Trantsizioa: 1978ko konstituzioa eta 1979ko gernikako estatutua
Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia
Escrito el en vasco con un tamaño de 6,98 KB
Frankismoaren gainbehera hasi Zen gauzatzen. Franko gaixorik zegoen eta hori dela eta ezin zen Erregimenarekin aurrera jarraitu eta bere ezegonkortasuna agerian utzi zuten Gatazkak gehiagotzen hasi ziren. Ezegonkortasun hori ez zen toki guztietan Berdin jasan, EHn adibidez errepresio eta zapalkuntza izugarria zegoen. / 1969ko uztailean Joan Carlos oinerdekoa izendatu zuten Gorteek. Zegoen Erregimena mantentzeko konpromezuarekin monarkia berria ezarriz./ Barruko Krisiaren ondorioz bi talde sortu ziren erregimenean: Irekitzearen alde eta Inmobilistak (Irekitzearen alde: Politika liberala defendatu/ Inmobilistak: Eskuin muturrekoak. Carrero Blanco izendatu zuten presidente franquista, 1973an Francok gobernuari uko egin ondoren.) Urte horretako abenduan ETAk hil egin Zuen eta horren ondoren Arias Navarro izendatu zuten gobernuburu (irekitzearen Aldekoa) Nazioarteko petroleoaren krisiari aurre egin zion eta oposizio gero Eta handiagoari./ 1975ean transizioaroko bidea hasi zen. Joan Carlos Ia errege Izendatu zuten eta gorteen aurrean atera zen. Bere ustez herrialdeak Lankidetzaren beharra zuen baina horren ordez mobilizazioak sortu ziren, Askatasuna-amnistia eta autonomía aldarrikatuz. Arias Navarrok gobernua utzi Eta erregeak Adolfo Suarez izendatu zuen. ADOLFO SUAREZEN GOBERNUA: 1976ko uztailaren 5ean, Adolo Suarez presidente izendatu zuen erregeak. Uste Zenaren contra, ez zuen frankismoaren aldeko kontserbadoreen laguntza izan. Geldiarazitako aldaketa demokratikoak martxan jarri zituen eta preso Politikoentzako amnistía, konstituzio berriak eta hauteskunde orokor libreak Iragarri ziren. Oposizioarekin jarri zen harremanetan eta Erreforma Politikorako Lege Proiektua aurkeztu eta onartu zen. Honekin, sistema politikoa Aldatu eta gorte Frankistak desegitea zen. Hauteskundeetarako deialdia arautu Zen eta 1976ko azaroan eta hurrengo Abenduan egindako erreferendumean onartu zen. /Hainbat arazo egon ziren Antolamendu politikoa kontrolatzeko: ETAren eta esker/ezkuin muturreko talde Armatuen ekintzak adib. Alderdi komunista legeztatu zen eta ejerzitoaren Oposizioa izan zuen. 1977ko ekainean lehenengo hauteskunde demokratikoak ospatu Ziren. UCDk irabazi zuen eta Felipe Gonzalez bigarren geratu zen. PCk bakarrik 20 aulki lortu zituen.
UCD-REN GOBERNUA: 1977an hasi zen
Suarezen bigarren gobernua UCDko buruzagiek osatua. Nazioarteko krisiari
Konponbidea bilatzea, autonomien arazoa konpontzea eta Konstituzioa idaztea
Izan ziren erronka nagusiak. –Monkloako itunak: Suarezek sinatu, alderdi
Politikoen ordezkariak ere bai 1977ko urriaren 25ean. (Inflaxioa gutxitzea;
Zerga sistemaren, gizarte segurantzaren eta empresa publikoen erreforma
Egitea.)/-Autonomien auzia: Zentralismoaren aurkako sentimendua batez ere EH
Eta Katalunian. Katalunian Tarradellasekin harremanetan jarri zen, 1945tik
Generalitat-eko presidentea zena, eta honek ez zuen bere jaioterrira itzuli
Nahi Kataluniak gobernu autonomikoa berrezarri arte. 1977ko irailan berriro
Hartu zuen kargua. EHn 1977ko ekaineko hauteskundeetan aukeratutako diputatuen
Euskal Kontseilu nagusia osatu zuten autonomía-erregimeneko proiektua prestatzeko.
Espainiako 1978ko konstituzioa:
Terrorismoa
Zela eta, demokrazia etengabeko krisiak jasaten asi zen. Beraz, konstituzio bat
Egitea adostu zuten. Alderdi garrantzitsu desberdinen arteko adostasunaren
Emaitza izan zen. Hainbat alderdi politikoetako zazpi kideek(alderdi sozialista
PSOE, alderdi komunista, aliantza popularra eta nazionalista katalana)osatutako
Batzordea eratu zen 1977ko abuztuan, proiektua prestatzeko asmoarekin.
Azkenean, adostasuna lortu zuten denen artean, eta testua kongresutik eta
Senatutik igaro ondoren testua onartua izan zen 1978an. 1978ko abenduaren 6an
Onartu zen. Aintzat hartzen zituen Euskal errebindikazio historiko batzuk eta
Indar gabe uzten zuen foruak ezeztatu zituen legeria. Ezaugarriak: zuzenbideko
Estatu sozial eta demokratiko bezala definitzen zen espainia/ baieztatutako
Konstituzioagatik, koroaren eskumenei eta gorteei bermatzen zien agintearen
Erabilerari muga jarri z
ien/ konstituzioak zerrendatzen ditu, eskubide Indibidualak, nagusitasun adina 18 urtekoa, heriotza-zigorra indargabetu eta Ateak ireki dibortzioari/ erregio eta nazionalitateen boterea berrezarri nahi Zuen/ estatu akonfesionala zen eta harreman berezia eliza katolikoarekin/ Botere banaketa bermatu zuten/ xedapenak. UCD-ren bigarren Gobernua: 1979ko hauteskunde orokorretan UCDk garaipena lortu zuen. Baina alde txikia atera zion PSOEri eta emaitza kaskarrak lortu zituen urte Berean egindako udal hauteskundeetan.
Euskal autonomia erkidegoa:
gernikako estatutua:
Euskal herriko egoera bereziki tirabiratsua zen. Gehiengo
Batek ez zuen konstituzioa onartu eta kaleetan tentsio oso handia zen: ETAren
Ekintzak, indar polizialen errepresioa, 1976ko martxoaren 3a gasteizen,
Montejurrako gertaerak, petrolioaren krisiaren eraginak industria sektorean…
Testuinguru horretan, euskal kontseilu nagusiak gernikako estatutua gauzatu
Zuen 1979an. Autonomia estatutuaren oztopo nagusia muga geografikoak zehaztea
Zen, izan ere, abertzaleek nafarroa lurraldearen barruan sartzea nahi zuten,
Ordea, ez zeuden horren alde. 1978ko abenduan gernikan aurkeztu zen proiektua
Horregatik hartzen du gernikako estatutu izena eta gorteetara eraman zen. Ezker
Abertzalea ez zegoen estatutu horren alde, moderatuegia zela eta
Nazionalismoaren eredu alternatibo gisa azaldu ziren, HB eta ETA
Politiko-militar inguruan. Ezaugarriak: nazionalitate bihurtuko zen, espainiako
Estatuaren barruan/ nafarroak sartzeko aukera zuen/ euskararen ofizialtasuna
Gaztelaniarekin batera/ ordena publikoaren eskumenak eman zitzaizkion/irakaskuntzari
Buruzko eskumenak transferitu/ ogasun autonomia aldarrikatu zen/ eskubide
Indibidual eta kolektiboak adierazi/ eskubide historiak mantendu/ autogobernua/
Estatutan erreformak egiteko pausoak era zehazten dira. Erreferenduma 1979ko
Urrian egin zen eta emaitzak estatutuaren onarpena ezarri zuen %54aren
Baiezkoarekin eta abstentzio handiarekin.UCD barruko tirabirak:
UCD gobernuak geroz eta arazo gehiago zuen: autonomia gaian zatiketa, ETAren
Ekintzak, dibortzioaren legea eta PSOEren oposizioa. 1981ko urtarrilean Adolfo
Suarezen dimisioa iritsi zen. Calvo sotelo hautatu behar zuten presidente
Kongresuan, baina 23ko estatu kolpea heldu zen, krisiaren adierazle. PSOE-ren
Lehenengo gobernua: 1982ko hauteskundeak PSOE k irabazi zituen
Gehiengo osoz. Espainiak, horrela, herrialdea modernizatzeko hainbat neurri
Hartuko zituen: industriaren birmoldaketa ekonomiaren krisiari aurre egiteko,
Gizartea modernizatzeko neurriak eta kanpo politiko berriak. 1986 an PSOEk
Hauteskundeak berriro irabazi zituen.