Pertsiarren manifestua

TESTUAREN KOKAPENA: Lehen mailako testu zirkunstantzial honek izaera politikoa du, Cadizeko Gorteetako diputatu batzuek idatzitako manifestu politikoa baita (manifestu bat oinarrizko programa politiko bat da.). Testua ez dago osorik, baina pasarte esanguratsuenak agertzen zaizikigu.

Esan dugunez. Testua Gorteetako diputatuen herenak (69 diputatu) osatutako taldeak idatzi zuen. Ideologia kontserbadorekoak ziren, absolutistak eta dokumentu honen ondorioz pertsiarrak deitu zitzaien. Horien buru Bernanrdo Mozo de Rosales, Matafloridako Markesa izan zen. Mdrilen zeuden erregearen zain, frantsesek alde egin ondoren
Cádizen zeuden gorteak bertara eraman zirenean (1813-1814ko legealdia, non erregearen aldekoek indar handiagoa duten).

Testua, beraz, Madrilen idatzi zuten 1814ko apirilaren 12an eta Fernando VII.Ari zuzenduta dago. Independentzia Gerraren ondoren, Napoleonen tropak garaitua eta gero, Fernando VII.A Espainiako tronua berreskuratzera itzuli zen. Independentzia Gerrak iraun zuen bitartean (1808-14), Fernando VII.A Frantzian bizi izan zen (6.Lerroa: zuregatibutasunak iraun duen sei urteetan) Napoleonen zaintzapean. Manifestuaren sarrera pertsiarren ohitura baten aipamena egiten da eta hortik datorkio izena: Pertsiarren Manifestua.

TESTUAREN ANALISIA: Arestian aipatu dugunez, antzinako pertsiarren ohitura baten aipamena egiten da: erregea hil ondoren anarkiaz beteriko bost egun igarotzea (2 eta 3.

Lerroak

. Manifestu honen egileentzat, Espainian ere aurreko sei urteak halakoak izan ziren, anarkiaz beterikoak alegia. Hartara, egileek uste dute epe hori pasatu ondoren, beharrezkoa dela erresuma berrantolatzea eta erregearen agintea berrezartzea herritarrak leialagoak izatera behartu zitzaten (4.Lerroa).

Absolutismoaren goraipamena egiten da, absolutismoaren alde positiboak azpimarratuta: arrazoiaren eta adimenaren dana da, jainkoaren legearen mendean dago (8 eta 9.Lerroak). Baina absolutismo hori arrazoiarekin kutsatuta egongo da: subirano absolutuak ez du ahalmenik bere agintea arrazoirik gabe erabiltzeko (11 eta 12.Lerroak). Beraz, funtsean, bigarren paragrafoan Fernando VII.Ari hau esaten diote, har dezala erresuma gobernatzeko despotismo ilustratuaren bidea, hau da, XVIII.Mendean haren arbasoek, borboitarrek, erabilitako aginte mota bera.

Azkenik, manifestuaren egileek eskaera hauek egiten dizkiote erregeari (16.Lerroan: Eskatu behar dugun erremedioa…):

• Gorteak antzinako erara biltzeko: Gorteak handitasunez eta antzinakoak egin ziren bezala (18.Lerroa).

• Cadizko Konstituzioa eta dekretuak ez onartzeko: bertan behera utz daitezela Konstituzioaren ondorioak eta Cadizen xedatutako dekretuak (18 eta 19.Lerroak).

Laburbilduz, diputatu absolutista hauei (pertsiarrak) beharrezkoa iruditzen zaie erresuma berriro berrantolatzea, eta horretarako aurreko egoerara itzultzea eskatzen dute, baita Cadizko Konstituzioak markaturiko bidea ez onartzea ere. Funtsean, antzinako erara biltzeko eskaerari ez zion kasurik egin erregeak, baina manifestuaren egileentzat ez zuen garrantzi handirik izan.