Langile sozialistak 1890

Narratiboa eta soziala, historikoa, indibiduala: Blasco Ibañez, idazle Valentziarra, bere lanetan gai sozialak jorrat zituen nobleagile lana politikari eta hislari lanarekin usartu zituen, piblikoa, XX. Mendearen hasierako Bizkaiko mehatzarien bizi eta lan baldintzak zalatzea izaera subejtiboa du bere iritzia ematen duelako, errestaurazio garaia; Alfontso XII. Erregealdia; idustrializazioa eta langileen mugimendua(sozialismoa eta anarkismoa) insartzen hari zen garaia.

Azterketa:

 1 eta 2 p: lehehenengoan lekua zentratzen da: mehattzarien etzebizitza. Langileek lanaldi luzeak zituzten. Mehatxariak barrakoietan bizi ziren: kalitate eskaseko etxebizitzak eta osasungaitzak, langileak pilaturik bizi ziren. Baita elikadura urriari buruz hitz egiten du. Aresti da protagonista. 3P: lanaren lkuan deskribatzen du: mehatza eta arrobia. Bizkaian, egon zen baserri exodoari buruz hitz egiten du eta langileen lan baldintza zehazten ditu. 

Ondorioak:

 bizi maila kazkarra eta egoera ekonomiko larriaren ondorioz, talde honek talde kontzientzia hartu zuen horrela, industriako langileak eta mehazariak eta nekazariak sindikatuetan biltzen hasi ziren eta egoera konpontzeko ekimen bateratuak egiten hasi ziren: manifestazioak, grebak... Sozialismoa eta anarkismoa langillen artean zabaldu ziren. Mehatzaritzan egidako lan uzteak izan ziren nagusi: lanaldiak murriztea lortu zuten baino ez barrakoiak eta dendak desagertzea. Testuan bi langile mota bereizten ditu alde batetik, lurpeko mehazuloetan lan egiten zutenak (espezializaio mahia handiagoa) eta beste aldetik, mehazuloirekiak( kualifikaziorik gabeko langileak). Blasco Ibañezek atera zuen opndorioa pesimista zen: langileen eskaintza ain handia zen bitartean, mehatzarien lan baldintzak eta soldatak hobetzea oso zaila izango zen.

Narratiboa, politiko soziala, historikoa, anonimoa; la lucha de clases astekari sozialistan argitaratua, piblikoa; Bizkaiko langile sozialisteei bideratua, espresaburuak zituzten barrakoi eta dendak desagertzeko egindako portesta eta hartutako erabakiaren berri ematea, errestaurazioaren garaia, Maria kristinaren erreginaaordetza; gobernu kontserbadora; langileen mugimendua indartzen hari zen garaian. 

Azterketa:

 ideai anagusiak hauek dira: 1 eta azkeneko p : bizkaiko mehatzeetako langileek
Gaillartako frontoian bildu eta batzorde bat eratu zuten fabriketan zeuden derrigorrezko dendak eta barrakoiak desagerzeko. Azkeneko p: gobernuko agintariek ez bazituzten denda hauek kenduko langileek grebara joko zutela jakinarazten dute. Bigarrren mailako ideaik hauek dira; 2 eta 3 p: langileek 1890an greba egin zuten lanaldia murrizteko eta dendak kentzkeo, lanaldiak murriztea lortu zuten baina dendak desagertzea ez, 4p: salatu egiten zuten lanean onartua izateko nahitza ezko baldintza zela barrakoietan bizitzea eta denda horietanjanaria erostea, 5p: esaten dute neurri hau lege liberalen eta osasun eta igiene legeen kontra. 

Ondorioak:

 1918tik 1921ra langile erakundeek beraien errebindikazio garrantsitzuenak lortu zituzten (8h lan aldiak,soldata igotzea...) 1921tik aurrera joera aldatu zen: krisia etorri zen, eta lengile erakundeek proposatutako edozein ekintzzaren aurrean gobernuak errepresioarekin erantzun zuen. Gainera, sozialistak bereizketaren eraginez ahul zeuden eta sozialista erradikalenak komunistekin elkartu ziren adb: Dolores ibarruri, beste sozialistak Prietorekin geratu ziren.Primo de Riveraren diktadurarekin anarkismoa legez kanpoi gelditu zen eta UGT oso ahulduta. Gatazka gutxi egin ziren. II.Errepublikarekin langilen mugimendua berriro piztu zen.

Garrantzia:

 Langileen, eta konkretuki mehatzarien egoera latza ezagutu. Langileen mugimenduaren aurrepauso bat eskubideak lortzeko; Gaur egun arte Oirtzuna iritzi da. EPEtan sozialismoaren indarra ulertzeko.