Nekazaritza ustiapena definizioa

- Naturatik zuzenean produktuak eskuratzea

- Produktu hauek gure elikaduraren oinarria dira.

- Landa: hiria ez denari erreferentzia egiteko erabiltzen da.

-

Nekazaritza

Lurra lantzea da, giza eta animalia kontsumorako elikagaiak eta industriarako lehengaiak eskuratzeko.

- Abeltzaintza: animaliak hazi haragai, esnea, arrautzak, larrua... Lortzeko. Nekazaritzaren osagarria bezala hartu. Laborantzarako txarra diren lekuak erabili abeltzaintzarako.

- Baso ustiapena:
Basoen aprobetxamendua zura, erretxina, kortxoa, kautxua lortzeko edota papera ekoizteko.

- Arrantza: Itsasoan, ibaietan, edo aintziretan arrainak eta uretako beste espezie batzuk harrapatzen da.

GAUR EGUNGO LEHEN SEKTOREA

- Munduko biztanleria aktibotik %39ak lehen sektorean lan egiten du. Gehienak herrialde azpigaratuetan.

- 2008. Urtean 1. Sektorearen ekoizpena munduko ekoizpen osaera &4a zen baina ezinbestekoa da guk jan ahal izateko.

· 1.
sektorea herrialde garatuetan:

- Biztanleria aktiboaren %6.

- Produktibitate handia (aurrerapen teknikoa+mekanizazioa).

- BPGren %4 baino gutxiago.

· 1 sektorea garapen bidean dauden herrialdeetan:

- Biztanle aktiboaren %50.

-BPGren %10 baino gehiago.

· 1. Sektorea herrialde azpigaratuetan:

- Biztanleria aktiboaren %80.

- Produktibitate txikia (teknika tradizionalak).

- BPGren %50 baino gehiago.

NEKAZARITZAREN FAKTORE FISIKOAK

· Klima

- Oso Tº altuekin edo baxuekin eta oso euri gutxi edo gehiegirekin laboreak ez dira hazten.

· Erliebea

- Altitude igotzerakoan Tº behera egiten du.

- Lurzoruaren malda %10 baino handiagoa bada sustraiak ez dira lurzorura eusten. Horregatik terrazak.

· Lurzorua

-Lur pikorrak: buztina. Putzuak erraz eratu. Drainatze sistema onak behar dira.

- Hondar lurzorua: harea. Sarritan ureztatu eta ongarritu behar dira.

- Lohi lurzorua: ibaien haranetan. Ezin hobea nekazaritzarako.

NEKAZARITZAN ERAGITEN DUTEN GIZA FAKTOREAK

· Biztanleriaren bolumena.

- Geroz eta jende gehiago. Pertsona horiek elikatu behar. Lur gehiago behar dira eta lur horien errendimendua hobetzeko produktuak geroz eta gehiago erabili edo beste herrialdeetatik produktuak inportatu.

· Nekazaritza teknkak

- Herrialde azpigaratuetan teknika tradizionalak erabili=produktibitate gutxi.

-Herrialde garatuetan teknika modernoak erabili=produktibitate handia.

· Ekoizpen helburua

- Biziraupen nekazaritza.
Ekoizpen familiarentzako. Polilaborantza.

-

Merkatuko nekazaritza

Labore jakin batean espezializazioa. Helburua geroz eta etekin gehiago lortu. Monolaborantza.

NEKAZARITZAN ERAGITEN DUTEN GIZA FAKTOREAK

· Globalizazioa

-Merkatuko nekazaritza sustatu

-Herrialde bateko ekoizpen besteetan saltzeko aukera eman.

-Ekoizle lehiakorrak sustatu. Transgenikoen erabilera geroz eta garrantzitsuagoa.

· Nekazaritza politikak

-Nekazaritza erreformarako legeak. Europan PAC (NPB euskaraz).

-Plan hidrologikoak (lurrak ureztatzeko metodoak).

-Diru laguntzak.

-Kuotak (produkzioari mugak ezarri).

· Ingurumen politikoak

- Uraren kontsumoa arautzeko,pestizida eta ongarrien erabilera mugatzeko, hondakin kutsagarriak tratatzeko, bioaniztasuna zaintzeko adibidez.

- Helburua= elikagai osasuntsuak eta seguruak eskuratzea.

MERKATUKO NEKAZARITZA

· Nekazaritza Iraultzan (Erresuma Batua XVIII. Mendean) sortu zen.

· Helburua: geroz eta etekin handiena lortzea. Helburua lortzeko:

- Ekoizpenaren espezializazioa. Monolaborantza.

- Lanaren mekanizazioa: lana makinek egin.

- Teknika modernoak: ongarriak, hazi hautatuak, berotegiak,hidroponikoa, tanta ureztapena, transgenikoak.

·Diru inbertsio izugarria.

·Ondorioak:

-Produktibitate handia, prezioen jaitsiera eragin.

-Produktu kantitate handiek ekoiztu merkatuan saltzeko.

-Ongarriek lurzorua eta urak kutsatu.

-Herrialde arteko desberdintasuna areagotu. Herrialde garatuei diru laguntzak eman, azpigaratuei ez.

NEKAZARITZ TRADIZIONALA

· Biziraupenekoa

· Jabetza txikia

· Helburua: familia elikatzea

· Polilaborantza

· Oinarrizko teknika eta lanabesak

· Produktibitate txikia

· Faktore fisikoek eragin izugarri