Laginketa eta Inkesta Motak Estatistikan: Gida Osoa

Konglomeratu Bidezko Laginketa

Populazio osoaren zerrenda osorik ez dugunean egiten da. Lagin egoki bat har dezakegu talde baten barruan.

Abantailak: Denbora gutxiko eta lan erraza da.

Adibidea: Donostian bizi diren pertsonen altuerak kalkulatzeko, kaleak konglomeratu gisa hartuko ditugu. Kale guztietan altuera ezberdineko pertsonak daudenez, zoriz Donostiako kale bat hautatuko dugu.

Arriskuak: Konglomeratu bateko ezaugarriak eta populazio osokoak berdinak ez izatea; kostuen aurrezpena akats-marjina handitzearekin ordaintzea; eta azterketa estatistikoa konplikatzea.

Laginketa Geruzatua: Estratuen Esleipen Motak

Laginketa geruzatuetan lagina hainbat taldetan banatuta dago, estratuetan, hain zuzen ere. Metodo honen bidez, estratu desberdinak laginean ordezkaturik agertzen dira. Laginketa mota hauek egiteko, populazioa estratu homogeneotan banatzen da, irizpide bat aukeratuz: adina, sexua, ikasketa maila...

Populazio osoari dagokion lagin-tamaina kalkulatzen da, eta ondoren, estratu bakoitzean banatzen da; azkenik, estratu bakoitzetik lagin-zatia zoriz aukeratzen da.

Laginaren estratuak zehazteko, hiru finkatze bereizten dira:

• Finkatze Sinplea

  Lagin guztia azpitalde bakoitzean zati berdinetan banatzen da. Prozedura erraza da, baina ez oso gomendagarria, estratu ezberdinek tamaina ezberdina izan dezaketelako eta ezberdin ordezkaturik egongo direlako.

• Finkatze Proportzionala

  Lagin osoa modu proportzionalean banatzen da estratu bakoitzean; estratu bakoitzeko lagin-tamainak honek dituen pertsonen proportzioa mantentzen du. Oztoporen bat ere badauka: estratu bakoitzeko bariantza kontuan hartzen ez duenez, batzuetan estratu bateko lagin-kopurua handiegia edo txikiegia izan daiteke.

• Finkatze Optimoa

  Estratu bakoitzean, bere bariantza kontuan hartuta, tamaina kalkulatzean datza. Lehenik, estratu bakoitzeko bariantza kalkulatzen da, akats gutxiena izateko kopuru egokia aukeratzeko. Estratu bakoitzeko desbiderazio tipikoa ezagutuz, errore estandarra kalkulatzen da eta honekin laginaren tamaina finkatu dezakegu.

Inkesta Motak: Maiztasunaren Araberako Sailkapena

Inkesta Zeharkakoa (Transbertsala)

Behin bakarrik har dezakegu inkestatuarengandik informazioa. Populazioaren berezitasunak deskriba ditzakegu une jakin batean, baina populazio horren bilakaerari buruz ezin dugu ezer esan. Ikerketa esploratzaile eta deskribatzaileak egiteko erabiltzen dira, hau gehien erabiltzen dena izanik.

Inkesta Longitudinalak

Datuak behin baino gehiagotan bil daitezke. Horrela, gai baten inguruko bilakaera ere ezagutu dezakegu. Hiru motatakoak daude:

• Tendentzia Inkestak

  Populazio berean bi ikerketa egiten dira bi une ezberdinetan, eta lagin ezberdinak hartzen dira une bakoitzean.

• Kohorte Inkestak

  Populazio bereko lagin bera aztertzen du bi unetan. Baina horrek ez du esan nahi pertsona berdinei galdetzen zaienik, lagin bera izan arren.

• Panel Inkestak

  Lagin eta pertsona berdinei galdetzen zaie une ezberdinetan. Horrela, lagina osatzen dutenetatik nortzuk aldatu diren eta zergatik jakin daiteke. Informazio aberats eta zehatza ematen dute. Ikerketa esplikatzaileak egiteko erabiltzen dira.

  Arazoak:

  • Garestiak dira (parte hartzen dutenei ordaindu edo opariak egin behar zaizkie).
  • Erreakzio arazoak egon daitezke, portaera aldaketak eraginez.
  • Aurretik erantzun dutenek berriro parte hartu nahi ez izatea.