Litosfera definizioa

1. Lurraren barrualdearen osaera eta egitura 

Lurraren osaera eta egitura azaltzen saiatzen diren eredu aipagarrienak:

a)
Eredu estatiko edo GEOKIMIKOA (ikuspuntu mineralogiko batetik sortua, geruzen konposizioaren arabera). Geruzen banaketa dentsitatearen arabera:Azala, Mantua, Nukleoa.
-
Lurrazala (Mohorovicic-en etenuneraino).10-70 km artekoa

Lurrazal ozeanikoa

5-10 km

Lurrazal kontinentala: 20-70 km

- Mantua (Gutenberg-en etenuneraino) .70- 2900km artekoa

- Nukleoa:Fe eta Ni

Kanpoko, Lehman-en etenuneraino (2900- 5150 km )

Barneko nukleoa, Lurraren erdigunerainoa (5150-6.350 km)

b)
Eredu dinamikoa edo GEODINAMIKOA (ikuspuntua, geruza zein egoera fisikoetan (solido, likidoa)  eta zein propietate  mekaniko dituzte (materialen mugimenduan oinarrituta :zurruna, plastikoa edo fluidoa): Litosfera, Astenosfera, Mesosfera, Endosfera.

- Litosfera. Solidoa eta zurruna. Lurrazala eta Mantuaren kanpoaldea.

- Astenosfera. Plastikoa (materia urtuz eta solidoz).

- Mesosfera. Zurruna baditu behetik gorako material urtuen igoerak

- Endosfera (kanpo eta barruko nukleoak) Kanpoaldean urtu, barrualdean zurruna.

EREDU

GEODINAMIKOA

- LITOSFERA:

Geruza mistoa da. Lurrazalak eta goi-mantuaren kanpoaldeko zatiak osatzen duten geruza.  Zurruna da.

- Litosfera mota:

Litosfera kontinentala:

• Lurrazal kotinentala + Goi-matuaren zatia

• 100-300 Km. Medikateen azpian 300 Km-ko lodiera, eremu lauetan 100 Km

• Osaera= H.Sedimentario+Granitoa+H.Metamorf

Litosfera ozeanikoa:

• Lurrazal ozeanikoa + Goi-matuaren zatia

• 20-100 km. Eremu zaharrenetan 100 Km-ko lodiera, eremu  gazteenetan < 20 Km.

• Osaera= H.Sedimentario+Basaltoa+H.Metamorf

Gainerako goi-mantuaren zatia litosferaren azpian dago, solidoa da

baina P eta T altuak direla eta likido likatsu bat izango baliz bezala

portatzen da eta mugitu egiten da.  Mugimendu horrek litosfera blokeetan puskatzen du, PLAKA LITOSFERIKOAK emanez.

• ASTENOSFERA

  • • Litosfera eta mesosferaren artean dago.

    • Gaur egun goi-mantuaren zatitzat hartzen da.

    • Geruza plastikoa, fluido gisa jokatzen du.

• MESOSFERA

  • • Behe mantua hartzen du.

    • 670 km-ko sakoneratik (Repetti) D-geruzeraino doa (2700 km).

    • Solidoa bada ere, fluidoen gisa mugitzen da (oso poliki, urtean cm batzuk).

    • Subdukzio eremuetako plakak hehera egiten uzten die eta “D” geruza ko magma-lumei  gora egiten.