Juntagailuak euskaraz

Definitu euskera batua: Euskaldun guztiok uler dezakegun hizkuntza komuna da.

Azkue eta krutwig-en proiektuak azaldu: Azkue: euskalki bat proposatu zuen euskara hizkuntza estandartzat “gipuzkera osatua”.Batuak gipuzkera zukeen oinarrian, beti ere, beste euskalkietako elementuez osatua.Eredu honetan Ardi galdua lan literarioa idatzi zuen.

Krutwig: Lehen euskal prosalarien hizkuntz eredua proposatu zuen: Leizarraga,Axular eta Etxeberriena.Egia da 16.Mendeko euskara arkaikoa dela, baina antzinatasun honek edozein hizkuntzari prestijioa,ohorea eta adeitasuna eskainiko zizkiokeen,bere ustez.

Lokailuak eta juntagailuak eta ze mota:

Lokailuak
:testuen arteko kohesio elemnetuak dira,lehen esandakoaren begira daude eta perpausen arteko lotura semantikoa sortzen dute.Motak:

1.

Aurkariak

: aurretik esandakoari aurkaritza adierazteko, adibidez:ordea, berriz, ostera, aldiz, aitzitik, bitartean, artean, alta, alabaina, dena dela, hala ere.Ejp: Ez du argirik piztu,alabaina nahiko argi sartzen da leiho(,alabaina...)

2. Ondoriozkoak:Jarraian adieraziko dena,aurretik esandakoaren ondorio dela adierazteko, adibidez: beraz, bada, hortaz, orduan, honenbestez, horrenbestez, halatan.(“beraz” beti komen artean eta bada: Ene bada! Zer gertatu zaio?)

3. Kausazkoak: testu mailako kausazko loturak adierazteko, adibidez: izan ere, zeren, ze

(“bada”kausazkoa ere bada, izotza botako du gaur,bada, oskarbi dago. Eta alabaina kausazkoa izateko komen artean)

4.

Emendiozkoak

: aurretik esandakoari zerbait gehitu edo gaineratzeko, adibidez: bestalde, halaber, orobat, berebat, behintzat, segurik, behinik behin, bederen, bederik.

5. Hautakariak: testuan adierazitako gauza edo ideien artean hautatzeko, adibidez: bestela, osterantzean, gainerakoan, gainontzean, ezpabere.

JUNTAGAILUAK:
Juntagailuak hiru multzotan sailka ditzakegu:

Emendiozkoak: Maila bereko osagaiak lotzen dituzte osagaiak gehituz edo batuz.ETA juntagailuaren bidez gauzatzen da emendiozko juntadura.Ane kalera joan da ETA amaia etxean geratu da.

Autakaria: Juntagai bi edo gehiagoren arteko aukera edo hautaketa adierazteko erabili ohi ditugu, hauek dira: edo,edota,ala,nahi(z), eta zein,eta ahuen errepikamenak: edo...Edo, naiz....Naiz.

Edo/Ala: Autoz ala tenez, autoz edo trenez.Diferentziak: EDO,Ala ez bezela,sinonimoekin eta zenbatzile zehaztuekin erabili daiteke: Pelikula bikain EDO hobezina ikusi nahi baduzu…

Zortzi EDO bederatzi lagunek bazkal dezakegu mahi honetan

EDO(Adierazpen parpausetan,perpaus kompletiboetan,sinonimo eta zenbatzaile zehaztueki)

ALA(Galde perpausetan, zehar galderetan)

ANAKOLUTUAK: Hitzegiten duena ez dakienean jarraitzen edo zehaztu gabeko beste osagai batzuk ere badaudela adierazi nahi denean, azken juntagaia isildu egiten da,hauek anakolutuoak deitzen dira: Idoiarekin ETA atera nintzen parrandan

Eleberri existentzialista: Txillaregik 1929-an leturiaren egunkari ezkutua publikatu zuenean, euskal nobelagintza aro berri bati ekiten ziola zirudien.Gaia, kokapena… ezohikoak ziren. Liburua unamunoren “toquea” zuen eta europako beste idazle existentzialistena ere. Nobeletan beti agertzen ziren baserrietako eta herri txikietako girotik aldentzen da,lehen pertsonan.Bigarren nobela peru leartza 1960 eguneroko bizimodu aspergarriak eta denboraren ihesak kezkatzen dute pertsonaia nagusia.Lehen liburuetako euskara asko aberastu eta hobetu zuen  Elsa Scheelen 1969 bere hirugarren eleberriarekin.Egitura aldetik,ostera, bide jorratuagoak erabili zituen.

Lauaxeta: Ikaskide batzuk bultzatun zuten euskaraz idaztea.1928,Orixerekin batera “euskadi” egunkari euskaldunean lan egin zuen,Aurki sailaren arduradun egin zioten 1934 arte.Asko nabarmendu zen errepublika aldian kazetari eta hizlari legez.1937-ko apirilean atxilotu zuten gernikan eta gazteizera eraman eta fusilatu zuten ekainaren 26-an.Egunkarirako ia egunero moldatzen zituen lanen bat prosaz,lan auetako batzuk bildu egin zituen Jon Kortazarrek (1982-an) Azalpenak (1931-1935) izeneko liburuan.Teatro lan laburrak ere moldatu zituen