Lurraren Eraketa eta Historia

Lurraren Eraketa

Nola zen gure planeta hasieran?

Gure planeta labe erraldoi baten antzekoa zen.

Zer eragin zuen barneko energiak?

Energia horrek sumendien erupzioak eragin zituen.

Planeta hoztuz joan zenean...

Ur lurruna likido bihurtu zen.

Eta uraren zikloa hasi zen.

Zer sortuz?

Itsasoak, ozeanoak, ibaiak, aintzirak... sortu ziren.

Ziklo Geologikoa

Nola sortu zen?

Uraren zikloa abian jartzean, erliebeak higatzen hasi ziren, eta ziklo geologikoa ere martxan jarri zen.

Zer eragiten du?

Arroka zaharrak desegin eta beste batzuk eratzen dira.

Lurraren Sorrera eta Historia

Buffon: Bere hipotesia izan zen gure planeta hozten ari den fusio masa bat zela eta erabili zuen hori jakiteko Hozte abiadura.

John Philips: Neurtu zuen geruza bakoitzaren lodiera denbora geologikoa jakiteko.

Lord Kelvin: Bere hipotesia izan zen lurraren adina gure planeta barne-tenperatura aztertuz jakingo zuela.

Arthur Holmes: (1890-1965) Bera erabili zuen metodo erradiaktiboa lurraren adina jakiteko.

Datazio Absolutoak: Metodo Erradiometrikoak

Atomo batzuk ez-egonkorrak dira DESINTEGRATZEN dira Egonkorrak diren elementuetan bihurtuz.

Semidesintegrazio periodoa: Bere masa erdira murrizteko denbora da. Eta ezaguna da beti berdina delako.

Ze jakin al dugu? Arrokaren adina.

Nola? Elementu erradiaktibo kantitatea (U)

Elementu egonkor kantitatea (PB)

Desintegrazio denbora ezagutuz.

Estratigrafiaren Printzipioa

1º Aktualismo printzipioa

Nor? Hulton izan zen.

Definizioa: Lehen eta orain prozesu geologiko berdinak dituztela eta ondorio berak dituzten arroketan.

Adibidea: Arroka batzuetan ripple-marks deritzenak ikusten dira, olatu bareek hondartzetako harean eratutako uhindurak.

2º Geruzen antolamendu printzipioa

Definizioa: Gertaera geologikoak bere eraginpean dauden arroken edo aztarnen ostekoa dira.

3º Gainjartzearen Printzipioa

Nor? Steno izan zen.

Zeintzuk dira geruzarik zaharrenak?

Geruza zaharrenak behealdekoak dira.

Noiz ez da beteko?

Geruza-segida alderantzikatzen denean.

4º Segida Faunistikoaren Printzipioa

Nor? Smith izan zen.

Definizioa: Geruza batean fosilak badaude, geruza osatzen duen arrokaren garai berean eratuko ziren fosil horiek.

Zer esan dezakegu bi geruzek fosil berdinak badituzte?

Bi geruzatan fosil berdinak badaude, bi geruzak garai berdinean eratu zirela esan nahi du.

Fosila: Iraganeko organismoen jardueraren aztarnak edo seinaleak dira.

Arroka Sedimentarioa: Sedimentuen, materia organikoen edo prezipitazio kimikoaren metatzeaz sortutako harria da.

Estratigrafia: Geruzen azterketan datza.

Fosilak: Lurrean gertatutako aldaketen lekukoak

Zein da fosila bihurtzeko baldintza? Zergatik?

Hildakoen hondakinek enterratuta egon behar dira guztiz. Ez usteltzeko eta ez desegiteko atmosferako oxigenoaren edo inguruko mikroorganismoen eraginez.

Zer atal fosilatzen dira? Nola?

Bizidunen atal gogorrak bakarrik fosilizatzen dira. Zati horiek mineralizatu egiten dira, zati organikoak beste zerbait mineralek ordezkatzen dituzte.

Zer da bizidunen moldea?

Biziduna babestu duen materialean egindako kopia moduko bat.

Ze informazio ematen digute fosilek:

Antzinako bizidunak nolakoak ziren erakusten dute, baita hainbat espezieren eboluzioa ulertzea eta bizi izan ziren garaiaren eta ingurunearen lekuko zuzenak dira.

Fosil gida izateko fosil batek bete behar dituen baldintzak:

-Epe laburrean Bizi (Azkar Eboluzionatu).

-Errez fosilatu

-Fosil ugari egotea.

-Geografikoki oso heratuak.

Fosil gida adibideak.

-Nummulitea

-Amoniteak Belenitea

-Trilobetea

-Estromatolitoa