Santoñako ituna

GERRAREN ALDIAK:

7 etapa garrantzitsu izan MAROKO: Marokotik Penintsulara garraiatzea → Italiarren eta Alemaniarren laguntzarekin. EXTREMADURA: Kolonietako tropak Extremadurara joan ziren.  MADRILGO PORROTA: Madrilera joan ziren, baina porrot egin zuten. IPARRALDEA: Iparraldera joan balio (Ekonomikoagatik, Estrategikoagatik, Sinbolikoagatik). Irundik Bizkaiko mendebalderaino joan. → Kantabria eta Asturia. 1937ko urrian → Iparralde osoa menperatu. TERUEL: Teruelgo Gudua, (1937ko abenduaren 15 eta 1938ko otsailaren 22 artean) → Ekialderantz. EBRO: Ebroko Guda (1938kouztaila eta azaroaren artean) → Kataluniarantz 1939ko otsailan: Frantziako mugan.

Errepublikazaleen artean zatiketa egon:

Eustearen aldekoak (2. Mundu Gerratea sortu arte) eta Errenditu nahi zutenak (Negoziatu nahi zuten). MADRIL-VALENCIA-ALICANTE: Madril okupatu → Valentzia → Alicanteko portua

GERRA EUSKAL HERRIAN:

EZAUGARRI OROKORRAK: Gerra laburra izan (11 hilabete) eta Bi alde sortu (Gipuzkoa eta Bizkaian).  1. ALDIA GIPUZKOAN: Hasi zenetik 1936ko udazkenerarte (Deba ibaian → Frontea zegoen) eta Herri Fronteko alderdiek eta “Juntas de Defensa-ko” batzordeak → Guda mugimenduak gidatu zituzten (Antolakuntza eza eta Lubakietako borrokak nagusitu). 2. ALDIA BIZKAIAN: Autonomia Estautua onartua → Eusko Jaurlaritzak (Bilboko babesak gogortu eta Kontraerasotu Arabako lurretan).

1937ko udaberrian → Gudu gogorra gertatu:

Taktika Alemaniar berriak + Condor Legioa (Durangoko eta Gernikako bonbardaketak). Hego Ekialdetik erasotu → Bilbo hiria hartu arte (1937ko ekainaren 19an)
.

Eusko Jaurlaritzak:

Ez zuen izan nahi produkzio aparatua deuseztatu eta Santoñako Ituna Italiarrekin sinatu zen (Italiarrek ez zuten bete).

ONDORIOAK (ERREPRESIOA):

FRANCOREN GARAIPEN MILITARRAREN ONDORIOZ: Errepublikako lan guztiak bertan behera utzi zituzten, Desagertu:
(Instituzio Demokratikoak, Gobernu Autonomikoak, Erakunde politiko eta sindikalak). Depurazioak administraritzan, Errepresio Legeria → Errepublikako militarrei:
Diskriminazioa → Lanean, irakaskuntzan eta gazteleneraz egiten ez den kultura. Gerran hildakoak → 500.000 eta 600.000 artean, Errepublikano askok, erbesteratu egin (Lehen erbesteratuak → Gerrako umeak izan). Ogasun Publikoa porrot eginda eta finantza-erreserbarik gabe → Inflazioaren ondorioz prezioak igon. EUSKAL HERRIAN: Kontzertu ekonomikoa Bizkaian eta Gipuzkoan kendu eta Eleiza errepresaliatuta izan zen. LABURTUZ: Denboran atzerapasu bat eman zen eta Espainiako II. Esperientzia demokratikoa ezabatu zuten

+ 1931ko Apirilak 12: Espainian hauteskundeak egin, Bigarren Errepublika egin eta Alfontso XIII.A alde egin

+ 1936: Desoreka sozial handia

+ 1936ko otsaila: Fronte Popularreko irabazia hauteskundeetan

+ 1936ko uztailak 18: Franco Errepubikaren aurka altxatu

1937: Francok, Malaga, Bilbo, Aragoi eta Katalunia bereganatu

+ Bando Sublebadoa: kontrol militarra, Franco gobernuko jefe izendatu, proletargoaren iraultzari beldur --> Alemania, Portugal eta Italia

+ Bando Republikanoa: Momentuan zegoen gobernuaren inguruan sortu demokratikoki, Fronte Popularra eta iraultza soziala nahi --> URSS eta Mexiko