Plaka tektonikak

¡Escribe tu texto aquí!

LURRAREN BARNE-DINAMIKA

LURRA BIZIRIK DAGO

Horren adirezpenak: -Lurraren barneko beroak lurrikarak, sumendien erupzioak etabar eragiten ditu (puntualki) -Mendikateen osaera eta kontinenteen mugimendua (milioika urtean zehar) 

1. Lurraren litosfera

• Litosfera: - Litosfera Lurrazalaz eta mantuaren goiko atalaz osatuta dago, 

Astenosferaren gainean egokituta. Litosfera: geruza zurruna eta solidoa 

 Astenosfera: plastikoagoa eta jariakin baten bezalakoa → konbekzio-korronteak 

pairatzen ditu - Litosfera zatituta dago → plaka litosferikoak
. Nagusiak 8 dira: Ozeano Bareko plaka, Ipar Amerikakoa, Hego Amerikakoa, Nazcakoa, Euriasakoa, Afrikakoa, Australiakoa eta Antartikakoa. - Bi motatako litosfera dituzte plaka tektoniko gehienek: Litoskera ozeanikoa: - Mehena eta dentsitate . 

- Bere gainean dago ozeanoetako ura. Litoskera kontinentala: - Lodiagoa baina arinagoa. 

- Bere gainean daude kontinenteak.

1.1 Kontinenteen jitoaren teoria

Alfred Wegeneren teoria:

- Kontinenteak ez daudela geldirik, oso astiro mugitzen dira.

- Duela 300 milloi urte kontinente eta ozeano bakar zegoen: pangea eta panthalassa.

Bere frogak: 

Geografikoak: kontinente batzuen itsasertzen itxura antzekoa denez, agian lehenik kontinente bat osatzen zuten eta geroago bereizi egin ziren.

Geologikoak: Antzeko egitura geologikoak bereiztuta daude, hau da, gaur egun, ozeanoak daude erdian baina agian antzina lurralde horiek elkartuta egon dira.

Palenteologikoak: antzeko fosilak hainbat kontinentetan zeudezen, agian antzina kontinente zeudenez, agian antzina kontinente horiek elkartuta egon dia.

Biologikoak: kontinenteak bereizi ostean, animal batzuek eboluzionatu eta gero, espezie desberdinak sorrarazi dituzte.

1.2 Plaken tektonikaren teoria

Alferd Wegenerren teoriaren ondoren, eta aurrerapen zientifikoei esker, teoria berri hori sortu zen (mendikateak, sumendien jarduna eta lurrikarak azaltzen dituena.)

Bere frogak:
Itsas hondoko arroken adina: ozeanoen erdian dauden arrokak berriagoak dira, kontinenteetatik hurbilago daudenak baino. Itsas hondoa hedatu egiten delako froga da hori. Eta gainera, hedatzen dira ardatz nagusi batetik: dortsal ozeanikoetatik. Erdian arroka bolkanikoak sortuz doazen neurrian, zaharrak gero eta urrinago doazte.)

Itsas hondoko arroken paleomagnetismoa
: dortasalen bi aldeetan aldatzen da arroka magmatikoen polaritatea.

Sumendien eta lurrikaren banaketa geografikoa: sumendiak eta lurrikarak ugariagoak dira plaka tektonikoen ertzeetan.

Peleoklimatologiaren analisia: Hego hemisferioko kontinente guztiek eta Indiak klima glaziarra izan zuten antzina. Ondorioz, kontinente bat zegoen polotik hurbil.

Itsaspeko egituren azterketa: Dortsal ozeanikoak aztertu egin dira eta horien erdian, itsas hondoko arrokak sortu dituen magmatismoa egiaztatu da.