Iparraldeko Narratiba eta Berstsogintza Iparraldean

Iparraldeko Narratiba

-Joan Batista Azkonagerreren “Atheka gaitzeko oihartzunak” Ganix kontrabandista lapurtarraren pasadizo famatu bat kontatzen duen liburuada eta liburua hauaskoren artean moldatutako itzulpena besterik ez da.

-Joan Piarres Duvoisinek ipuin labur batzuk idatzi zituen: “Balgorriko zazpi liliak”

-Joan Batista Elizanburuk prosak idatzitako lan bat dauka “Piarres Adame”. Liburu honek Piarres Adame pertsonaia saratarraren ibilaldia kontatzendigu (balacona), Elizanburuk prosa bizia, aberatsa eta atsegina dauka.

Berstsogintza Iparraldean

Produkzio azpimarragarrienak:

-Hasteko, “Etxahun” Bakortzeko koblakaria dugu eta zuberotarrez egin zituen bere bertsoak. Bizimodu zaila eta aldrebesa izan zuen; horregatik, gehienetan tristura, erresumida eta gorrota antzeman daiteke bere bertsotan, baina ironia zorrotza ere erabiltzen du, (bat-bateko)

-Anton Abadia (bertsogileak Lore Jokoak (bertsogintza lantzen duen atal bat dauka) antolatu zituen lehendabizi. Urtero ospatzen ziren Euskal jai hauetan euskarazko bertso sorta onenari saria ematen zitzaion.Bertsogile askok aurkezten zituzten beren lanak lehiaketa hauetan eta azkenera batzuen izenak eta bertsoak ezagunak bilakatu ziren.

-Horien artean famatuenak Elizanburu eta Zaldubi ditugu. Joan Batista Elizanburu olerkariak behin baino gehiagotan irabazi zituen sariak.(solrerinoko Asua, esaterako Elizanbururena da).

-Grazian Adema “Zalduby” elizgizonak mota desberdinetako poemak ditu, esaterako: erlijiosoak, herrikoiak, alegiak, la beti samur musikatzeko bertsoak. Adibidez, “gauden euskaldun” (“Zazpi Eskualherriek”).

Euskalkiak:

-eremua:Bizkaia osoan,Gipuzkoako Deba ibarrean eta Arabako Aramaio ibarrean hitz egiten da.

-Bilakaera: Bizkaiera batua sortzeko sortzeko ahaleginak Pedro Antonio Añibarro frantziskotarra egin zituen.Mugimendu horen aldekoek Bizkaiko euskalkiekin, bereziki gipuzkoarrarekin, zeukan kidetasuna

"kutsaduratzat" jo ztuzten, eta ezaugarri horiek baztertzeari ekin zioten.

-Azpieuskalkiak: Bonaparte printzeak 3 azpieuskalki, vaina Koldo zuazok bi azpieuskalki bereizi zituen: sartaldekoa  eta sortaldekoa. Busturialdean eta Otxandio inguruan, erdialdeko, eta mendebaldeko euskalkien tartekoa.

-lehen lekukoak: Joan Antonio eskutik sortu zen bizkaiera xx. men. haieran Peri abarka da Mogelek idatzitako libururik ezagunena.