Matesa kasua

10. 50 hamarkadan Vatikanorekin eta AEBkin egindako akordioek arnasa eman zioten, Frankismotik erreforma bolada bati hasiera ematera behartuta ikusiko du, ekonomian zein legian.

1. EKONOMIAREN GARAPEN ALDIA. 1957tik 73eko krisirarte

1.1 EGONKORTZE ETA GARAPEN PLANAK (57-59) Arazo ekonomikoak agerian utzi zuten politika autarkikoaren eraginkortasunik eza. Politika berriak teknokratek sortu zituzten, Opusekoek. Ekonomian, irekitasunaren aldekoak ziren, politika eta gizarte gaietan kontserbadoreak. Egonkortasun Plana erregimeraren ekonomiaren ardatzak aldatu zituen: autarkia kendu eta liberalizazio ekonomikoa ezarri. Zenbait neurri ere: fiskalak (interesak igo, gastu publikoa murriztu, zergak igu,..) eta merkataritza neurriak (atzerriko inbertsioak ekarri, peseta debaluatu) Epe laburrean austeritateak herritarren bizi baldintzak okertzea eragin. Ondorio onuragarriak geroago nabaritu: inflazioari eutsi, enplegua eta esportazioak igo..)

1.2 GARAPEN EKONOMIKOA (60-73) Industria arloa izan zen batik bat. Hazkunde erritmoa izugarria. Esp-ko miraria deitu. Industria potentzia nagusietako bat bihurtu.
-Europan izandako hedapen ekonomikoko zikloa lagungarria produktuak esportatzeko. - Modernizazio teknologikoak eta atzerriko inbertsioak industria errentagarrienen sustatzaile izan. - Klimak, hondartza.. Turismoa ekarri. - Emigranteek bidalitako diruari turismotik lortutakoari esker, merkataritza defizita murriztu.

1.3 BIZTANLERIAREN HAZKUNDEA ETA MIGRAZIOAK: Jaiotza tasa igo... Baby boom. Erregimenak migrazioak sustatu: Euskadi, Katalunia,..Ra joan ziren, Andakuzia, Expremadura..Tik. Migrazio mugimenduak eragina hirigintzan. Hiriak erritmoz hazi antolamendurik gabe. Lo auzoak,..

1.4 ALDAKETAK GUZARTEAN ETA PENTSAERAN. Esp landatarra hiritarra, irekiagoa eta askeagoa bihurtu. Ikasle kopurua handitu eta kultura pluralagoa izan. Derrigorrezko eskola aldia 14 urte arte luze. Erlijioan eraldaketak. Askok Elizetatik urrundu. Emakumeen rola aldatu,.. Kontsumismoa asko garatu eta modernizazio sozioekonomikoa erregimeraren amaieraren hasiera izan zen.

2 OPZIZIOA ETA ERREPRESIOA. Frankismoaren aurkako opozizioa sektore guztietan hedatu zen. Erregimenak errepresioa erabiltzen jarraitu, Ordena Publikoko Epaitegia (TOP) sortu. -Langile mugimendua: Langile Komisioak, ideologia komunistakoa, antoraketa sindikal ofiziala aprobetxatu langileak hitzarmen kolektiboen hauteskundeen sindikalen bidez antolatzeko. Buruzagiak epaitu eta espetxeratu. - Ikasleen protestak: Unibertsitateko ikasleen etengabeko mobilizazioa amesgaizktokoa izan zen Frankorentzat. Unibertsitatea frankismoaren aurkako gune bihurtu. Erregimenak erabili neurriak: polizia erreprezioa, fakultateak itxi.. - Eliza erregimenetik urrundu zen: Elizak gero eta jarrera independienteagoa hartu. Sektore askatasunaren eta giza eskubideeen alde zeuden eta politika eta sindikatuetan parte hartzen hasi. Gobernuak Zamorako espetxea martxan jarrri. - Opozizio politikoa: PCE izan zen aktiboena eta antolatuena. Europar Mugimenduaren IV, Munichen, bildu zen opozizioa. Demokraziaren aldeko eta erregiena gaitzesteko adierazpena egin. Gobernuak gogor egin barneko parte hartzaileeen kontra. Grimauren exekutazioak denak berdin jarraitzen zuela frogatu. ETA opozizioaren ikur bihurtuta ekintza odoltsua egin.

3 LEGE BERRIAK. 1957tik aurrera, gobernuek estatuko sistema politikoa eta administratiboa modernizatu. - Ordena Publikoko Auzitegiaren bidez (top) - Estatuko Administrazio Zibilaren Araubide Juridikoa - Prentsa legea (Carreroren kontra egon arren) - Ondorengotza Legea.

4 FRANKISMOAREN AGONIA. Erregimenaren barne tentsioa areagotuz joan ziren Francoren heriotzararte. Barruan 3 talde zeuden: irekitasunaren aldekoa, Inmobilistek eta Kontserbadoreek (Carrero Blanco). MATESA eskandaluak agerian utzi teknokraten eta falangisten artean botereagatik zegoen borroka. Frankosmoak eboluzio ezintasuna azaldu zuen. 1970en ETA kideen aurka izandako Burgosko prozesuan, protestak direla medio, Francok kondenatuak heriotza zigorrera indultatu behar izan zuen, nazioartean bakartuta geratuko ez bazen. Francok gobernuko eta estatuko burutzak banandu zituen lehengoz eta Carrero Blanco gobernu buru izendatu zuen, baina ETAK.. Arias Navarro izendatu zuen, berarekin en zegoen eboluzioa eta porrot egin zuen. Erreformistek zein bunkerrekoek alde batera utzi zuten. Gobernuak aurre egin behar izan zien ekonomia krisiari, ordena publikoari, terrorismoari eta Portugaldik satutako askatasun-haizeeein. Gobernuak ber politikari eusteko segurtasun indarrak nahiz justizia-auzitegiak baliatu zituen edozein erreforma demokratiko eragozteko, manifestazioak erreprimitzeko eta komunikabideen informazio ahalmena murrizteko. Francok, zahartuta, ezin zuenean jardun Terrorismoaren aurkako lege berriari jarraituz, ETAko 2 kide eta FRAP 3 exekutatu zituzten. Mobilizazioaren ondorioz errergimena bakartuta zegoen. Kanpo-politikan ere nabaritu zen erregimenaren ahultasuna, deskolonizazioa bizkortu. Hassan II ak Espko krisia aprobetzatuz mugako eremuen inbasio baketsu eta sinbolikoa egin zuen: Martxa Berdea. Gobernuak, gerraren beldur, Madrilgo Ituna sinatu: espainiar Shara Marokori eta Mauritaniari eman. Fronte Polisarioa baztertuta geratu eta gatazka oraindik jarraitzen du. Franco 1975an hil eta bera gabe frankismoa ezinezkoa zen.