Eragina

AEBko Independentzia Adierazpena: eskubideak zehaztu, askatasuna, berdintasuna, botere-banaketa, gobernariak aukeratzeko eskubidea.

Ilustrazioa Europan zabaltzean: elite kulturalak eta burgesiak zabaldutako idealak

Ilustrazioaren printzipioak eta Amerikako Iraultzak: ideia berriak burgesiari: estamentuzko gizartearen eta absolutismoaren aurka egiteko

Gobernu modu berriak proposatuz

1789an Frantzian ziklo iraultzailea eragin

Krisiak

Hirugarren Estatuak (burgesiak, nekazariek-%80-, artisauek):

Zama feudalen aurka, nobleziaren eta kleroaren pribilegioen aurka

Merkataritza- eta negozio-askatasuna eta bizitza politikoan parte hartzea nahi  (Krisi soziala)

1789an krisiak (ekonomikoak):

Krisi ekonomikoa 1760tik: uzta txarrak  elikagaien prezioak igo (ogiarena)  nahigabea eta errebeldiarako gogoa eragin

Finantza-krisia: monarkiaren (estatuaren) gastuak dirurik ez

Pribilegiatuei zergak ordainaraztea proposatu (uko egin) Estatu Orokorrak bildu zerga-erreforma onar zezan.

Iraultza lehertzea

Estatu Orokorrak bildu: 1789ko maiatzean Versallesen (erregea buru). Nobleziako, kleroko eta Hirugarren Estatuko ordezkariak: hauek ordezkaritza handiagoa eta botoa pertsonako izatea nahi (pribilegiatuak ez zuten onartu:  estamentu bat= boto bat).

Herri xehearen diputatuak bilera utzi. Jeu de Paume-n elkartu. Biltzar Nazionala (izena hartu): nazio guztiaren ordezkariak (frantziar gehiengoaren borondatea zutela zioten): Konstituzioa egiteko ardura hartu

Pariseko herriak (Biltzarraren alde): Bastille-ri raso (1789-07-14an). Landa-eremuetan nobleei eraso (Beldur Handia)

Luis XVI.Ak (erregeak) Biltzar Nazionala onartu”: Monarkia Konstituzionla bihurtu  (Antzinako Erregimena amaitu)

Monarkia Konstituzionala (1789-1792)

Burgesia moderatua erregearekin eta pribilegiatuekin ados jartzen saiatu

Biltzar Nazional Konstituziogileak  Antzinako Erregimenaren zutabeak deuseztatu:

Feudalismoaren abolizoa (kentzea) agindu: estamentuak, joputasun pertsonala, hamarrenak

Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpena promulgatu: banakloen eskubideak eta askatasunak onartu. Herritar guztien berdintasuna, legeekiko eta zergekiko (1789ko abuztua)

Konstituzioa (1791ean) promulgatu: botere-nanaketa, subiranotasun nazionala, legeekiko berdintasuna. Erregeak beto-eskubidea. Errolda-sufragioa ezarri (abarastasun malia zutenek  botoa)

Ondoren, Biltzar Legegilea eratu: nobleziari zergak ordainarazi. Gremioak deuseztatu: Liberalismo ekonomikoa. Armada berria: Guardia Nazionala

Elizari ondasunak kendu (desamortizatu) partikularrei salduz. Eliza eta estatua banatu (estatu laikoa)

Erregeak eta pribilegiatuek aldaketak ez onartu. Austriak armada Frantzia inbaditzeko. Luis XVI.Ak ihes saiatu(Varennesen atxilotu)

Errepublika kontserbadorea (1774-1799) (Direktorioa)

Burgesia moderatuak iraultzaren kontrola hartu: 

jakobinoen legeak indargabetu. Izuak ihes egindakoak itzuli

konstituzioa (1795eko): botere betearazlea gobernu   kolegiatu bat (Direktorioa) eta errolda-sufragioa.

Ezegonkortasuna: aristokraziaren oposizioa (pribilegioak berreskuratu nahi), klase herritarrak aurka (jakobinoen itzulera nahi)

Potentzia absolutisten aurkako gerrak zirauen

Napoleon Bonaparte (jeneralak) 1799an estatu-kolpea eman. Direktorioa amaitu     

Errepublika soziala (1792-1794) (Konbentzio Nazionala)

Erregearen traizioa+inbasio militara:  Sans-culotte-en errebolta1792-08-10 Tulleries-i  (errege-jauregia) eraso. Errege-familia espetxeratu: Errepublika (1792ko iraila)

Girondinoak (1792-93) . Burgesia moderatuaren alderdia. Konbentzio Nazionala sufragio unibertsal maskulinoz aukeratu.

Luis XVI.A eta Mª Antonieta (errege-erreginak) epaitu. Traizoa leporatu: guillotinatu (1793an)

Europako monarkiak alianza (koalizio absolutista)

Frantzian errebolta kontrairaultzaileak+konspirazio erregezaleak lehertu.