Zergatik sortu zen AEB

Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia

Escrito el en vasco con un tamaño de 8,01 KB

2●Inperio kolonial handiak

1870tik aurrera, Europar potentziak lurralde hauen kontrola hartu zuten: 

AfrikaXIX. Mendearen hasieran, kostaldeko faktoriak eta kolonia txikiak zeuden Europarren menpe. XIX. M-aren erdirako esploratzailez eta misiolariz josi zen Afrika.

1870etik aurrera Europako potentziek kontinentea armaz hartzeari ekin zioten:

FR: Afrika iparraldea menderatu zuen: Maroko, Tunisia.

Sudan: B.H. Eremua eta Kongo Belgikarra Europar potentzien arteko gatazka eremua bilakatu zen. 1885 Bismark kantziler Alemaniarrak NAZIOARTEKO KONFERENTZIA deitu zuen Berlinen.Europako 14 herrialdeek parte hartu zuten. Helburua: Afrikako hedapen koloniala antolatzea zen. Afrikako lurraldeak hartzeko oinarriak ezarri zituzten. Borroka ugari sortu ziren inperioen artean,

Asia. XIX. Mendean Europarrak eta Errusiarrak, AEB-koak eta Japoniarrak barneratu ziren.B.H. : India, Koroaren harri bitxia deiturikoa. FR: Indotxina.Errusiako inperioa: Siberiarantz, Persia, Afganistan eta Tibeterantz hedatu zen. Txinarekin lurralde gatazkak izan zituen eta Errusia-Japonia gerrak eman ziren Txina: kolonizatu gabe. Europarrek, merkatalgune batzuk ezartzea lortu zuten eta OPIOAREN GERRAK sortu ziren (1839-1842 eta 1856-1860). Txinan mugimendu nazionalista handiak sortu ziren. Ozeanian: Holandarrek Indonesia hartu zuten eta B.H.-ak Australia eta Zelanda Berria.

Estatu Batuen inperialismoa

XIX. Mendearen bukaeran AEB-ek ekonomia hazkundea izan zuen. ideologia oinarri batzuk erabili zituzten inperialismoa arrazoitzeko, DARWINISMO SOZIALA; AEB-ek gogor borrokatu beharko zuen beste nazioen, nazioarteko testuinguruan bizirik irauteko.interesak defendatzeko Monroe doktrina: Europak ez du AEB-en ezertarako eskua sartu behar, beraz Amerika Amerikarrentzat.AEB-ek ez zituen lurraldeak konkistatu. AEB-en ekonomia interesen mendean jartzen zituen. Adibidez, Karibea, Amerika erdialdea eta hegoaldea eta Errusiari Alaska erosi zieten.

Japoniako hedapen inperialista 1876an Koreako penintsulan esku hartu zuen., Txinako Mantxuria penintsulatik hedatzen hasi zen. Errusiari gerra deklaratu eta interes kolonialengatik Errusiari gerra irabazi zion.

3●Herri kolonizatuetan sortutako ondorioak

Ekonomikoak: Indigenei lurrak kendu eta kolonizatzaileen esku geratu ziren. Betiko laboreen ordez, monolaborantza estentsibora bideratutako sailak ezarri ziren, metropoliaren beharren arabera. Bertakoen egoerak okerrera egin zuen. Demografikoak: Txerto berriak, ospitaleak eraiki ziren, higiene neurriak hilkortasun tasa murriztu zen.Biztanleria handitzea ekarri zuen eta biztanleria eta baliabideen arteko oreka hautsi zen. Gizarte-egitura: tribuen bizitzaren antolaketa eta ordura arteko gizarte-hierarkia sistema hautsi zuten. Unitate etnikoak artifizialki zatitu ziren eta etniak hausteaz gain, elkarren kontra zeuden taldeak, elkarrekin bizitzera behartu zituzten. Kultura: Bertako kulturak ahozko tradizioan oinarritzen ziren, baina Mendebaldeko kultura ezarri zen. Europako hizkuntzak, sinesmenak eta bizimoduak. Kristautasuna zabaldu zen Afrikatik. Asiako zibilizazio batzuek hobeto aurre egin zieten


Entradas relacionadas: