Kapital ondasunak

1.Ekonomia: Gure beharrak asetzeko nahikorik ez diren baliabideak administratzen duen zientzia

Beharrak:

Faltan botatzen dugun zerbait asetzeko nahia da.

Ondasunak:

Beharrak asetzen dituzten gauza ukigarriak Zerbitzuak:
Gure beharrak asetzen dituzten gauza ukiezinak.

Aukera-kostua:

Bi ondasun edo zerbitzuren artean aukeratzen dugunean uko egiten dugunaren balioa da.

2.Ekoizpen-baliabideak: Ondasun eta zerbitzuak ekoizteko eta banatzeko erabilitako elementuak

-Naturan-baliabideak:

Jatorria naturan (lurra, egurra…) (Alokairua)

-Lana:

Ekoipen prozesuan, giza jarduera fisiko/intelektual (Soldata) -Kapitala:
Enpresak dituen gauza fiskikoak, 2(dirua)(makinaria) (Interesa)Errenta:
Ekoizpen-baliabide erabiltzearen truke ordaintzen den balioa/prezioa. Jatorria kapitalean.

Ekonomia-hazkundea:

Ondasun eta zerbitzuen ekoizpenaren balioa handitzea da.

-Ekoiz.B.Handituta(kanti):

Ekoiz.B. Gehiago erabili, gehiago ekoiztu

-Produktibitatea hobetuta (kali):

Ekoiz.B. Berdinak erabiliz, gehiago ekoiztu.

3.Enpresa-etekina:

(Ee) produktuaren samentarekin lortutako diruarekin (SG) eta ekoizteko behar diren guztizko kostuen (KG) arteko aldea da. (Ee=SG-KG)

Ekoizpen-kostua:

Ondasun edo zerbitzu bat ekoizteko behar den dirua.

-Kostu finkoak (KF):

Ekoitzitako kopuruak aldatu ez, berdin jarraitzen duten kostuak(Alokailu)

-Kostu aldakorrak (KA):

Ekoitzitako unitateekiko proportzionalak diren kostuak dira.

Sarrerak:

Enpresek beren ondasunen eta zerbitzuen salmentarekin lortzen duten diru-balioa dira. (unitate kop x salmenta prezio) SG= Qv · Pv  

4.Forma juridikoa: Erakunde batek bere nortasun propioa duenean

-Banakako enpresak:

Ez dute forma juridikorik. -Banakako enpresaburua (autonomoa)+lege erantzukizun mugagabe+ kapital ezin zatitu. -Erantzukizun mugatuko ekintzailea+mugagabe,etxebizitza slbu+ezin banatu

-Sozietateak:

Forma juridikoa dute. -Sozietate anonimoa(SA)+eratzzeko 60000+ erantzun(enpresa ondare)
+ akzio -Sozietate mugatua (SM)+3000+ enpresa ondare+ parte hartze -Enpresa Berria sozietate mugatua+ 30012-120202+ enpre ondare+ parte hartze -Kooperatibak+estatuto arabera+ egindako kap. Ekarpen+ boto bat Aktiboa:
Balio ekonomikoa duen ondasuna edo kobratzeko eskubidea.

Aktibo ez-korrontea:

Ekoizpen jardueran denbora luzez erabiltzeko moduko ondasun edo ekipamenduek osatzen dute.

Aktibo korrontea:

Berritzen diren ondasunek eta etengabe zirkulatzen ari direnek osatzen dute.

Organigrama:

Enpresa baten egitura-grafikoa.

Ingurune orokorra:

Enpresa mota guztiei berdin eragiten dieten faktoreak (kultura ,ekonomia, politika…).

Ingurune espezifikoa:

Enpresa jakin baten funtzionamenduan eragiten duten faktoreak Ordezko produktuak:
beste batzuen ezaugarriak, horin kontsumoa ordezka dezake.

Gizarte-kotizazioak:

Enpresek eta langileek Gizarte Segurantzari egiten dizkioten ekarpenak dira.

Gizarte Segurantza:

Babes-ekintza publikoa, behar-egoeran dauden herritar guztiei laguntza eta prestazioak bermatzea.

Fiskala:

Arlo publikoaren gastuak ordaintzeko baliabideak lortzea.

Tributua:

Diru-sarrera publikoa, obligatorio ordaindu.

Tasak:

Zerbitzu publiko baten truke ordaintzen dira.

Zergak:

Sektore publikoak exijitutako ordainketak dira. (zuzenekoa/ zeharkakoa) (Gehikorra/ proportzionala)Gizarte Erantzunkizun Korporatibo GEK enpresak beren inguruko kezkak beren kezka bihurtu borondatez. (langile/ hornitzaile/ komunikabide/ bezero/ ingurumena/ iritzi publi)
Finantzaketa: Barne bal: Erreserbakenpresen aurreskiak dira, ez dute kosturik.

Kosturik ez

(merkataritza kreditu+funts espontaneoa) epe labur+ (kapital zabalkuntsa) epe ezKanpoko kostu bal.
+mailegua: epe luze/aldi bakar/ interez bizitza zehar/ diru ez atera +Kreditua: epe labur/ modu mailekatuan/ 1 urte gutxiago/ diru atera

5.Aurrezkia: Diru sarreretik kontsumitzen ez dugun zatia

Aurrezteko arrazoiak:

Larrialdiei aurre egiteko+ Etorkizunerako planak egiteko+ zorrik ez izateko+ inbertsioak saldu behar ez izateko+ gogokoak ez diren lan goerei aurre egiteko.e Zorra:
dirua bueltazeko beharra.

Ondare:

pertsona  baten ondazunen, betebeharren eta ezkubideen multzoa.

Zenbat aurreztu:

diru sarrera arabera+ ondare aberzatsaun+ osasuna.

Aurrekontua:

finantza plan personalizatua da, sarrerak eta gastuak kontrolatzeko. 1gastuak eta sarrerak identifikatu 2gaztu lehentasuna 3idtzi eta aurrestu 4astertu eta doitu.

Gastu motak:

Nahitaez+ beharrezko alda+ ez-behar Lehetasun hadiko gastuak ez ordaindu:

zorra handitu (berandutza interez)+epaiketei aurre egin+ jabetzak galtzea+kreditu historiala okertu+berankorren zerrenda.

Hartzekoduna:

kreditua hartu al duen pertsona.

Berankorra:

zor bat berandu ordaindu duen pertsona.

Aldakun abso:

2-1 Ehuneko alda:
2-1/1 X 100 Pentsio planak:
ekarpen malguen bidez eratzen diren aurrezki-planak dira. (erretiroa, lanerako ezintasuna, menoekotasuna, heriotza)

Zergaitik pen plan prib:

malgutasuna+ fiskalitatea+ balioaniztasuna.

Pen pub kop:

kotizazio urte+ gutxieneko kot aldi 15 urte+ oinarri arautzaileak(askenengo 15 urteen batazbezte)

Zer kolektibo daude txarto:

emakumeak+gaizoak: soldata txikiago/ kotizazio aldi txik/ bizi itzaropen handi.