Monarkia parlamentarioa

1978ko konstituzioa:

sistemaren erreforma osatzeko ezinbestekoa zen erregimen denokratiko berria arautuko zuen konstituzioa osatzea eta onartzea. Horrela, aurreproiektu bat egin zen UCDko hiru kideren eta aurreko hauteskundeetan boto gehien jaso zuten alderdietako lau kideren partaidetzarekin. EAJ kanpo geratu zen abertzaletasun esparruan egin zitzakeen eskaerebeldur baitziren. Testuak harrera ona izan zuen, euskal herrian izan ezik, bi ganbarek eta ondoren 1978ko abenduaren 6 ko erreferendumean herritarrek onartu baitzuten. Euskal herrian abstentzioa izan zen nagusi.
konstituzioaren oinarri nagusiak monarkia erregimen parlamentarioa eta lurralde antolaketa deszentralizatua dira. Konstituzioaren antolaketari begira, bi zati bereizten dira.
lehen zatiak dogmatikoan, oinarrizko printzipioak definitu eta beteko direla ziurtatzen du, bigarrenak, organikoak, konstituzioaren 3 gai nagusi antolatzen ditu: eskubideak, erakundeak eta lurralde antolaketa. Eskubideei dagokienez, sufragio unibertsala eta norbanakoaren eskubideak eta askatasunak onartzen dira.

erakundeen esparruan lau dira oinarrizkoak: -monarkia: estatuko eta armadako buruzagitza lana betetzen du. -gobernua: parlamentuak aukeratutako presidenteak eta ministroak. -parlamentua: legeak egin eta gobernua kontrolatu. -auzitegi konstituzionala: konstituzioa betetzeko kontrola da. Estatuaren lurralde antolaketari dagokionez, konstituzioaren alderdirik eztabaidatsuena izan zen, bai eta berrikuntzarik handiena ekarri zuena ere. Estatuko lurraldea antolatzeko autonomiaren bidea zabaltzen zuen. Bide horretatik sortu ziren espainia osatzen duten 17 autonomi erkidegoak. euskaldunek eta katalanek egindako aldarrikaapenei esker egin zen lurralde antolaketa hori. Onartu ziren lehen autonomi estatutuak euskalduna eta katalana izan ziren, 1979ko urrian.

1978ko konstituzioa:

sistemaren erreforma osatzeko ezinbestekoa zen erregimen denokratiko berria arautuko zuen konstituzioa osatzea eta onartzea. Horrela, aurreproiektu bat egin zen UCDko hiru kideren eta aurreko hauteskundeetan boto gehien jaso zuten alderdietako lau kideren partaidetzarekin. EAJ kanpo geratu zen abertzaletasun esparruan egin zitzakeen eskaerebeldur baitziren. Testuak harrera ona izan zuen, euskal herrian izan ezik, bi ganbarek eta ondoren 1978ko abenduaren 6 ko erreferendumean herritarrek onartu baitzuten. Euskal herrian abstentzioa izan zen nagusi. Konstituzioaren oinarri nagusiak monarkia erregimen parlamentarioa eta lurralde antolaketa deszentralizatua dira. Konstituzioaren antolaketari begira, bi zati bereizten dira. Lehen zatiak dogmatikoan, oinarrizko printzipioak definitu eta beteko direla ziurtatzen du, bigarrenak, organikoak, konstituzioaren 3 gai nagusi antolatzen ditu: eskubideak, erakundeak eta lurralde antolaketa. Eskubideei dagokienez, sufragio unibertsala eta norbanakoaren eskubideak eta askatasunak onartzen dira.

erakundeen esparruan lau dira oinarrizkoak: -monarkia: estatuko eta armadako buruzagitza lana betetzen du. -gobernua: parlamentuak aukeratutako presidenteak eta ministroak. -parlamentua: legeak egin eta gobernua kontrolatu. -auzitegi konstituzionala: konstituzioa betetzeko kontrola da. Estatuaren lurralde antolaketari dagokionez, konstituzioaren alderdirik eztabaidatsuena izan zen, bai eta berrikuntzarik handiena ekarri zuena ere. Estatuko lurraldea antolatzeko autonomiaren bidea zabaltzen zuen. Bide horretatik sortu ziren espainia osatzen duten 17 autonomi erkidegoak. euskaldunek eta katalanek egindako aldarrikaapenei esker egin zen lurralde antolaketa hori. Onartu ziren lehen autonomi estatutuak euskalduna eta katalana izan ziren, 1979ko urrian.

Testuingurua:

1931ko apirilaren 12ko udal hauteskundeetan alderdi errepublikarrek irabazi egin zuten hiri gehienetan. 14an emaitzak ezagutu zirenean, eibar izan zen II. Errepublika aldarrikatu zuen lehen herria. Erregimen monarkikotik errepublikarrerako trantsizioa indarkeriarik gabe gertatu zen, eta sistema politiko berriak herrian zeuden arazo ekonomikoak konponduko zituelakoan zegoen jendea. 1931ko apirilaren 14an behin behineko gobernua sortu zen, niceto alcala zamora zen gobernuburu. Behin behineko gobernuak herrialdea eraldatzeko ardura zuen, eta premiazko zenbait neurri hartu zituen. Era berean, hauteskundeetarako deia egin zuen gorte konstituziogileak osatzeko eta konstituzio berria egiteko. Ekainaren 28an egin ziren eta errepublikar ezkertiarrek eta sozialistek lortu zuten gehiengo osoa. 1931ko abenduaren 9an onartu zen konstituzio berria. Kutsu ezkertiarra zuen eta zenbait berrikuntza zekarren: autonomia eskubidea, estatuaren konfesionaltasuna.. . Herriaren subiranotasuna gorteetan ordezkatuta eta norbanakoaren eskubideak eta eskubide politikoak ere aitortu zituen.Ekaineko hauteskundeetako diputatuen artean lehen aldiz 3 emakume egon ziren.
Clara campoamor, lerroux buru zuen PRR alderdikoa;

bestea Victoria Kent eta Margarita Nelken PSR alderdikoak.Hirurak ziren errepublikarrak, baina emakumeen sufragio eskubideaz oso ikuspegi kontrajarriak zituzten.Ea konstituzio berriak emakumeen sufragio eskubidea jasoko zuen eztabaidatu zuten.Indarrean zegoen legediak eskubidea ematen zuen emakumeei aukeratuak izateko, baina ez boto emaile izateko.Clara campoamorrek sutsuki eta hasieratik defendatu zuen emakumeen sufragioa, gizonezkoen berdin, eta 1931an diskurtsoa egin zuen emakumeen sufragio eskubideen alde, berehala bozkaketa egin zen.Konstituzio berriak eskubide hau jaso zuen (onartu egin zen).Victoria kenek uste zuen taktikoki oraindik ez zela komenigarria eskubide hori emakumeei aitortzea.Errepublikarrentzat kaltegarria izango zelakoan emakumeak elizaren eraginez ikuspegia kontserbadorea baitzuten, eta horrela beraien botea indar atzerakoientzat joango zen, hau da, errepublikarren kontra joatea lege hau.Horregatik proposatzen zuen eskubide hau ez egotea emakumeak errepublika ezagutu harte.Clarak adliz, ezagutza eta atxikimendu horiek errepublikako eraikuntza politiko sozialen zuzenean eta aktiboki hasieratik parte hartuz, garatu behar zituztela emakumeak pentsaten zuen.

Testuingurua:

1931ko apirilaren 12ko udal hauteskundeetan alderdi errepublikarrek irabazi egin zuten hiri gehienetan. 14an emaitzak ezagutu zirenean, eibar izan zen II. Errepublika aldarrikatu zuen lehen herria. Erregimen monarkikotik errepublikarrerako trantsizioa indarkeriarik gabe gertatu zen, eta sistema politiko berriak herrian zeuden arazo ekonomikoak konponduko zituelakoan zegoen jendea. 1931ko apirilaren 14an behin behineko gobernua sortu zen, niceto alcala zamora zen gobernuburu. Behin behineko gobernuak herrialdea eraldatzeko ardura zuen, eta premiazko zenbait neurri hartu zituen. Era berean, hauteskundeetarako deia egin zuen gorte konstituziogileak osatzeko eta konstituzio berria egiteko. Ekainaren 28an egin ziren eta errepublikar ezkertiarrek eta sozialistek lortu zuten gehiengo osoa. 1931ko abenduaren 9an onartu zen konstituzio berria. Kutsu ezkertiarra zuen eta zenbait berrikuntza zekarren: autonomia eskubidea, estatuaren konfesionaltasuna.. . Herriaren subiranotasuna gorteetan ordezkatuta eta norbanakoaren eskubideak eta eskubide politikoak ere aitortu zituen.Ekaineko hauteskundeetako diputatuen artean lehen aldiz 3 emakume egon ziren.Clara campoamor, lerroux buru zuen PRR alderdikoa;

bestea Victoria Kent eta Margarita Nelken PSR alderdikoak.Hirurak ziren errepublikarrak, baina emakumeen sufragio eskubideaz oso ikuspegi kontrajarriak zituzten.Ea konstituzio berriak emakumeen sufragio eskubidea jasoko zuen eztabaidatu zuten.Indarrean zegoen legediak eskubidea ematen zuen emakumeei aukeratuak izateko, baina ez boto emaile izateko.Clara campoamorrek sutsuki eta hasieratik defendatu zuen emakumeen sufragioa, gizonezkoen berdin, eta 1931an diskurtsoa egin zuen emakumeen sufragio eskubideen alde, berehala bozkaketa egin zen.Konstituzio berriak eskubide hau jaso zuen (onartu egin zen).Victoria kenek uste zuen taktikoki oraindik ez zela komenigarria eskubide hori emakumeei aitortzea.Errepublikarrentzat kaltegarria izango zelakoan emakumeak elizaren eraginez ikuspegia kontserbadorea baitzuten, eta horrela beraien botea indar atzerakoientzat joango zen, hau da, errepublikarren kontra joatea lege hau.Horregatik proposatzen zuen eskubide hau ez egotea emakumeak errepublika ezagutu harte.Clarak adliz, ezagutza eta atxikimendu horiek errepublikako eraikuntza politiko sozialen zuzenean eta aktiboki hasieratik parte hartuz, garatu behar zituztela emakumeak pentsaten zuen.