O teatro do primeiro terzo do XX: Irmandades, vangardas e Grupo Nós.

O TEATRO:

Non se pode analizar en conxunto o teatro desta epoca xa que se divide en varias etapas: o teatro anterior a 1916, o teatro das Irmandades, o teatro das vangardas e o teatro do Grupo Nós.

• O teatro rexional

  
  Aqui se crea a Escola Rexional de Declamación. É un teatro de temática rural e mariñeira, que ten intencion didactica.
• 
  

  O teatro das Irmandades

  Estes autores teñen como finalidade poder cegar ao pobo ágrafo o seu ideario nacionalista e concédelle á representación teatral unha grande importancia, para iso crearan institucions como O Conservatorio Nacional e A Escola Dramatica Galega. Danse varias tendencias:
  1.Tendencia conservadora, de carácter popular, costumista e agrarista.
  2.Tendencia renovadora, cun teatro máis moderno e culto. Introducen o simbolismo, Modernismo e impresionismo buscando a orixinalidade.
  3.Tendencia intermedia, unha mestura de ambas.
• 
  

  O teatro das vangardas

  Seguen o movemento simpbolista onde todos os elementos do escenario son símbolos. O autor máis destacado é Rafael Dieste.
• 
  

  O teatro do grupo Nós

  Con estes autores se chega a madurez o teatro galego. Todos os escritores deste grupo fan incursión no xenero dramatico. Vicente Risco escribe O bufón dEl Rei.
  Castelao, Os vellos non deben namorarse.
  
  Son experimentos escenicos que pretenden un teatro total, con abundantes aspectos de folclore. Na temática segue a liña narrativa, a recreación do pasado, a cegada da modernidade…
  

O ENSAIO:

Será no 1º terzo do seculo XX cando aparezo por 1ª vez en galego o xénero ensaistico, chegando a o seu cimo co Grupo Nos e cos integrantes do Seminario de Estudos Galegos. O seu interese céntrase en coñecer e interpretar o pasado de Galicia. Na épocas das Irmandades predomina o ensaio de tipo politico, logo será cultural, xeográfico e histórico. Clasificando segundo a súa temática predominan:
·O ensaio sobre a teoría nacionalista, na época das Irmandades da Fala o ensaio político está representado polo escritor Antón Villar Ponte e por Vicente Risco, un libro fundamental é Sempre en GAliza, o ideario de Castelao, é considerado como a biblia do nacionalismo.
·O ensaio xeográfico baséase esencialmente na observación dos valores culturais, historicos e ideoloxicos que se poden observar na paisaxe galega. A súa figura fundamental é Ramo Otero Pedrayo.
·O ensaio histórico, onde tamén cabe destacar a Pedrayo, que fará fincaré na recuperacion do pasado, sobre todo centrandose na prehistoria e no século XIX ademais de salientar o atlantismo.
·O ensaio etnográfico e folclórico centrábase na cultura popular rural que se atopaba naquel intre en pleno proceso de transformación e de crise. Aqyí destacan Vicente Risco e Xaquin Lourenzo.
·Ensaio sobre cultura europea, coa obra Mitteleuropa de Vicente Risco, que viaxa a Alemaña pouco antes da cegada de Hitler ao poder.
·O ensaio sobre a lengua, con textos de Rafael Dieste.
·O ensaio realízase a traves de artigos que logo se transformarán en libros.

AS VANGARDAS GALEGAS:

No período situado entre as duas guerras mundiais emerxeu un movemento cultural en Europa e América que recibiu o nome de vangardismo. Os vangardistas pretendian unha ruptura total co que se consideraba vello, polo que sobre  todo procuraran a orixinalidade e a novidade.

Este movemento tamñen tera seguidores en Galicia, pero aqui o incipiente sistema literario propio facia dificil romper coa tradicion.Débese diferenciar polo tanto entre a vangarda plena e a vangarda enxebre:

• Vangarda plena

  
  Aspiran a unha ruptura total coa literatura que se fixera anteriormente, renegando do pasado. Manuel Antonio é considerado como un dos poucos escritores verdadeiramente vangardistas.
• 
  

  Vangarda enxebre

  Segue unha estética que tiña o beneplácito dos escritores das Irmandades da Fala. Presenta dúas tendencias:

1. O neotrobadorismo, que comeza a raiz da publicacion e difusion dos nosos cancioneiros medievais polo investigador portugues Nunes, dos que imitan a rima, as formas e o léxico pero combinandoo con imaxes vangardistas, cun sentido lúdico.
2. O hilozoísmo é a corrente vangardista galega con maior éxito e seguidores debido a que os elementos tradicionais, como a tendencia paisaxistica e o uso de metros e ritmos sinxelos e populares, se une con trazos innovadores como a xustaposicion de imaxes plasticas e a utilizacion de elementos visuais e auditivos.

SI PREGUNTA AS VANGARDAS, PREGUNTAR A DORES SI PONEMOS O SAUDOSISMO:

Tratase dun dos exemplos mais evidentes do diálogo cultural entre Galicia e Portugal ao longo dos seculos XIX e XX. Iniciado na obra de Rosalía de Castro "Adios rios, adios fontes", que dan conta da presenza do sentimento da saudade, encontra no poeta portugues Teixeira de Pascoaes o seu principal cultivador e teórico.

Noreiga Varela e Ramón Cabanillas escribiran o mellor da súa obra ao abeiro desta corrente, tentando encontrar a formula imposible do ser da galeguidade, nese sentimento vago, metaforizado a miúdo a través da néboa e do luar.

A saudade regresará como temática, pasada a Guerra Civil, da man dos ensaistas da Editorial Galaxia que tentaron reavivar o debate construindo unha nova saudade, xa en clave existencialista, definidora do home contemporáneo.

MANUEL Antonio:

considerase un dos escasos escritores galegos plenamente vangardista. Segue o modelo das vangardas anteriores que tamen publicaron manifestos.Entre os puntos do sue ideario pode salientarse:

• A necesidade dunha renovacion total da literatura galega, rompendo coa tradicion e cos escritores anteriores.
• A dfensa do monolingüismo nos escritores do sistema literario galego.
• A adquisicion dun espirito critico co rexeitamento dunha arte de tipo burgués.

A unica obra que publicou en vida foi De catro a catro, buscara a esencia das cousas eliminando as interferencias que provocaban os sentidos e rexeitando o sentimentalismo que non o sentimento, sobre todo o da saudade. É unha obra que non conten ninguha mostra de sentimentalismo nin tampouco debilidade caraao impresionismo. S publicaron outras obras del depois de que morrera.