Zergatik sortu zen erreforma?

Berpizkundea eta zientzia-iraultza Errenazimentua antzinako greziar-erromatar balioetara itzultzea proposatu zuen. Italian sortu zen, eta Europa osora hedatu zen. Sortu zuten zergatiak: Italiako egoera politikoak eta sozialak merkataritzaren garapena eragin zuen; ondorioz, burgesia kultua eta dinamikoa bihurtu zen. Konstantinopla, greziar-erromatar kulturan maisu ziren jakintsu askok Italiara ihes egin zuten. Jakintzaren hedakuntza bultzatu zuten unibertsitate eta akademien bidez. Ezaugarri orokorrak: -Helburua greziar-erromatar arte klasikoaren mailara iristea -Gizakiaren neurrira itzultzen ahalegindu ziren:
gizakia unibertsoaren erdigune -Ikuspegi unitarioa -Guztia arrazoitu egin zitekeen, mundua arrazonagarria delako. -Mundu-ikuskera berri bat -Mezenasek artea eta kultura bultzatu -Artista anonimoa desagertu eta izen-abizeneko jenioa sortu zen. -Izaera sekularra -Herri-hizkuntzak indartu ziren. -Arrazoiaren autonomia aldeztu zen. -
Humanismoa agertu. Gizakia gogoetaren erdigune -Inprentaren sorrera kultura demokratizatu. Gizarte eraldaketa: -Errenazimentuak ez zuen soilik klasizismoa berreskuratzea proposatu; horrekin patera, eraldaketa sakona Noblezia erregearen mendeko bihurtu zen.  -Kapitalismoa garatu -Monarkia autoritarioaren agintea handitu -Nazio-estatuak sortu eta burokraziaz, armadaz eta diplomaziaz baliatu ziren erregeak horretarako. Europako erlijio-batasuna apurtu. -Espainiar inperioa indartu -Ameriketatik elikagai berriak.

Antropozentrismoa

Gizakia bere buruarena jabe sentitzen hasi zen. Soilik natura-legeen mendekotasuna onartzen zuen (antropomorfismoa).

Errenazimenduko gizakiaren ezaugarri aipagarrienetako bat indibidualismoa da. Alde batetik, erabateko konfiantza eratzen da arrazoian, eta, bestetik, gizakiaren sentimenduak eta sena goraipatzen dira. Carpe Diem goraipatu. Natura ikergai bihurtzen da Zientzia-iraultza: Protestanteek eta katolikoek kontrolatzen zituzten, eta haietan ez zegoen ez burujabetasunik, ez pentsamendu askerako tokirik. Horregatik, unibertsitateek ezin zuten zientzia- eta filosofia- korronte berririk asmatu. Korronte horiek akademietan sortu ziren. Heliozentrismoa. Kopernikok Eguzkia unibertsoaren erdian dagoela frogatu zuen. Galileo bat zetorren, eta horregatik espetxeratu. Unibertsoaren neurria. Elizak, Aristotelesi jarraituz, unibertsoa mugatua zela zioen. Aldiz, Giordano Bruno unibertsoa mugagabea zen. Horregatik Giordano kondenatu. Natura-legak. Keplerrek lege matematikoak erabili zituen planeten higidurak azaltzeko. Galileok inertziaren legea aurkitu. Unibertsoa bere kabuz dabilen makina baten antzekoa da, Jainkorik gabe. Bestetik, Descartes fisika aztertzeko balio duen Geometria Analitikoa sortu zuen. Autoritate-irizpideari uko egiten dion arrazoiak ematen dira. Jakintza zientifiko eta filosofikoaren eredua matematika da. Filosofia berriaren abiapuntua arrazoia da. Arrazionalismoari esker, Descartesek filosofia modernoaren abiapuntua ezartzen du. Beste asmakizun batzuk. Kartografia, nabigazio-teknikak eta iparrorratza garatu ziren,  merkataritza-bideetarako. Bolboraren erabilera hedatu zen, noblezia menderatzeko. Inprenta asmakuntza bikaina izan zen kultura hedatzeko. Kultura demokratizatu egin zela esan daiteke.