Zeintzuk izan ziren XIX.Mendean nagusitu ziren bertsolariak

9- Gerra aurreko poesia

1. Norena da hain ezaguna den “haurtxo txikia sehaskan dago”kanta? Zer gehiago idatzi zuen egile horrek?  klaudio sagartzazrena da. Intza begietanbilduma idatzi zuen.

2. Nortzuk dira olerkarien belaunaldikoak? Adierazi idazleak eta lan bana.  jose ariztimuño “aitzol”(olerti egunak sortu), jose maria agirre “lizardi”(biotz-begietan), estepan urkiaga “lauaxeta” (arrats beran eta bide barrijak) eta nikolas ormaetxea “orixe” dira olerkarien belaunaldikoak(santa cruz apaiza, quiton arrebarekin, jainkoaren billa)

3. Eman lizardiren 3-4 ezaugarri. Zein alorretako lanak egin zituen lizardik?

 Zarautzen jaio arren, tolosan eman zituen bere bizitzako urterik gehienak.  legegizona zen eta tolosako lantegi bateko gerentea zen.  propaganda eta antolamendurako aparteko dohainak erakutsi zituen.  gairik kutunenak euskara eta euskal kulturaren ingurukoak zituen.  prosa eta antzerkia landu zituen baina poesian lortu zituen emaitzarik onenak. 

4. “izotz-ondoko iguzki” testuan azaldu naturaren irudia

Euskararen egoerarekin lotzen du natura.
Euskararen egoera urtaroekin batera doa.

5. Eman estepan urkiaga lauaxetaren datu biografiko batzuk. Lauaxetaren poesia liburuen izenak eman

Laukizen jai zen, baina umea zela, Mungiara jan zen bizitzera familiarekin. Ikasketak Durangn eta Loiolan egin zituen jesuitetan. Jesusen konpainia utzi eta Bilbora jo zuen, Orixerekin batera EUZKADI egunkariko euskal orrian lan egitera. Gernikan atzilotua eta Gipuzkuan fusilatua izan zen. Poesia liburuak Bide Barrijak eta Arrats Beran dira. Ez da poesia liburua baina fusilatu baino arinago liburu bat idatzi zuen

6. Zer ekarpen egin zion jose ariztimuño aitzolek euskal poesiari?

Jaien biratez, ordura arte jorratu gabeko sailak eta moduak ireki zitzaizkion euskarazko poesiari.

10. Bertsolaritzaren hastapenak

1. Zeintzuk izan ziren xix.

mendean nagusitu ziren bertsolariak? Nolako estimazioa zuten gizartean? Eta eskolatuen artean? 

xenpelar, iparragirre, bilintx, etxahun, oxalde, pello errota, … 

herri xeheak bertsotarako zaletasun handia erakutsi arren, jende ikasiaren harrera ez zen beti hain abegitsua izan. 

2. Zein zen purista edo garbizaleen iritzia? Zertan eragin zion bertsolaritzari joera garbizaleak?

Indartuz zihoan garbizaletasun linguistikoak ere ez zion bertso munduari mesederik ekarri;
bertsolarien euskara mordoiloegia zen puristen belarrietarako, eta itsuegi zeuden bertsoen alderdi onak ikusteko.

3. Eman txirritaren garaiko bertsolarien egoera. Aipatu hiru izen. Zergatik da hain garrantzitsua txirrita bere ofizioan? 

• txirritaren garaiko bertsolarien prestijioak apur bat beherantz egin zuen xx. Mendeko lehen hamarkadetan. 

• garaiko hiru bertsolari gaztelu, saiburu eta kaskazuri izan ziren. 

• txirrita bere ofizioan garrantzitsua da zeren eta benetako ofizioa bertsolaritza zuen. 

4. Nola sortu ziren bertsolarien arteko txapelketak? Eta lehen txapeldunak, nortzuk izan ziren?

Apaiz oiartzuarrak bertsolarien doinu, neurri eta tekniken xehetasunak ederki erakutsi zizkigun, zenbait bertso motaren ezaugarriak azaldu eta bertsolaritzaren historiari buruzko hainbat eta hainbat albiste eskaini. Lekuonaren hitzaldiak ondorioak izan zituen euskaltzaleen artean, “Bertsolari-Egunak”-en sorrera.

5. Unitate honetan aipatzen diren bertsolarien prestigioan eta estimazioan, zure ustez badago bilakaerarik?

Bai. Hasieran prestigio ikaragarria zuen bertsolaritzak, baina denbora pasa ahala prestigio bajatzen joan zen. Baina azkenean hasierako prestigio bera zuten.