Bio 2.1
Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Biología
Escrito el en vasco con un tamaño de 8 KB
fotosintesia eta ekoizpena
Ekoizpen primarioa eta sekundarioa
- Fotoautotrofoek fotosintesi bidez hartutako substantzietatik:
- Energia lortu
- Soberan dutena biomasa bihurtu
- E. Primarioaàez organikotik organikoa sortu (autotrofoak)
- E. Sekundarioa edo kontsumitzaileaàbeste izaki bizidun batk lortutako organikotik substantzia propioak produzitu (heterotrofo)
Eraginkortasun energetikoa edo ekologikoa
- Energiaren zati bat lan bihurtzen da eta bestea xahutu egiten da.
- Ekoizpen guztia= metabolismoa + ekoizpen garbia
- Ekoizpen gordina/guztia: fotosintesiaren kasuan molekula organikoetan bildutako energia kantitate jakina
- Ekoizpen garbia: produkzio guztiari kostuak edo gastuak kentzean geratutakoa
2.2. Kate, sare eta piramide trofikoak
- Ekosistema batean izaki bizidunek duten elkarrekiko dependentzia arrazoi bat elikadura da (harreman trofiko edo elikadura harremanak)
- Sare trofikoa: ekosistema batean bizi diren populazioak eta beraien arteko harremanak erregistratzean sortzen den sare trinkoa.
- Kate trofikoak: C atomo batek (adib.) ekoizle primarioetatik hasita hainbat kontsumitzaileen konposiziotik pasaz sortzen den segida irudikatzen duen eredua.
- Maila trofikoak:
- Organismoak esplotatzen duten maila trofiko gorenaren arabera kokatzen dira.
- Maila trofikoak:
- Piramideak:
- Biomasa piramideak: maila jakin batekoek behekotik jasotako materia eta energiaren zati txiki bat goikora pasatzen dela irudikatzen du.
- Beraz, energia erabilgarria gutxituz joaten da mailatik mailara.
- Energia piramidea: maila trofikoetako produkzioa irudikatu.
- Beti produkzio gordinaren eta kontsumitutakoaren diferentzia handiagoa da beheko mailetan, beraz ez daude alderantzizkoak.
- Forma:
- Pasatzen den kantitatearen arabera
- Hurrengo mailara pasatzeko energia, bihurtzeko eraginkortasunaren araberakoa
- Biomasa piramideak: maila jakin batekoek behekotik jasotako materia eta energiaren zati txiki bat goikora pasatzen dela irudikatzen du.
Produkzio gordina eta garbia ekosistemetan
- Ekoizpen gordina= arnasketa+ekoizpen garbia
- Ekoizpen gordina: denbora bitarte jakin bateko ekoizpen primarioa
- Arnasketa: autotrofoek energia lortzeko erabiltzen duten ekoizpen gordinaren zatia
- Ekoizpen garbia: kontsumitzaile primarioek aprobetxa dezaketen soberakina.
3.- Materiaren zirkulazioa
- Ziklo biogeokimiko: naturan ezinbestekoak diren elementuak maila trofiko eta biotopoan (bizidunen egiturak sortu eta mantenduz eta hauen funtzionalitatea ziurtatuz) birziklatzean egiten duten desplazamenduen segida.
- Biologiarekin eta geologiarekin lotura duten osagaiak izendatu.
- Zikloa (1-2-3-4-1…):
- Autotrofoek materia minerala hartu eta organiko bihurtu
- Kate trofikoekin beste organismo batzuetara pasa
- Pasatzean zatika inorganiko bihurtzen joan
- Mikroorganismo transformatzaileek hori hartu eta ekoizleek aprobetxatzeko bihurtu.
3.1.- Ziklo biogeokimikoak
Uraren zikloa
- Ura hidrogenoz eta oxigenoz osatua da
- Galera garbirik gabe ixten da uraren zikloa
- Magmaren aktibitatetik ere isurtzen da, galerak betetzen.
Karbonoaren zikloa
- Landare berdeek hidrosfera eta atmosferako CO2 hartu eta sintetizatu
- Landare-materia organikoa 1. eta 2. mailako konts. eta deskonposatzaileetatik pasa
- Parte bat CO2 bihurtu arnasketan
- Beste zati bat lurzoruan ikatz edo petrolio modura
- Erretzean CO2 bihurtu
- CO2 zati bat karearrietara pasatzen da
Oxigenoaren zikloa
- Oxigenoa biomolekuletan funtsezko elementua da eta bizidunen prozesu metaboliko askotan hartzen du parte.
- Arnasketa: atmosferatik eta hidrosferatik oxigenoa hartu eta CO2 askatu.
- Fotosintesia: CO2 hartu eta oxigenoa askatu atmosfera eta hidrosferara.
Nitrogenoaren zikloa
- Atmosferako N2àAmoniako NH3: bakterio bidezko finkapena edo tximisten deskarga elektrikoen ondorioz.
- Amoniako àNitrito NO-2à Nitrato NO-3: bakterio nitrifikatzaileak
- Nitrato (uretan)àLandare (asimilazio edo xurgapenaren bidez)àAnimaliak
- Animali eta LandareàAmoniako: deskonposatzaileek nitrogenoa degradatu eta amoniakoa sortu (amonifikazioa)
- NitratoàAtmosferako N2: bakterio desnitrifikatzaileak
Fosforoaren zikloa
- Fosforoa naturan fosfato moduan agertzen da, harri fosfatatu edo guano gisa.
- Bizidunetan biomolekula askoren osagai nagusietakoa da (ADN adib.)
- Uretan disolbatuaàLandareetaraàElikadura katera.
- HondakinakàHaitz fosfatatuak: hezurdurak lurreratuz
- HondakinakàUretaraàItsasoaà
- ArrainàHegaztiàGuanoaàLurzorua
- Itsaspean sedimentatu (ezin da berrerabili prozesu geologiko handi batek azalera ateratzen ez badu)
4.-ekosistemen aldaketa naturalak
- Urteetan zehar ekosistema baten komunitatean eta baldintza fisikoetan aldaketak daude, hauek segidak eta fluktuazioetan taldeka daitezke.
segidak
- Segidak: komunitateetan gertatzen diren aldaketa mailakatuak dira eta nahiko egonkorra den komunitate-mota sortzen dute.
- Garapen-aldiak mailakatuak eta gero eta konplexuagoak dira
- Etapa horien iraupena oso aldakorra da
- Prozesuan zehar komunitateei biotopoaren baldintza berriek eragiten diete
- Baldintza horietara hobeto egokituak dauden espezie bat agertzean bertako batzuk ordezkatuko ditu
- Komunitateek bata bestearen atzetik izaten dute segida, biotopoan egonkor kontserbatzeko gai izan arte (Klimax)
- Batzuk area geografiko batek beti klimax berdina emango duela diote
- Beste batzuk komunitate bakoitza errepika ezina dela
- Motak
- Lehen mailako segida: aurretik bizitzarik izan ez duen area despopulatu batean hasten denari.
- Bigarren mailako segida: hondamen ekologiko baten eraginez hondatua geratu den biotopo batean hasten denari.
- Lurzorua eta landaredia ez dira guztiz hondatuak izan.