Meteorizazio biologikoa

2. Kanpo-prozesu geologikoak

Kanpo-dinamika geologikoa kanpo - agente geologikoek egiten dituzten funtsesko lau prozesuetan oinarritzen da: meteorizazioa, higadura, garraioa eta sedimentazioa.
Ingurune sedimentario esaten zaie prozesu horiek gertatzen diren lurraren gainazaleko guneei

1.METEORIZASIOA:

Prozesu honetan, lurraren gainazalean kanpo- agenteen eraginpean dauden arrokak eraldatu egiten dira dauden tokian bertan, eta material ahulakoak bilakatzen dira. Konpozizio - aldaketak eta fragmentazio - mailaren aldaketak eragin dezakete meteorizazioa.

Hiru meteorizazioa - mota  daude; fisikoa, kimikoa eta biologikoa.

-METEORIZAZIO FISIKOA:

Tenperatura - aldaketek edo beste faktore  batzuek arroka zati txikiagoetan puskatzea eragiten dute, baina arrokaren ezaugarriak aldatu gabe .   jelifrakzioa, arrokatan pilatutako ura izoztearen eta urtzearen ondorioz gertatua: halakiastismoa, uretan disolbatutako gatzen kristalizazioak eta termoklastismoa bat bateko tenpedratura - aldaketek eragina. 

-METEORIZAZIO KIMIKOA:

mineralak aldatzen dituzten erreakzio kimikoak gertatzen dira jatorrizko arrokan eta, horren ondorioz, erresistentzia txikiagoko mineralak sortzen dira. Adibidez oxidazioa.

-METEORIZAZIO BIOLOGIKOA:

Izaki bizidunek aldaketak eragiten dituzte arroketan. Adibidez, landareen sustraiek arrokak fragmentatzen dituzte eta lurpeko zenbait animaliak.

-METEORIZAZIOAN ERAGINA DUTEN FAKTOREAK:

• Ama arrokaren litologia

  
  :   zer konposisio duten,arrokak gogorragoak edo hauskorrak izaten dira.

• Klima

  
  : 
  klima hezeetan , gehiago gertatzen dira meteorizazio kimikoak eta biologikoak; klima lehorretan, berriz, meteorizazio fisikoa.

• Topografia:

  
  erliebe lauetan ura errazago iragazten da, eta, horrenbestez, meteorizazioa ere ohikoagoa izango da.

• Denbora:

  
  kanpo - agenteen eraginpean daramaten denboraren araberakoa da arroken meteorizazio maila.

2. HIGADURA

Kanpo-agenteek arrokak gastatzeari deritzo higadura. Prozesu horren ondorioz, sedimentu edo detritu izeneko partikulak lortzen dira.

Higakortasunak arroak higatzeko zenbateko erraztasuna duen adierazten du. Arroka-motaren eta arrokaren meteorizazio-mailaren araberakoa. Zenbat eta meteorizatuagoa egon arrokja, orduan eta errezago higa daiteke.

Higarritasuna berriz agente geologikoek materialak higatzeko duten ahalmena da.

3 .GARRAIOA

Sedimentuak alde batetik bestera eramatzen datza. Hainbat modutan gerta daiteke, sedimentuaren izaeraren arabera eta garraioabideraen indarraren arabera.

Aire bidezko garraioa haizeak egiten duena da.

Ur bidezko garraioan halaber disoluzioaren ere garraiatzen dira uretan disolbatutako gatzak.

Izotz bidezko garraioan sedimentuak izotzen atxikita garraiatzen dira, eta tamania guztietako sedimentuak izaten dira.

4. SEDIMENTAZIOA

Garraiatutako materialen metako da. Egoera hauetan geratzen da: garraiobideak abiadura galtzen duenean; disolbatutako sedimentua, prezipitatu egiten denean: eta izotza 

5, DIAGNESIA

Kanpo-agenteek metatuko sedimentuak arroka bilatzeko prozesu-multzoari esaten zaio diagenesia. Sedimentuaren trinkotzea eta deshidratazioa eta partikularen zementazioa.