Lurralde jaurerria

• Antzinako erregimena 17.Mendean iraultza liberalak hasi arte Europan indarrean zegoen sistema politiko sozial eta ekonomikoa zen.

1. gizartea estamentuka zeukan: kleroa, noblezia eta herri xehea

2. ekonomia iturri nagusia nekazaritza zen

3. sistema politiko nagusia monarkia absolutua zen,

Antzinako erregimenak sistema demografiko zaharra zeukan, hau da, jaiotza eta heriotza tasa altuaz zituen.

• Aro modernoan Europak hitu fase izan zituen 16. Mendean, hazkunde moderatua izan zuen.

17. Mendean gerren, gosetearen eta izurriteen ondorioz biztanleria mantendu egin zen. 18.Mendean heriotza tasa jaitsi eta jaiotza tasa handitu egin zen, ondorioz biztanleria nabarmen hasi zen. Gerretan ez zelako besteetan beste jende hil, uzta txarrak desagertu egin zirelako, elikadura obetu zelako eta izurri gutxiago egon zirelako.

• 18.Mendearen erdialdean, Europako erregimen demografiko zaharra aldatu egin zen, ondorioz, biztanleriaren hazkunde jarraituak ezaugarritutako etapa bat hasi zen.

- Aro modernoko jarduera ekonomiko garrantzitsuena nekazaritza eta abeltzaintza ziren eta biztanleriaren %80a baino gehiago landa inguruan bizi zen.

    -Nekazaritza hiru eragileen menpe zegoen, fenomeno naturalaren menpe. Jauntxoak ziren lurraren jabeak eta erein gabe geratzen ziren lurraren parteak.

    -Nolabaiteko modernizazioa izan zuten Europako gune batzuetan (Herbehereetan, Frantziako iparraldean eta Ingalaterrako hegoaldean) pobrezia orokor baten ondorioz.

    -Nekazaritza ustiapenerako sistema bi hertu ziren.

Eremu irekian (Openfield): Hesirik gabeko gune ireki eta handiak ziren

Eremu itxiak (Baocage): Hesiz edo landarez itxitako lursail txikiak ziren

    - Jabetza komunak zeuden, herrietako edo hirietako biztanleak ustiatzen zituzten herri urrak ziren (Basoak…)

    -

Jauntxoen erregimena

Jaun feudalen jabetzakoak ziren lur horiek, eta bi motatakoak zeuden.

Lurralde-jaurerria: Jauntxoa zen lurraren jabe. Nekazariek zergak ordaindu behar zizkioten jauntxoari lursailak erabiltzearen truke.

Eskumeneko-jaurerria: Era horretako lurraldeetan jauntxoek justizia ardura zuten. Nekazariek zergak ordaintzen zizkieten monopolioak (labea, errota…) erabiltzearen truke.

   -Zergak

Nekazariak hainbat zerga ordaindu behar izaten zuten.

Errege-erreginei: Errenten gaineko zuzeneko zergak, zeharkako beste zerga batzuk

Jauntxoei: Lurra ustiatzeko eskubideagatik eta beste jaun-eskubide batzuengandik ordaintzen zuten.

Kleroari: Uztaren %10 ordaindu behar zuten.

   -Aro modernoan, zergak etengabe igo ziren, gerra etengabearen ondorioz, nekazaritzan produktibitate urria eta hondamendi naturalak zirela eta gosete asko izan zen. Nekazariek matxinadak antolatu zituzten.

- Aro modernoan etengabe igo ziren zergak, gerra etengabearen ondorioz, nekazaritzan produktibitate urria eta hondamendi naturalak zirela eta, gosete asko izan ziren. Nekazariek matxinadak antolatu zituzten.

Industria

Gremioak erdi aroan eskulangileek sortutako elkarteak ziren eta lanbide bakoitzeko eskulangintza-ekoizpen guztia kontrolatzen zuten.

Monopolioa: Ekonomia-jarduera bat modu esklusiboan ustiatzeko eskubidea da.

Domestic-system: Gremioen kontroletik ihes egiteko etxeko lan sistema da.

Aro modernoan gehien garatu zen ekonomia sektorea merkataritza izan zen.

-Barne merkataritza: Urtean behingo azoketan eta asteroko merkatuetan gauzatzen zen.

• merkatuak eskualdeko salerosketarako merkataritza gunea zen

• azoketan, truke nazionalak nahiz nazionalak egiten ziren.

-Nazioarteko merkataritza: Hedapen kolonialari esker Europako estatu askok merkataritzako monopolioak eratu zituzten estatu modernoek beren mendeko lurraldeetan.

Monarkia abosutua

Antzinako erregimenean monarkia absolutua zen gobernu era nagusia Europan.

Frantziako luis XlV.Aren ereduari jarraitu zioten

• Politika eta gobernua monarkia absolutuak zuzentzen zituen.

• Gobernu eta instituzio zentralistak zituen

• Armada iraunkorra eta burokrazia erabiltzen zituen

Despotismo ilustratua, monarkia absolutuak ideia ilustratuak aplikatzean sortutako sistema politika da, sistema honek gizartearen erreforma bultzatu nahi izan zuelako.

Monarkia parlamentarioa, ingalaterran gauzatu zen lehen aldiz, errege erreginak absolutismoa sendotzen saiatu zirenean eta parlamentuak aurka egin zieten.

Errepublika, lehen aldiz probintzia batuetan gauzatu zen Espainiaren kontrako matxinadaren ondorioz.

Ilustrazioa

​XVIII. Mendeko Antzinako Erregimenaren ezaugarriak

zalantzan ipini zituen mugimendu intelektuala.“​Argien mendea​” ere

esaten zaio, gizateria ilunpetik arrazoiaren bidez askatzea (“argitzea”)

eta gizakiaren zoriona bilatzea baitzuen helburu.

Pentsalariak

Ilustrazioko pentsalaririk esanguratsuenak hauexek

izan ziren:

John Locke: ingelesa, Lockeren arabera, estatua gobernatzen zuten

eta gobernatuak zirenen arteko itunaren ondorioa da, eta boterea oker

erabiliz gero, mendekoek matxinatzeko eskubidea zuten.

Montesquieu: Estatuaren botere banaketaren alde; botere legegilea

(parlamentua), botere betearazlea (erregea), eta botere judiziala

(epaileak).

Voltaire: adierazpen askatasunaren defendatzaile sutsua, eta gogor

salatu zituen fanatismoa eta intolerantzia.