta bizitza ekonomikoa antolatzen zituen. Eredu kapitalista onartzea suposatzen zuen, baina sistema liberalaren "akatsik gabe"; jabetza pribatua onartu zen Estatuaren parte-hartzearekin. Klaseen arteko borroka

Unidad didáctica II. Siglo XVI: los otros mundos

II.1 La era de los descubrimientos geográficos.

Época grecorromana. Se limitaba el mundo por el Sahara. Las columnas de Hércules (Cádiz) por el oeste y los límites del imperio de Alejandro (India) por el este. Así lo escribieron Herodoto, Estrabón, Plinio, etc.

Edad media.

Los primeros contactos con Asia los tuvieron frailes franciscanos que llegaron hasta la capital mongola del gran Khan Juan de Pian y Guillermo Rubruck entre 1250 y 1260, esto es mediados del siglo XIII. Escribieron libros como el del primero “Historia de los mongoles, llamados por nosotros tártaros”.

Pero las noticias asiáticas mejores del mundo medieval no tuvieron razones evangelizadoras sino comerciales. El veneciano... Continuar leyendo "Exploración del Siglo XVI: Nuevos Mundos y Conexiones Globales" »