Testu iruzkina 1839ko urriaren 25eko legea

5.1839KO URRIAREN LEGEATestu mota:Jatorri aldetik: Lehen

mailakoa edo historikoa.Forma aldetik:testu legegilea.Edukiaren

aldetik:testu politikoa.Egilea:1839ko Gorteak eta Maria Kristina

erregina gobernatzaileak berretsita,kolektiboa da.Hartzailea:hartzaile

publikoa dauka,nazioari zuzenduta.Data eta lekua:Madrilen 1839ko urriaren

 25ean.Asmoa:
Lehenengo gerra karlista bukatu ondoren, foruak berresten

ditu euskal probintzietan.Testuaren analisia.Espainiako Gorteek foruak

berresten dituzte euskal probintzietan, eta Maria Kristina erreginaordeak

berresten du.Bi artikuluren bidez ideia hori adierazten da:1.Lehenengo

artikulu foruak berresten ditu, baina batasun konstituzionala ziurtatuz.

2.Bigarren artikulu gorteei ahalmena eman aldaketak egiteko foruetan, euskal

probintzietako ordezkariei entzun ondoren, liberalismo konstituzionalarekin

egokitzeko asmoz.Inguru historikoa. Fernando VII.A hil(1833) baino lehen,

bere alaba Isabel Espainiako erregina izendatu. Karlos Maria Isidro tronua nahi;

Lehenengo gerra karlista, bi bando sortu Karlistak (absolutistak) eta

Isabeldatarrak (liberalak). Gerra hau hiru fase euki: 1. 1833-1835 Zumalakarregi

armada erregulara antolatu, karlismoa nagusitu, azkenean Zumalakarregi hil zuten.

2. 1835-1837 Karlisten estrategia porrot egin, iparralderantz itzuli behar. 3. 1837

aurrera Liberalak indartu elizaren desamortizazioarekin lortutako baliabidei esker

,aldiz, karlisten ahulezia nabarmenagoa zen. 1839 Bergarako ituna Espartero eta

Maroto jeneralak sinatuta. Karlitek Isabel erregina izendatu. Esparterok foruak

babestu hitza eman, foruak berretsi Nafarroan eta EHan batsun konsttuzinala

kate egin gabe. Foruak eta liberalismoa egokitu.Ondorioak: 1839 an foruak

berretsi EHan, Bergarako itunaren ondorioa, Esparterok foruak defendatzeko

konpromisoa hartu, Lehenengo gerra karlista amiera emateko foruak berretsi.

Legeak bideak irekitu foruetan aldaketak egiteko. Espartero tronuan zegoenean

1841ean hitzarturiko legea sinatu, foru baimena galdu. 1876 Canovas del Catillo

abolitu zituen behin betiko, Hirugarren Gerra Karlista bukatu ondoren.