Masa galera eta lotura energia

20-Fisio nuklearra

Definizio

Erreakzio nuklear bat non masa handiko nukleo bat neutroiez bonbardaruz nukleo hori zatitu eta bi nukleo arin sortzen dira. Prozesua zenbait neutroi eta energi kantitate handia aska. Uranio-235 eta plutonio-239 isotopoak erabil. Fisio erreakzio adb:

_ Aktibazio-energia:
Fisoa sor duen produktuak hasierako baino egorkorrago, energia handikoa eta berehala fisionatzen dena. Uranio atomoa ez fisionatzen, aktibazio energia behar neutroiez bonbadatzen lortzen dena. Erreakzioa hasi neutroiak aska, neutroi bakoitza uranio nukleo baten fisioa eragin eta errakzioa azeleratu kate erreakzioa sortzen. Neutroia aske ez kontrolatu= boba atomiko. Frenatu daiteke erreakzioa kontrola.
Prozesu ez-

Kontrolatuak

Neutroiak ez kontrola, energia handia erradiazioa eta hondakin radiaktiboak sor (bomba atomikoan).

Prozesu kontrolatua

Neutroien abiadura moteldu moderatzileekin( ura, grafitoa). Erreakzioaren abiadura kontrola, energia aprobetza (zentral nuklearran).

Masa-galera eta energia:

askatzen den energia masa galeraren ondorioa. Azken produktuaren masa erreaktiboaren baino txikiago. Galtzen den masa energia bihur Einstein ekuazioa bidez. Ad: U-235 atomo fisioan, masa galera 0,2154u, askatutako energia 200MeV

22-Fusio nuklearra

Definizio

prozesu atomiko non bi nukleo arin bil gehiago pisatzen duen bat osatzeko. Prozesu energia kop handia igor. Fusio-errekazio ad: H+H→He+n+Energia_

Aktibatze-energia

Fusioan nukleoak hurbil, aldarapen elektroestatikoa gainditzeko energia handia behar (Aktibatzen energia). Erreakzioa gertatzean izugarrizko energia aska, horrek arreakzioa manten. Kontrolatuz gero energia iturri, ez kontrola eztanda (hidrogeno bonba).

Prozesu ez kontrolatuak

-Fusio nuklearra izarren barruan gerta (erreakzio termonuklear) gerta. Ad: Eguzki; Fusioa hidrogeno atomo isotopoak lotuz gerta, energia asko aska. Eguzki nukleoa 15 milioi gradu, presio handia dagoelako. -Lurran bonba atomiko. Oso tenperatura handia behar, horregatik lehenago fisio erreakzio bat egin.

Prosezu kontrolatua:

Energia iturritzat fase esperimentalean, zailtasun: materia tenp altua behar (150 milioi gradu) beraz energia aldetiz ez rentable. Etorkizuneko energia iturritzat hartua; hondakin arriskutsu ez sor, erregai ekonomikoa (itsas uretako deuterio).  

Masa-galera eta energia:

askatzen den energia masa galeraren ondorioa. Azken produktuaren masa erreaktiboaren baino txikiago. Galtzen den masa energia bihur Einstein ekuazioa bidez.