Zelula aniztasuna
Enviado por Chuletator online y clasificado en Biología
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 8,99 KB
1.Antolaketa-mailak:
Gizaki batek izan ditzakeen antolaketa-mailak, txikienetik handienera:
Atomoak
Izaki bizidunen elementu kimiko edo biomolekulatan daude.
Adb: karbonoa (C), oxigenoa (O), hidrogenoa (H), nitrogenoa (N)…
Molekulak
Bi bioelementu edo gehiagoren elkarketak dira: biomolekulak
Organuluak
Funtzio jakin bat betetzen duten zelula-egiturak dira, biomolekulak elkarrekin lotzean sortuak.
Adb: mitokondrioak
Zelulak
Bizia duten egitura eta organulu multzoak dira
Ehunak
Jatorri eta funtzio bereko zelula espezializatuz osatuak.
Adb: hezur-ehuna, gihar-ehuna, nerbio-ehuna…
Organoak
Funtzio jakin bat betetzen duten zenbait ehunez osatuak.
Adb: giharrak, hezurrak, giltzurrunak, bihotza…
Sistemak eta aparatuak
Bizi-funtzio bat betetzen duten organoen multzoa
Antzeko organoak direnean: sistema (adb: gihar-sistema)
Organo desberdinak direnean: aparatua (adb: lokomozio-aparatua)
Organismoa
Aparatuz eta sistemaz osatuta dagoen izaki biziduna, bizi-funtzio guztiak bete ditzakeena
2.Izaki bizidunen konposizio kimikoa:
Bi eratako biomolekulak:
Biomolekula ez-organikoak: materia bizidunean nahiz bizigabean.
URA: izaki bizidunen barneko substantziarik ugariena (%65 inguru)
GATZ MINERALAK
Biomolekula organikoak: izaki bizidunetan bakarrik, karbonotan aberatsak.
GLUZIDOAK (azukreak)
LIPIDOAK (koipeak)
PROTEINAK
AZIDO NUKLEIKOAK
3. Zelula, izaki bizidunen funtsezko unitatea:
Unitate morfologikoa: izaki bizidunak zelulaz osatuta daude
Unitate fisiologikoa: nutrizio-, harreman- eta ugalketa-funtzioa betetzen dute
Unitate genetikoa: herentziazko materiala dute
Jatorrizko unitatea: zelula bat beste zelula batetatik sortua da
Organismo zelulabakarrak: zelula bakar batez osatutako izaki mikroskopikoak.
Adb: bakterioak, onddoak…
Organismo zelulaniztunak: zelula askoz osatutako izakiak, gehienak makroskopikoak.
Adb: landareak, animaliak…
Zelulen bizi-funtzioak
Harreman zelularra: zelulek beraiei buruzko informazioa bildu eta beste zelulekin komunikatzen dira
Ugalketa zelularra: zelula ama bat zatituz beste zelula batzuk sortzen dira.
Organismo zelulabakarretan: zelulak zatituz beste banako batzuk sortu, gurasoen berdinak
Organismo zelulaniztunetan: zelulak zatituz, organismoko zelula kopurua handitu (banakoa haziz) edo galdutako zelulak berreskuratu.
4.Zelula prokariotak
Antolaketa xumea, zelula eukariotak baino txikiagoak
Hiru ezaugarri nagusi:
Ez dute nukleorik, material genetikoa zitoplasman dago
Erribosomak dituzte, bestelako organulurik ez
Mintz plasmatikoaz gain, zelula-pareta dute.
BAKTERIOAK: izaki bizidun prokariotak