Ornodunen Zirkulazio-Aparatuak

ORNODUNEN ZIRKULAZIO-APARATUAK:

Ornodunen zirkulazio-aparatua itxia da eta bihotz trenkatu bat dauka. Taxonomia taldearen arabera, zirkulazioa bakuna, bikoitz osatugabea eta osatu bikoitza izan daiteke.

2.3.A ZIRKULAZIO BAKUNA:

Hezurdun arrainetan aurkitu. Bihotzak aurikula bat eta bentrikulu bat dauka. Bihotzetik zakatz-arteria bat irten eta beste lau arteriatan zatitu. Arteria horrek zakatzetara iristean, zakatz-orrietan kapilarizatzen dira, Odol oxigenatua zakatz-arteriatan sartu. Arteria horiek aorta-erroetan bat egin eta bizkarraldeko aortan elkartu. Azken horrek, odola ehunetara eraman.

2.3.B ZIRKULAZIO BIKOITZA ETA OSATUGABEA:

Anfibioetan (Bi aurikulaz eta bi bentrikulaz osatuta. Bi aurikulak trenkada baten bidez bereizi. O2 gabeko odola eskuineko aurikulara sartu eta biriketatik datorren odol oxigenatua, ezkerreko uarikulara) eta narrastietan (Anfibioen antzeko zirkulazioa dute, krokodiloen kasuan izan ezik; hain zuzen ere, krokodiloek guztiz bereizitako bi bentrikulu dituzte)

2.3.C ZIRKULAZIO BIKOITZA ETA OSATUA:

Zirkulazio bikoitza eta osatuta ugaztunetan eta hegaztietan aurkitu. Bihotzak bi aurikula eta bi bentrikulu ditu. Birika-zirkulazioa eta zirkulazio sistemikoa guzttiz bereizita daude. Ugaztunetan, eskuineko aurikulak ehunetatik O2 gabe datorren odola jasotzen du eta eskuineko bentrikuluak biriketara bultzatu. Ezkerreko aldeak biriketako odol oxigenatua jaso eta ehunetara bidali. Hegaztietan, kontrakoa gertatzen da. Zirkulazio handiak eskuineko aldea bete.

2.4 BIHOTZAREN FUNTZIONAMENDUA UGAZTUNETAN

: Bihotzek muskulu-sistema berezi bat dauka. Muskulu horiek uzkurdura erritmikoak( taupada edo bihotz-zikloa) eragiten dituzten bulkadak sortzeko aukera eman. Baita bulkadak bihotz osora bideratzeko ere. Bihotz-taupada bakoitzak bi fase ditu: sistolea eta diastolea.

2.4.A BIHOTZ ZIKLOAREN ETAPAK:

1)Aurikula-sistolea: 0,1 segundu iraun eta aurikula uzkurtzean gertatu. 2) Bentrikulu-sistolea: 0,3 segundu iraun eta odola bentrikuluetara iristean, bentrikuluak uzkurtu eta balbula mitrala eta trikuspidea itxi eta odola ezin da aurikuletara itzuli. 39 Diastole orokorra: 0,4 segundu iraun. Aurikulak nahiz bentrikuluak erlaxatuta eta hedatuta daude. Horrek presio nagatiboa sirtu horien barruan, ondorioz, odola aurikuletan sartu.

3.IRAITZ APARATUEN EREDUAK:

3.1HONDAKIN-PRODUKTUAK ANIMALIETAN:

Animaliek iraizten dituzten substantzia nagusiak bi talde handitan banatu, nitrogenoa daukaten ala ez kontuan izanik.

3.1 NITROGENORIK GABEKO PRODUKTUAK:

CO2 arnasketaren bidez kanporatu. H2O, iraitz aparatuaren eta beste prozesu batzuen bitartez. Adibidez, azaleko izerdiaren eta arnasbeheraren bitartez, animalia lehortarren kasuan. Gatz mineralak, gernuaren eta izerdiaren bitartez. Behazun-pigmentuak, hemoglobinaren degradazioan sortu eta digestio aparatuaren bitartez ezabatu (Gorozkiekin batera)

3.2NITROGENODUN PRODUKTUAK:

Amoniakoa, azido urikoa eta urea.

3.2 ORNOGABEEN IRAITZ-ORGANOAK:

Gutxien eboluzionatutako taldeek ez dute iarizpenerako espezializatutako organorik. Hondakinak zuzenean kanpora botatzen dituzte, gorputzaren azaleraren bitartez. Gainerako ornogabeek espezializatutako egitura anatomikoak edo iraitz-organoak garatu. Egitura horiek, tutu forma daukate, alde batetik edo bi aldeetatik irekita. Egitura hauek dira: Protonefridoak, metanefridoak, Malpighi-ren tutuak eta guruin berdeak