Lurreko erliebea

1. GAIA

   
   

   GEOLOGIA – ERLIEBEA

   
   

Lurra Sortu zenetik bere erliebea asko aldatu da, aldatzen ari da eta Aldatzen jarraituko du.Lurraren Aldaketaren eragile hainbat faktore dira. Batzuk lurrazal kanpokoak Eta beste batzuk, berriz, barrukoak.
Kanpo Eragileei Dagokienez, atmosfera, ura, izotza, haizea eta izaki bizidunak. Beren Ekintzengatik Erliebea apurtu, birrindu eta azkenean lautu. GLIPTOGENESIA.
Barne Eragileak, Aldiz, presioa, tenperatura eta indar horizontalak eta bertikalak. Hauengatik Erliebea eraiki Harriak, mendikateak sortuz.Aldaketa Guzti hauek ZIKLO GEOLOGIKOA osatzen dute. Higidura, meteorizazioa, sedimentazioa, garraioa… Kanpoko Aldaketa hauek gertatzeko behar den energia Eguzkiak Eta Lurrak Ematen dute.Kanpo Eragileek sortzen dituzten prozesurik Garrantzitsuenak:

Meteorizazioa

: Harrien/erliebearen apurketa. Eragile atmosferikoen eraginez. Bi Eratakoa izan daiteke: mekanikoa, kimikoa.

Higadura:

Adibidez itsasoak materialak garraiatzerakoan egiten duen desgaste Edo apurketa.

Sedimentazioa:

Kanpo energiak energia galtzean garraiatutako materialen pilatzea. Partikulak solte daude eta geruzak osatzen dituzte: sedimentu Geruza Hondartza.

Diagenesia:

Sedimentuak trinkotu, gogortu eta harri bihurtzeko prozesua. Harri Horri Harri sedimentario deritzo.

Metamorfismoa:

Baldintzak aldatzeagatik jasaten duen aldaketa kimikoa. Ondorioz Beste harri batean bihurtzea.  Harri metamorfiko.

Magmatismoa:

Harria urtzean sortzen den likidoa, magma Da eta hau solidifikatzen denean, harri magmatikoa deitzen zaio.

Orogenesia/ Mendigintza:

Indar horizontalengatik arro sedimentarioetan pilatutako materiala Kanporatzea, mendiak sortuz. Plaken Tektoniken teoriak Azaltzen du hau.

OROGENESIA-MENDIGINTZA: PLAKEN TEKTONIKA

XIX.Mendeko Zientzialariek bazekizkiten hainbat gauza:

Kanpo Eragileek erliebea higatu, modelatu eta beste toki batera eramaten Zituztela.Sumendiak Eta lurrikarak Lurraren gainazala aldatzen zutela.Uste Zuten Kontinenteak ez zirela inoiz tokiz aldatu.

ALFRED WEGENER-EN TEORIAK

Iraganean Azaleratutako lur guztiak Kontinente handi bat osatuPANGEA.
Hau Zatitu egin zen eta lekuz aldatu ziren gaur egungo kontinenteak Osatuz. Kontinente horietan zimurrak Sortu ziren Gaur egungo mendikateak.Wegenerrek Ez zekien kontinenteak nola mugitzen ziren eta beste ikerlari batzuek

PLAKEN TEKTONIKAREN TEORIA:

Litosferak Ez gezura jarraia osatzen.  Zazpi plaka handi eta txiki askotan banatuak. Ertzak, Hiru motatakoak: dortsalak, subdukzio eremuak, faila Transformakorrak.Dortsaletan Litosfera ozeanikoa sortu eta subdukzio eremua suntsitu egiten da.Plakak Litosferaren azpiko mantuko material plastikoaren gainean mugitzen Dira.Plaken Mugimendua Konbekzio korronteekPlaken Kopurua, tamaina, forma… sarri aldatu da historian zehar.Litosferako Plaken mugimenduaren ondorioz Mendigintza ematen da.  Subdukzio eremuan ematen diren bi plaken arteko talkaren ondorioz.