Materialen Propietateak

1 FISIKOAK: Materialen propietate orokorrak dira: Gardentasuna, Errflektanntzia eta testura

2 MEKANIKOAK: Kanpo indarrak jasaten duenean erakusten duen joera: Gogortasuna, Zailtasuna, Elastikotasuna, Plastikotasuna, Apurtze muga, Garraztasuna; nekea,

3 TEKNOLOGIKOAK: Fabrikazio prozesuari egokitzeko gaitasuna: Harikortasuna, xaflakortasuna, Galdagarritasuna

4 TERMIKOAK: Tenperatura eroaletasuna eta aldaketekiko joera: Eroankortasuna, Dilatasioa, irakite-muga...

5 ELEKTROMAGNETIKOAK: Eroaletasuna eta honen menpe dauden erreakzioak: Erresistentzia, Manetismoa

6 KIMIKOAK: Ingurunearen aldaketa kimikoetara duen jokaera: Korrosioa, Azidoa-base, reaktibitatea

7 EKOLOGIKOAK: Ingurunearen aldaketa kimikoetara duen jokaera: Toxikotasuna, Birziklagarritasuna, kutsatzaileak...

8 BESTELAKOAK: Ekonomikoak, estetikoak… : Ekonomikoak eta Estetikoak

Tratamendu termikoak

- Tratamendu termikoak materialeen propietate mekanikoak obetzeko erabiltzen dira. Tenperatura altuetara berotu, denbora batez mantendu eta denbora kontrolatu batean hoztean datza.

Hauek dira lor daitezkeen propietateak - Konposaketa kimikoa ez da aldatzen

. - Egitura molekularra aldatu egiten da propietateak obetuz.

- Tenplaketak tentsioak eragiten ditu altzairuan. Suberaketaz, normalizazioaz eta iraoketaz tentsioak desagertarazten dituzte.

- Korrosioarekiko erresistentzia handitu egiten da.

Saiakuntzak:

3 mota: Erresistentzia mekanikoa, gogrtasuna eta erresilentzia

Erresistentzia mekanikoa: TRAKZIO SAIAKUNTZA • Arauturiko forma eta dimentsioak dituen pieza bati apurtu arteko trakzoa eragitean datza. • Aldiuneko luzapenak eta indarrak neurtzen dira. • Indarra, karga-zelula edo indarkaptadorea erabiliz neurtzen da.

Gogortasuna: Material bati beste batek markatuta izateari jartzen dion erresistentzia da. • Sailkapena – Marraketa metodoa: Mohs eta Marten – Errebotezko metodoa: Shore – Sarpenezko metodoa: Rockwell, Brinell, Vickers eta Knoop

Erresilentzia: Probeta pendulu erako mailu baten talka batez apurtzean datza

. • Haustura errazteko, probetak hozka bat izaten du

. • Neurri guztiak araututa daude.

• Hausturan xurgatzen den energia neurtzen da (erresilientzia) energia potentzialaren galera moduan. – KU edo KV jouletan – Edo azalera unitateko KCU edo KCV, J/cm2 • CHARPY saiakuntza

Aleazioak:

Burdina (C<0,1%)

Altzairua (0,1%

Karbono altzairua: Fe (Base) + C

Altzairu aleatua: Fe (Base) + C + Elementu kimikoa

Burdinurtua (C>2%)

Fe (Base) + C (normalean 2,5%

Beste batzuk

Forjarako burdina, ferroaleazioak, bereziak, pulbimetalugria,

sinterizatua, esteriolitografia…

Burdina: C<0,1%, Azkar oxidatzen da, carbonoa erabiliz propietateak aldatu eta nahasketa hauek burdin urtua eta altzairua dira, Gogortasun eta erresistentzia handia

Nahasketa egin eta hondakinak kendu(“mena”). - Erredukzioa (Azufreak sortutako hondakinak kanporatu “ganga”). - Errefinamendua (Azken purifikazioa eta eskoria kendu). - Nahi den materialaren hautsa sortu. - Materialaren konformatzea (lingotea, perfilal, txapak, moldeak...).

Altzairua: 0,1%

Burdinurtua: C>2%, gogortasun handiagoa eta erresistentzia txikiagoa, ezin dira forjatu eta moldeatze bidez lantzen dira, Bi mota nagusi burdin urtu grisa eta txuria

Hornitzaileak:

Gaur egun empresa gehienak lan egiten dute altzairuarekin, beraz azkar aurkitu daitezke altzairuzko edo burdin urtuzko materiala ezkaintzen dituzten empresak.

Altzairua: Acerinox, Aceror Mittal, Sidenor, Sidenex, IMS…

• Fundizioa: Ederlan, Alfa, Duker…

• Sinterizatua: Alfa…

• Pulvimetalurgia: Polvematasa, Stadler…

Kobre aleazioak: Cu dute elementu nagusia. Oso erabilia da eroankortasun elektriko eta termikoa dela eta, besteak beste.

Letoia: - Konposizioa: Kobrea (Cu) + Zink (Zn) - Ezaugarriak: Ur eta lurrinari erresistentzia Ez du txinpartarik sortzen (material inflamagarrietarako oso aproposa) Soldagarritasun oso ona

• Brontzea: - Konposizioa: Kobrea (Cu) + Estainua (Sn) - Ezaugarriak: Bero espezifiko altua (solidoetatik altuena) Propietate fisiko eta mekaniko onak (altzairua kenduta)

Zamak:- Elementu askoren aleazio bat da: Zink (Zn) + Aluminioa (Al) + Magnesioa (Mg) + Kobrea (Cu) - Material merkea da, erresistentzia mekaniko eta deformagarritasun ona. - Korrosiorako erresistentzia baxua, Oso erabilia da bitxietan, honek duen gaitasun estetikoagatik fabrikazioa kostu baxuekin (latoiarekin alderatuta). Automozioko sektoreak baita zamak-a erabili izaten du segurtasun piezak, karkasak, bielak,… egiteko.

Fundesko(hornitzaile aleazioak): 40 urte baino gehiago lanean, zamak eta aluminioa gehien, baina 4 sekzio aluminio, zamak, mecanizados eta acabados,

Plastikoa: Plastikoak polimero katez osatutako material organikoak dira. Nagusiki Karbono atomoak izaten dituzte, eta Oxigeno, Nitrogeno, Hidrogeno eta Zufrea bezalako beste elementu batzuk izan ditzake. Bi motatakoak: Naturalak: Zuzenean lehengai begetaletik lortzen direnak dira. Adibidez: 1) Zelulosa: Landareetako zeluletan dago. 2) Zelofana: Egur, kotoi eta kañamo fibrak disolbatzen lortzen da. 3) Latexa: Zuhaitz tropikal baten azaleko “zukutik” lortzen da. - Sintetikoak: Petrolio, gas natural edo ikatzetik deribatutako konposatuetatik sortutakoak dira hauek.

bere ezaugarriak, dentsitate baxua, merkeak, moldegarritasun altua, isoloatzaileak, propietate mekaniko eskasak

Altzairu aleazioak

– F1000:Eraikuntza altzairu finak

• F1100:Karbono altzairuak tenplaketa eta iraoketarako

• F1200:Erresistentzi handiko altzairu aleatuak

• F1400:Malgukientzako altzairuak

– F2000: Erabilera berezietarako altzairu finak

• F2100: Mekanizatzeko altzairuak

• F2200: Soldatzeko altzairuak

• F2300: Propietate mekanikodun altzairuak

– F3000: Oxidazioarekiko erresistetzidun altzairuak

– F5000: Erraminta altzairuak

• F5100: Erramintentzako karbono altzairuak

• F5200: Erramintentzako altzairu aleatuak

– F6000:Altzairu arruntak

Burdin alezioetan fase garrantsitzuenak:

Ferrita: Biguna eta deformagarria, magnetikoa da

Austenita: Oso biguna eta deformagarria, ez magnetikoa

Martensita: Oso gogorra eta auskorra da.

Zementita: Gogortasun eta auzkortasun handiena

Perlita: Ferrita + Cementita: Gogortasuna igotzen du.

Ledeburita: Austenita + Cementita: Gogorra, auzkorra eta oxidazioarekiko