A perífrase verbal galego volver infinitivo

 

Presente de Indicativo

Coincidencia co momento actual.
- Presente habitual: acción frecuente.
- Presente histórico ou narrativo: sucesos do pasado.
- Presente intemporal: verdades permanentes.
- Presente prospectivo: certeza no futuro.
- Presente imperativo: mandado atenuado.

Copretérito (pret. Imperfecto) de indicativo.
Coincidencia cun momento do pasado (un adverbio ou outro verbo).
- Copretérito narrativo: nos contos, historias...
- Copretérito. De cortesía.
- Copretérito con valor de futuro (desde o pasado).
 

Pretérito (p. Perfecto)

Un feito pasado máis ou menos afastado (non precisa referente).
- Valor imperativo.
- Pretérito de futuro: acción futura que se realizará axiña.

Antepretérito (pretérito pluscuamperfecto)

Un feito pasado con relación a outro tamén pasado -non con respecto ao momento actual-.

Futuro de Indicativo

Feito que aínda non sucedeu no momento actual.
- Incerteza, posibilidade.
- Obrigatoriedade.
- Cortesía. 
 Pospretérito (Condicional / futuro hipotético).
Feito futuro con relación a un tempo pasado.
- Incerteza na pasado.
- Cortesía.

Presente de Subxuntivo

Coincidencia co momento actual ou co futuro.

Pretérito (imperfecto) de subxuntivo

Tempo pasado, presente (feito irreal) ou futuro (referente ao pasado)

1.- 

Temporais:

Futuridade, inmediatez

*

IR +

INFINITIVO: movemento, futuro. Vai chover hoxe. Vou ir de vacacións este Nadal
*

HABER (DE

+ INFINITIVO: futuro. Han de chegar .
*
ESTAR A/PARA + INFINITIVO: futuro inmediato. Olla, está para chover.
*
ANDAR PARA + INFINITIVO: futuro inmediato. María anda para ter un neno.

2.-

Modais:

obriga ou hipótese/probabilidade.

*

HABER (DE)

 + INFINITIVO: hipótese. Ha (de) andar por oitenta pesos.
En pretérito : 
acción a piques de se realizar(ou imperfectiva). Tropezou e houbo caer.
*
HABER QUE + INFINITIVO:

obriga

Hai que ser educados e saber comportarse.
*
TER QUE/DE + INFINITIVO: obriga. Síntoo, mais teñen que marchar axiña.
*

DEBER (DE)

 + INFINITIVO: obriga ou hipótese. Para aprobaren deben tirar un 5. Aquí debe vivir un gaiteiro.
*

PODER +

 INFINITIVO: hipótese. Podo facer un exame sorpresa en calquera momento.

3.-  Aspectuais(os tempos non expresan o aspecto): A)

Imperfectivas

 acción na súa duración, desenvolvéndose.
*
ESTAR + XERUNDIO (=A+INF). Está a chover. Estaba cantando.
*
ANDAR + XERUNDIO (=A+INF): movemento continuado, prolongado. Anda a preparar oposicións.
*
LEVAR + XERUNDIO (=A+INF): incide sobre o inicio. Leva chovendo un mes.
*
SEGUIR + XERUNDIO (=A+INF): continúa un proceso anterior. O Teucro segue a xogar ben.
*

IR + XERUNDIO

Progresivo. A cousa vai indo a mellor. 
*

VIR + XERUNDIO

Segue o anterior. E ti de quen vés sendo?
b) 

Perfectivas

 acción acabada, proceso concluído.
*
ACABAR DE + INFINITIVO. Cando acabedes de charlar, poñédevos a estudar.
*VIR DE + INFINITIVO: Fin dun movemento. Veñen de cantar en París.
*
DEIXAR DE + INFINITIVO. Cando deixe de chover, sairemos dar unha volta.
*
DAR + PARTICIPIO en interrogativas e negativas: 

Non se consegue rematar o proceso iniciado

 Eu non dou chapado todo ese librote. ¿Deches sabido onde vive?
*

LEVAR + PARTICIPIO

Matiz reiterativo. Eu lévovos sufrido moito nesta vida, meus fillos.
*

TER + PARTICIPIO

Matiz reiterativo: non substitúe perfectamente o pretérito perfecto castelán. Xa che teño dito que non quero probar o tabaco.
Tamén se poden considerar terminativas (fin dun proceso):
*
CHEGAR A + INFINITIVO. Nunca chegou a se saber quen foran os asasinos.
*

ACABAR POR + INFINITIVO

Os criminais acabaron por se entregar.
*

VIR A + INFINITIVO

E así foi como veu a saberse quen fora o autor da trasnada.
c) 

Reiterativas

 acción que se repite.
*

VOLVER (A)

 + INFINITIVO. Se volves (a) tusir, estragarás o concerto.
*

TORNAR (A)

 + INFINITIVO. Foi recompensado por tornar (a) facer saídas difíciles.
d) 

Incoativas

 proceso no seu inicio.
*
BOTARSE A + INFINITIVO. Cando se botou a chover, fuximos a fume de carozo. 
*
POÑERSE/PÓRSE A + INFI. Púxose a cantar unha pandeirada no medio do paraninfo.
*
ROMPER A + INFINITIVO. Ponlle un dente de allo cando rompa a ferver.
*
DAR EN + INFINITIVO. Era marabilloso, ata que deu en pincharse.
*
EMPEZAR A + INFINITIVO. Tápalle a boca, xa empeza a berrar.
*
COMEZAR A + INFINITIVO. Xa comezo a aborrecerme con tanta perífrase.