Isabel II.a-ren Erregealdia (1843-1868) eta Seiurteko Demokratikoa (1868-1874)

Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia

Escrito el en vasco con un tamaño de 3,69 KB

Isabel II.a-ren Erregealdia (1843-1868):

1843azaroan, Espartero erbesteratu ostean, Isabel II adin nagusitasuna eskuratu 13 urterekin

Hamarkada moderatua (1844-1854):

Lehen amarkadan, Ramon moderatua pertsonai nagusia. Moderatuek kontrola eta odena lortzeko prentsaren zentsura bidez gauzatu eta 1844 ean guardia zibila sortu. 1845ko 3.konstituzioa eman zen. 1846-49 Kataluniako eta Levanteko gerrilak 2.gerra karlista kontsideratzen dira. 1851n Bravo Murilloren gobernuan Vatikanoarekin konkordatua sintau, Mendizabalen desamortizazioa onartuz, baina hezkuntza kontrola berreskuratuz

Biurteko progresista (1854-1856):

1854 ekainean Leopoldo O`Donel buruturiko Vicalvaradako altxamendua erreginak gobernua Espartero esku eragin zuen. Progresistek 1856an Non Nata konstituzioa idatzi baina ez martxa jartzeko aukerarik. 1855 Pascual Madoz ministroak desamortizazio legeak jabetza zibiletan eragina, progresistek 1855-56 legeei esker, trenbidearen eraikuntza biltzatu.

Moderantismoaren berrezarkuntza (1856-1868):

1856-58 bitartean Navaez eta O`Donell txandakatu. 1863an moderatuek berriro beterea lortu. Hauteskundeetako iruzurrare ondorioz progresistek eta demokratikoek, joko politikotik kanpo eta bide iraultzaileari ekitea erabaki zuten. Bi alderdi hauek Prim progresistaren zuzendapean, Ostondeko ituna sunatu 1866an Isabel II errejimena deuseztatzeko.

Seiurteko Demokratikoa (1868-1874):

1868ko iraultzarekin Isabel II.aren erregealdia bukatu, liberalismo demokratikoa ezarriz. La Gloriosa iraultza, Cadizen hasi Topete almirantea eta Prim eta Serrano elkartu zitzaizkion.

Seranoren gobernu probisionala (1868-1870):

Lehenengo gobernuak (Serrano) errepublikarrak kanpoan geratu. EH karlistak aurka agertu ziren. Gobernuak 1869ko kontituzioa aurrerakoia subiranotasun nazionala, botere zatiketa, gizonezkoen sufragio unibertsala askatasun erlijiosoa, erregearen botere legegilea murriztea… Federalistek eskatzen zuten monarkia kenduta, karlistentzat liberalismoa eta katolizismoa bateraezinak zirenez, monarkia absolutua aldarrikatu. Joan Primen iritzia gailendu eta monarkia konstituzionala jartzea erabaki zuen Victor Manuel II.a.

Amadeo Saboiakoaren erregealdia (1871-1873):

Gobernu iraultzaileak Amadeo errege gisa 1871tik 1873ra luzatu hainbat arazo aurkituz:

Adaptazioa arazoak, Prim, bere laguntza nagusiaren erahilketa, partiduen ezadostasun eta barne zatiketak, Kubako gerra luzea, III. gerra Karlista, atentatu bat jasan zuen. Amadeok koroari uko egin

Ehenengo Errepublika (1873-1874):

Errepublika federala: Amadeo, zituen zailtasunen aurrean, 1873 otsaila 11 abdikatu egin zuen, egun berean Errepublika aldarrikatzen da, Estanislao Figueras lehendakari izendatuz. Ekainean, Errepublika federalarekin batera Pi i Margall izendatu zuten lehendakari. 1873ko konstituzio federalaren proiektuan, subiranotasunaren jatorri herrikoia, botere zatiketa, eskubideen deklarazioa, federalismoa... deszentralizazio politiko eta administratiboa aurreikusten zen, baina ez zen martxan jarri hilabete bakarra iraun zuelako gobernuan.

Errepublika unitarioa: 1873 uztailean Nicolás Salmerón izendatu lehendakari, irailean Emilio Castelar, 1874 urtarrilaren 2 Manuel Pavíak estatu-kolpea eman gorteak deseginez.

Serranoren gobernu probisionala (1874):

Estatu kolpearen ostean, Serrano gobernuburu eta errepublikaren esperientzia ostean jendea Alfontsoren alde egin ziren eta Alfontso izendatu errege eta errestaurazio hasiera emanez. 6 urteko sistema politiko ezberdinak probatu ondoren borbondarren Moanrki konstituzionalera bueltatuko da, orain Isabel II ordez bere semea zen Alfontxo XII.aren eskuetara

Entradas relacionadas: