Zalantza metodikoa eta lehen ziurtasuna: cogito-a

Enviado por Chuletator online y clasificado en Filosofía y ética

Escrito el en vasco con un tamaño de 5,65 KB

Duda metodoa eta lehen ziurtasuna: cogito-a Descartes matematika egia ziurrak bilatzeko paradigma modura erabiltzen du. Oso arretatsu jokatzen du lehen printzipio horien bilaketan. Lehen printzipioek hutsuneren bat izan dezake, baina eraikuntza osoa behera erortzeko arriskuan jartzen du. Horregatik erabiltzen du zalantza metodikoa.

Zalantzaren funtzioak

Garbiketa gnoseologikoa. Burmuinetik hondakinak ezabatzen da. Begien bistakoa egia dela  iruditzen ez bada, zalantza jarri behar da, baina zalantzan gelditu gabe. Ziurtasun-iturria.
Zalantza metodikoa ziurtasunak lortzeko erabiltzen da. Gogamena zentzumenetatik aldentzea lehenago helburuetako bat da.
Zalantzaren mailak: Zentzumen iruzurra. zentzumenak sarritan engainatzen gaituzte beraz ezin gaitezke haiez fida. Arrazoiketen hutsak. Arrazoiketak egitean erra naitekeenez, ezin naiteke arrazoiaz fida. Hortaz, zalantza jartzen ditut arrazoiaren bidez lortutako ezagutza guztiak. Esna eta lo-egoerak bereizteko ezintasuna. Lo gaudenean esna gaudenean ditugun sentipen sendoak eta gogorrak izaten ditugu. Horregatik zalantzan jarri behar dira ametsetako eduki guztiak. Jenio maltzurraren hipotesia. Jenioak, gaizkilea era maltzurra denak, pertsonak engainatzen ditu. Baina berea egin ez dezan, ziurtzat ezertxo ere ez dut onartuko. Filosofiaren lehen ziurtasuna: cogitoa: Zalantzatik lehen ziurtasuna:
Zalantza gnoseologikoa ugalkorra da, eta hartatik sortu du ziurtasunak. Zalantza metodikoaren azken mailarekin, Descartesek bereizi egiten ditu pentsamendua eta pentsamenduaren objektua. Ez dira nahasi behar pentsamendua, ekintza psikikoa den aldetik, eta gogamena. Ekintza psikoa bera ez dago bitartekotua, eta zuzenean eta arartegabe hauteman daiteke. Azkenean, Descartesek: pentsatzen dut, beraz, banaiz.
Lehen egiaren zentzua. Metodoaren diskurtsoaren: “cogito ergo sum”en pentsuan pentsatzen dugu. Nabaria den zerbait ulertzen du zuzenean: hots, gogamenaren intuizio soil gisa. Argi dago ez dagoela silogismorik, esperientzia subjektibo bat baizik: existentziarik gabe, ezinezkoa da pentsatzea. Cogito eta cogitatio. Cogitatioak ez ditu ezagutzaren egiteak bakarrik inguratzen, baita nahimenaren egiteak ere. Pentsamenduaren barnean, sentipena eta irudimena hartzen ditu. “Zalantza egin, aditu, baieztatu, ezeztatu, nahi izan, iruditu, sentitu”. “Cogito ergo sum” zerikusia du subjektu pentsatzailearen errealitate existentzialarekin. Intuizioak ziurtasun handiagoa ematen digu bere existentziari buru, subjektuaren esentziari buruz baino.
Cogitoa eta intuizioa.
Ez da zentzumenen fidantza aldakorra edo irudimenaren judizio gezurtia, gogamen huts eta adiaren kontzeptu argia eta bereizia baizik. Bi adiera: berehalako ezagutza (bitartekorik eta langintza-prozedura psikikorik behar ez du) eta adiera psikikoa (ez du tarterik uzten zalantzarako). Intuizioari bi baldintza eskatu: argia eta bereizia izatea, ulertzeko modukoa.

Niaren ezagutza eta natura

“Zalantza egin, aditu, baieztatu, ezeztatu, nahi izan, iruditu, sentitu…” Pentsatzean uzten badut, existitzen bukatuko nintzateke, pentsatzen duen gauza bat bakarrik naiz, gogamen bat.


Entradas relacionadas: