Kanpoko agente geologikoak
Enviado por Chuletator online y clasificado en Geología
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 9,45 KB
3. Kanpo-agente geologikoak
Gainazaleko urak lurpeko urak, itsasoa, glaziarrak eta haizea kanpo-agente geologikoak dira eta eguzki-energia dute sorburu. Eguzkiak itsasoko ura eta aire-masak berotzen ditu: horren ondorioz, antizikloiak eta beheraguneak sortzen dira, eta horiek, era berean, haizea eta prezipitazioak aregiten dituzte.
3.1 Uharrak , ibaiak eta ur basatiak
UHARRAK
Oso emari irregularreko ur-lasterrak dira, eta euria egiten duenenan soilik eramaten dute ura. Malda handia izan dezake. Uharrak hiru zati ditu: Lehena harrera arroa da
: hor prezipitazioen ura jasotzen da. Tarteko zatiari isurbide-kanala da, hor higidura eta garraioa gertatzen dira. Uharraren amaierako zatia, berriz, deiekzio-konoa da: hor, garraitutako sedimentuak metatzen dira.
IBAIAK
- Ibaiaren ibilbidean hiru zati bereizten dira:
Goi ibilgua: Malda handia izaten du. HIgidura eta garraioa dira tarte honetan nagusitzen diren prozesuak.
Erdi-ibilgua: Tarte honetan, malda txikitu egiten da, eta higidura eta sedimentazio gertatzen dira: horren ondorioz, meandroak eta ibai.Terrazak sortzen dira.
Behe-ibilgua: Oso malda txikia izaten du.Ibaiak ia guztik galtzen du higagarritasuna. Sendimentuak metatzen ditu, eta alubioi- lautadak sortzen dira, hala nola lautadak.
UR BASATIAK
Kanalizazio edo ubiderik gabe maldetan behera datozen urak dira. Horren higidura handia eragiten du. Esate baterako, karkabak, badlns.
3.3 olatuak,ur lasterrak…
OLATUAK:Olatuek kostaldeko arrokak higatu, sortutako sedimentua garraiatu, eta, azkenik, metatu egiten dute. Horrek zenbait ondorio eragiten ditu erliebean:Olatuek eragindako ondorioak: batez ere, itsaslabarretan
Olatuek eragindako sedimentazioaren ondorioak: sortutako sedimentuak , hondartzak eratzen dituzte.
UR LASTERRAK ETA ITSASALDIAK:
Tenperatura- aldaketek eta uraren gazitazunak edo haizearen indarrak sortzen ditu ur-lasterrak. Hondoko material finak higatu eta garraiatu agin ditzakete, eta ondoren, abiadura galtzean,metatu.
Itsasaldiak edo mareak itsas mailaren aldizkako gorabeherak dira. Itsasgorak eta itsasbeherak sortzen ditu. Itsasaldien eragina garrantzitsua da estuario- formako ibaien bokaleetan.
Higadura, garraio eta sedimentazio prozesuak eragiten dituzte.
GLAZIARRAK:
Izotza, material solidoa denez, agente higatzaile ahaltsua da. Higatutako materialak garraiatzen dituzte. Izotza urtzen den guneetan gertatzen da garraiatutako material guztiaren sedimentazioa. Sedimentu horri till esaten zaio, morrena.
3.4 Haizeak eta izaki bizidunak
1. HAIZEA
Haizea gainerako agente geologikoak bezala, higatzeko, garraiatzeko eta sedimentatzeko ahalmena du.
Higadura eolikoaren ondorioak: Hondarrak, arrokekin talka egitean, higatu egiten ditu. Perretxiko-formako arrokak eta arkuak .
Sedimentazio eolikoaren ondorioak. Haizeak garraiatutako hondarra metatzen den guneetan duna-eremuak sortzen dira, Ioess
2. IZAKI BIZIDUNAK
Izaki bizidunek erliebearen gainean egiten duten ekintzari ekintza biotiko esaten zaio eta suntsitzailea nahiz eraikitzailea izan daiteke
Ekintza suntsitzailea mekanikoa edo kimikoa izan daiteke. Landareen sustraiek, onddoek, likenek eta alga-animalia- eta bakterio, berriz, substantzia korrosiboak askatzen dituztenez, arrokaren meteorizazio kimikoa
Ekintza eraikatzaile beren aktibitatearen bidez arroka sedimentarioak, koral arrokak, estromalito