Zer da liberalismoa

Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia

Escrito el en vasco con un tamaño de 5,68 KB

Bere kausak (3 dira):


1. Ilustrazioaren ideiak:

-Pribilegioen aurkako ideiak

-Absolutismoaren aurkako ideiak. 

2. Estatu Batuen eredua jarraitu zuten

-Independentzia eta munduko lehen konstituzioa (1787) lortu zutelako

-Bere gobernariak hautatzeko eskubidea zutelako. 

3. Bidegabeko gizartea:

Hirugarren estamentuak pribilegioen bukaera nahi zuen:

-Judizialak: Legearen aurrean berdinak izatea. 

-Ekonomikoak: zergak guztiok ordaintzea. 

.Politikoak: politikan parte hartzea.

Bi talde indartsu, Girondinoak moderatuak-Jakobinoak erradikalak 

1.-Girondinoen gobernua (1792-1793):

-Traizioa leporatu zioten Luis XVI-ari.

-1793an exekutatu zuten, gillotinaz.

2.-Ondorioz:

-Lehen Koalizoa sortu zen.

-Europako herrialde absolutisten aliantza.

-Gerra deklaratu zioten Frantziari.

-Altxamendu monarkikoa egon zen.

-Giro hori zela eta, iraultza erradikalizatuz joan zen.

1793.Ko estatu-kolpea

-Jakobinoek boterea lortu zuten estatu-kolpe baten bidez. 

-Bere gidaria, Robespierre zen.

-Jakobinoen gobernuan (1793-1794).

-Konstituzio errepublikanoa onartu zen (1793an).

-Sufragio unibertsala lortu zen.

-Baina bakarrik gizonentzat.

-Robespierrek botere guztia bere eskuetan, diktadura osatuz.


Izualdian:-
Edonor epaitu ahal zen gobernuaren aurka bazegoen. 

-Gillotinaz exekutatu zituzten 50.000 pertsona inguru urte batean. 

-Horien artean: monarkikoak, girondinoak, Maria Antonieta, nobleak, klerikoak, nekazariak… inor izan ahal zen. 

Blokeo kontinentala


Trafalgarren galdu ostean britaniarren kontra salerosketen blokeo bat ezartzen saitu zen. Portugal ez zuen onartu. Napoleonek Portugal inbaditzera joan zen eta bide batez Espaina okupatu zuen (1808an)

Zer zen berrezarkuntza?


-Napoleon garaitzean ezarri zen sistema zen. 

-Antzinako Erregimena berriro ezartzen zuen. 

Berrezarkuntza  Ezaugarriak:

Legitimismo monarkikoa: -
Estatu-buru bezala erregeak egon behar ziren bakea mantentzeko. Botere guztiak erregeak zituen. 

Nazioarteko erantzukizuna: -


Monarkia bat arazoak bazituen, beste herrialdeek laguntzen zioten. 

Biltzar-sistema: -
Potentzia handien arteko biltzarrak egiten ziren arazoak konpontzeko. 

-Berrezarkuntza Vienako Biltzarrean abian jarri zen. 

Bolada berria Iraultzen oinarriak:


Bi kausa nagusi:


 

-Sentimendu nazionalistak: -

Napoleonen okupazioak eta Vienako Biltzarrak ez zituen sentimendu horiek kontuan izan. 

-Zatitu zituzten kultura berdinako lurraldeak. -Estatu berean elkartu zituzten kultura oso ezberdinak.

-Horregatik lurralde askok independentzia eskatu zuten: Grezia Belgika, alemania, Italia...

Liberalismoaren defentsa: -


Liberalismoa absolutismoaren aurka dagoen doktrina politikoa zen.

-Liberalismoak berreskuratu nahi zituen: -Frantziako Iraultzaren eskubideak.

-Konstituzioa berreskuratu nahi zuten. -Hauteskundeak.

Monarkia parlamentarioak. 


1820ko eta 1830eko iraultzak:


-Espainia:

Lehen iraultza-bolada Espainian piztu zen, 1820an. 

-Fernando VII. Errege absolutistaren aurkako iraultza izan zen. 

-Aliantza Santuak 1823an Espainia inbaditu zuen eta absolutismoa mantendu zen. 

-Grezia eta Belgika:

Herri independenteak bihurtu ziren 1830ean Otomandar Imperioaren kontra eta Herbeheren kontra.

-Frantzia:

Bigarren iraultza hasi zen 1830ean. 

-Tronutik kendu zuten Karlos X.A absolutista izateagatik.

-Luis Filipe Orléansekoa hartu zuten errege bezala eta monarkia liberala ezarri zuen. 

1848ko iraultzak:


Oinarriak: -
Ideia liberalak. -Eskaera sozialak.  -Gizonezkoen sufragio unibertsala. 

-Konstituzioa edukitzea. 

Iraultza: -
Frantzian lehertu zen 1848an. -Luis Filipe Orléansekoa gero eta kontserbadoreagoa bihurtu zen. 

-Abdikatzera bultzatu zuten. 

-Bigarren Errepublika aldarrikatu zen. 

-Hauteskundeetan Luis Napoleon Bonaparte aukeratu zuten presidente bezala. 

-Baina gero eta autoritarioagoa bihurtu zen enperadorea bihurtu arte.

-Frantziako Bigarren Inperioa aldarrikatu zuen 1852an.

Nazionalismo sakabanatzailea:


Inperio handietan nazioek inependentzia aldarrikatu zuten. Adibidez Otomandar Inperioan: Grezia, Serbia, Errumania, Montenegro, Bulgaria eta Albania.

Nazionalismo bateratzailea:


Banatutako herriak batasunaren alde bultzatu zutenak (Italia eta Alemania)

Italia: -
XIX.Mendean Penintsula estatu ezberdinez osatuta zegoen.

-Ideologia nazionalista XIX.Mendean pistuz joan zen.

Entradas relacionadas: