Primo de riveraren diktadura militarra
Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 6,86 KB
PRIM
O DE RIVERA DIKTADURA:
ESTATU-KOLPEA: P.R diktadurak programa erregenerazionistaargia izan zen, erregimenautoritarioenereduinterbentzionistan eta korporatibistan
. P.R jeneralak, jazarraldi militar bat gidatu zuen Katalunian. Izan zuen kolpe militarrak ez zuen ia oposiziorik izan, orduan armadaren haserreak, krisi larriak, eta erregeak berrezarkuntzako sistema konstituzionalaren konfiantza eza izan ziren honen laguntzaile. Estatu-kolpea, Bartzelonako eta Euskadiko burgesiaren eta elizako babesa izan zuen. Iritzi publikoak, begi onez ikusi zuen. P.R aldi baterako erregimen gisa aurkeztu zuen diktadura, geroago konstituzionalera itzultzeko. Erregenerazionismoan sarturik, burdinazko zirujaua teoriaren inbertsio sinplistaz, diktadoreak jakinarazi zuen Espainiako arazo larriak konpontzeko asmoa zuen, kazikismoaren, politika zaharraren eta batasun nazionalaren aurkako separatismoaren mehatxu.
DIREKTORIO MILITARRA: Gerra deklaratu bi urtez, 1876ko konstituzioa eta berme konstituzionalak indargabetu ziren, orduan, prentsaren zentsura ezarri, gorteak desegin eta alderdi politikoen jardun debekatu zuen. Orduan publikoa inposatu zuten errepresio gogorrekin eta nazionalismoaren adierazpena zapaldu zuen. Gobernari militarrek gobernari zibilak ordezkatu zituzten. Udalak desegin eta bokal elkartuen juntak ezarri. Administrazioan ere erreformak egon ziren eta udal estatutuak, administrazio zentralizatu batera eraman zuen, kazikismoa ezereztu beharrean, beste kazikismo mota ezarri zuen. Katalunian, estatutu probintziala eta mankomunitatea desagertu, nazionalismo erradikala bultzatuz. Euskal nazionalismoa zatituta, eta sektorerik erradikalena diktadurarenaurka, hau da, euskal ezkerrak (sozialistak eta komunistak) fronte bakarra egin. Marokoko gerra ez zegoen ondo ikusita eta bere gain hartu zuen Marokoko goi komisariotza. FRA eta ESP adostu ofentsiba militarra. Espainiako armada arrakasta handiz lehorreratu zen, eta protektoratu osoa menpean