Merkatu Egiturak: Lehia Perfektua, Monopolioa, Oligopolioa eta Lehia Monopolistikoa

Lehia Perfektua

Erosle eta saltzaile asko dauden merkatu batean, inork ez du merkatu prezioetan eragiteko ahalmenik. Lehia perfektuan aritzen den enpresa baten ekoizpena oso txikia da merkatuko bolumenarekin alderatuta, eta beraz, enpresak hartzen dituen erabakiek ez dute eragin nabarmenik izango prezioan.

Baldintzak

• Eskaintzaile eta saltzaile asko egon behar dira, eta horrek esan nahi du norbanakoaren erabakiak eragin txikia izango duela merkatu osoaren gain. Enpresek merkatuko prezioak onartzen dituzte.
• Ekoizkinaren homogeneotasuna: ez dago alderik ekoizle batek eta besteek saltzen duten ekoizkinen artean.
• Merkatuaren gardentasuna: partaide guztiek merkatuak jarduteko duen moduari buruzko informazio zehatza izan behar dute.
• Enpresak merkatuan sartzeko eta ateratzeko askatasuna.

Aurreko baldintza guztiak aldi berean betetzen badira, merkatua lehia perfektukoa izango da. Hala ere, oso gutxi dira.

Funtzionamendua

Merkatuko eskaintzak eta eskaria oreka prezioa zehazten dute, eta prezio horretan enpresek zenbat ekoitzi nahi duten erabakitzen dute. Mozkina ahalik eta handiena izan dadin, nekazariak ahalik eta kostu txikienarekin ekoitziko du. Enpresa batek aurre egin beharreko eskariaren kurba eta merkatuko eskariaren kurba bereizi behar ditugu. Eskari horizontalaren kurba lehia perfektuko enpresa baten ezaugarri nagusia da.

Mozkinak

Lehiako oreka prezioa enpresa guztientzat berdina den arren, mozkinak ez dira berdinak izango, instalazioak, makinak eta antolakuntza ezberdinak izango direlako, eta beraz, enpresen kostuak eta mozkinak ere. Egoera hori epe laburrean bakarrik gerta daiteke, enpresa birmoldatzea ezinezkoa denean. Mozkin gutxien lortzen dituzten enpresek bi bide hauetako bat hartu beharko dute: ekoizpen prozesuak berregokitu edo instalazioak itxi.

Lehia perfektuko merkatuetan, aparteko mozkinak desagertzen dira, eta enpresak lortzen dituzten mozkinak kostuak berdintzeko izaten dira. Epe luzean, merkatua egonkortu egiten da.

Monopolioa

Merkatuan eskaintzaile bakarra dago prezioa zehazteko ahalmen osoa duena. Merkatu bat lehia ez-perfektukoa dela esaten da bertan jarduten duen enpresak bere ekimenez merkatu prezioan eragiteko ahalmena badu.

Funtzionamendua

Ekoizpen bolumen jakin bat saltzeko, prezio jakin batean jarri behar du produktua. Ekoizpen bolumena handitu nahi badu, salmenta prezioa merketu beharko du.

Arrazoiak

• Enpresa batek ekoizpen faktore bat edo lehengai iturriak erabat kontrolatzea.
• Patente bat izatea.
• Estatuko monopolioak.
• Monopolio naturala.

Monopolioaren eta Lehia Perfektuaren arteko alderaketa

Monopolio batean, ekoizkinaren prezioa lehia perfektuan baino handiagoa da, eta ekoizpena txikiagoa. Ondorioz, monopolioak mozkin handiagoak lortzen ditu.

Merkatu Oligopolistikoa

Eskaintzaile gutxi daude, elkarren mendekoak, eta prezioa zertxobait kontrolatzeko gaitasuna dutenak. Oligopolioaren oinarrizko ezaugarria elkarrekiko mendekotasuna da.

Prezioak finkatzeko modua

• Lehiakideen jarrera igartzea.
• Prezio borrokak hastea.
• Kartel bat eratzea.

Lehia Monopolistikoa

Enpresa askok antzeko ekoizkinak saltzen dituzten merkatu egitura da, baina produktuak heterogeneoak dira.

Marka politika eta sartzea/irteteko askatasuna

Lehia monopolistikoan, saltzailea gai da bere ekoizkina besteengandik bereizteko.

Lehia monopolistikoaren ezaugarriak

• Eskatzaile asko.
• Ekoizkin heterogeneoak.
• Sartzeko/irteteko askatasuna.

Publizitatea eta Markak

Publizitatea ekoizkinen kalitatearen ezaugarritzat hartzen da. Markak informazioa ematen diete kontsumitzaileei.