Inpresionismoaren ezaugarriak
Enviado por Chuletator online y clasificado en Arte y Humanidades
Escrito el en vasco con un tamaño de 9,46 KB
SARRERA X
X. Mendean
Zehar, arte estiloak era azkar batez eta oso modu nahasian eman ziren. Iraupen
Gutxiko mugimenduak agertu ziren eta egileak, askotan, batetik bestera pasa
Egiten ziren.
Ingurune historiko
Gisan, abangoardia historikoak deituak, mende hasieratik Bigarren Mundu Gerrara
Arte iraun zuten; gerra biek eten larria suposatu zutelarik.
Ulertu ahal izateko zientzia mailan
Zein pentsamendu alorrean egindako ekarpenak izan behar ditugu kontuan. 1902an
Freudek ametsen interpretazioa argitaratu zuen giza inkontzientea ezagutu ahal
Izateko oinarria jarriz. Urte batzuk beranduagoa, 1907an, Albert Einsteinek
Erlatibitatearen teoria formulatu zuen fisika tradizionala hankaz gora jarriz.
Handik aurrera, etengabe, aurkikuntza zientifiko handiak burutu ziren,
Gizakiaren bizimodua zein haren munduarekiko pertzepzioa aldatuz.
Arte munduan abangoardiak onarturik
Zegoen akademizismoaren aurka egin zuen. Haien ezaugarri komunak hurrengoak
Izan ziren:
-Haien asmo zein
Abiapuntu estetikoak idatziriko manifestuen bidez aldarrikatzen zituen. Pintura
Tradizionalaren aurkako erreakzioa; hori dela eta uko egin zioten haiek zuten
Errepresentazio moduari, perspektiba baloreari, modelatu nahiz argi ilunari.
-Haien ustez ez dago edertasun modelo
Unibertsal bakarra; ondorioz mintzaira artistiko alternatiboak sortu zituzten. Mintzaira
Hauek, askotan ulertezinak egiten zitzaizkion ikusleari, oso hermetikoak. Honek
Publikoarekin apurtzea ekarriko du, etengabeko urruntzea.
-Artearen autonomia errealitatearekiko zein naturarekiko
Aldarrikatuko dute.
-Nahiko iraupen
Laburrekoak izan ziren baina eragina handia izan zuten ondorengo estiloetan.
Abangoardiak sortzeko abiapuntuak:
-Inpresionismotik aurrera,
Argazkigintzak pinturari imitazioaren galga kendu zion, ez ordea bere izaera figuratiboa.
Arteak ez du bera, modu zehatzea errealitatean errepresentatu behar.
-Koadroaren balioa ez dago loturik
Adierazten duenari, baizik eta artailua da “nolabaiteko ordenan jarritako
Koloreek estaltzen duten azalera laua”.
-Berpizkundeko
Perspektiba bazterrean utzi errepresentatzeko balio gisa. Marrazkia, batzuetan
Oso baloraturik dago, kubismoan, esaterako geometriko-arrazionala denaren
Balore gisakoan, besteetan kolorea, fauvismoan edo espresionismoan
Adierazkortasunaren nahiz sentimenduaren adierazpide gisan.
-Gero eta garrantzi gehiago material
Berriei eta teknologia berriek ahalbideratutako baliabideei.
-Eskolen edo joeren gaionean
Indibidualtasuna azpimarratuko dute.
-Askotan
Konpromiso politiko soziala (espresionimoa).
FAUVISMOA X
X. Mendeko lehen abangoardia fauvismoa da, talde hauek
Ez dira inoiz oso iraunkorrak, baina kasu honetan bereziki laburra izan zen. Bestalde,
Ezaugarri oso definituak dituen pintura da. Horien artean nabarmenak dira
Kolorea nahi bezala erabiltzea eta bere garrantzia, dekorazio-nahia, eta
Koadroari ez dagokion edozein kontsideraziorekiko pinturak duen autonomia.
Fauvistatzat sekula hartu ez ziren zenbait autoreren (Kirchner) obrek ere
Bazituzten ezaugarri horiek, eta baita, taldeko kideek hau desagertu ondoren egindako
Zenbait obrek ere (Matisse); hori dela eta, jadanik kontuan hartu behar da
Mugimendu horietakoa izatearen erlatibizazioa (horra hor hautatutako zenbait
Obren garrantzia). Taldearen eraginak -Van Goghen pintura: egikera askea, pertsonala, bat batekoa,
Pasionala eta emozioz beterikoa. -Gauguinena: primitibotasunaren eta basatia
Denaren exotikotasuna; hau da, mendebaldeko kulturatik urrunekoa. -Neoinpresionismoa
Edo puntillismoa: teknika dibisionista erabiltzea. -Frantziar pintura zaharra
(XIII eta XIV. Mendeetakoa): espazioaren trataera ohiko perspektiba barik,
Kolore saturatua eta izaera linealeko marrazki
Eta formak definitzen dituena. Ezaugarriak -Mugimenduaren
Oinarria kolorea da, gehienbat. Kolore hori ez dago marrazkiaren menpean, oso
Kolore bortitza eta oso kontrastatua.-Koloreari egindako atxekimendua zela
Kausa, beste atal batzuk ahaztu egingo dituzte, besteak beste, modelatua,
Argiluna, perspektiba, konposizioa... Aurreko guztia bigarren mailan geratuko
Da, kolorea elementu nagusi bihurtuz.-Jaiotasun teknikoa ere ez dute gehiegi
Landuko eta ukitu arinak eta azkarrak. Trazua latzak eta apurtuak, distortsioa;
Hau da, bat batekotasunaren ilusia ematen duena baloratuko dute. Ematen du
Pintatzen ez dakitela, koadroak edozelan egingo balute bezala.-Beste ezaugarria
Izango da sentimenduak adieraztea, Nabiekin gartatu bezala. Hau garrantzitsua
Izango da, ze, natura nahiz alboan dutena sentitzeko eta adierazteko sistema
Horren araberakoa izango da. -Marrazkia bigarren mailako elementua izan arren,
Matissek ez zion muzin egin; oso uhineztatua eta dekoratiboa erabili baitzuen. -Joera
Errebeldea defendatzen dute, pinturari dagokionez, batez ere. Arauak ez dituzte
Errespetatzen. Azken finean zerbait ezberdin bilatzen dute esparru artistikoan
Aurrera egiteko. -Gaiei erreparatuez gero, aldiz, oso ugariak dira: batzuek
Nekazal mundua pintatuko dute eta bestet batzuk hiri mundua. Batzuk biluziak
Eta barrualdeak. Besteek aire zabalekoak edo plein air deiturikoak bizi poza
Eta gai alaiak askotan.
Henri Matisse
Cateau-Cambrhsis-en Jaio zen, gurasoak merkatariak zituen. Bigarren hezkuntzako ikasketak egin Zituen. Parisen zuzenbidea ikasi zuen bi urtez, eta Q. Latour-ek emandako Marrazketa-klaseetara joan zen. Apendizitis-ebaketa batetik
sendatzen ari zela, pintatzen hasi zen, eta Pariseko
Akademietan bere pintore-heziketa hasi zuen. Aipagarria da G. Morau-rekin ikasi
Zuen garaia; honen tailerrean geroago fauveak izango ziren zenbait artista
Ezagutu zituen.Erakusketak egiten hasi zen. Vlaminck ezagutu zuen (Derain-ek
Aurkezturik), Van Gogh-en obraren atzera begirako erakusketa batean. Lehenengo
Banakako erakusketa. Uda Colliure-n igaro zuen Derainekin. Fauve bezala
Ezagutuko direnen lehenengo erakusketa, hain zuzen ere, erakusketa honetatik
Aurrera ezagutuko zaie fauve bezala.Arte beltzaz interesatzen hasi zen. Picasso
Ezagutu zuen. Bigarren erakusketa fauvista.Pintura-akademia bat sortu zuen. Erakusketak
New Yorken, Berlinen eta Moskun. Bidaia bat egin zuen Andaluziako zenbait
Hiritara, Madriletik pasa, eta Toledotik eta Bartzelonatik Frantziara itzuliz.
Errusiara bidaia bat egin zuen. Picassorekin batera erakusketa bat egin zuen.
Etengabeko erakusketak eta bidaiak. Gerra Frantzian igaro zuen, pinturez gain, litografiak eta marrazkiak
Eginez. Londresen erakusketa bat egin zuen Picassorekin batera. Parisen bere
Obraren atzera begirako erakusketa garrantzitsu bat izan zen.Bere eskulturen
Erakusketa. Matisse Museoaren inaugurazioa Cateau-Cambrhsis-en. Nizan, bere
Bizitzako zati handi bat igaro zuen tokian, hil zen.
ESPRESIONISMOA
Espresionismoa
1905-1925 urteetan Ipar Europan eta,
Bereziki, Alemanian zabaldutako abangoardiako arte mugimendua izan zen.
Artearen arlo ezberdinetan garatu zen, hala nola, margolaritza, arkitektura,
Literatura, antzerkia, zinema, musika eta dantza. Espresionismoa Alemanian hasi
Zen hedatzen, eta Europa guztira zabaldu zen Lehen Mundu Gerraren ondoren. Alemanian
Bi taldek jarri zituzten estetika modu berri haren oinarriak: Die Brücke eta
Der Blaue Reiter taldeek hain zuzen. Die Brücke (euskaraz Zubia) taldea 1905ean
Sortu zen, Dresden hirian, tradizio akademikoarekin hautsi eta orduko
Gizarteari aurre egin nahiak elkartzera bultzatu zituen artista batzuen
Ekimenez. Talde hartatik sortu ziren Alemaniako espresionismoaren lehenengo
Adierazpenak. Taldearen burua Ernst Ludwig Kirchner pintorea (1880-1938) izan
Zen. Der Blaue Reiter (euskaraz Zaldun urdina) taldea, berriz, 1910ean sortu
Zen, Munichen, artearen adierazpideak berriztatzeko asmoz bildu ziren pintore
Batzuen ekimenez. Taldearen fundatzaileak Vasili Kandinski (1866-1944) eta
Franz Marc (1880-1916) margolariak izan ziren. Ezaugarriak Pintura
Ekimen zuzena, bat bateko eta subjektibitatearen loturetatik apartekoa da;
Artistaren subjektibitatetik sortua; barne behar batetik sortua (instintiboa
Eta muturrekoa Die Brucken eta izpirituala eta lasaia Der Blaue Reiterren).
Formaren eduki naturalistatik askatu errealitatearen interpretazio librearen
Ondorio, barne mundu subjektiboa hobeto adierazteko (irudiak sortuak dira ez kopiatuak).
Baliabide ezberdinak erabili zituzten hori lortzeko: desproportzioa, formen
Distortsioa, eskematizazioa, objektiboa denaren ezinbestekoa baino ez. Aldarte
Ezberdinak azaltzeko kolorea eta trazua erabiliko dituzte. Hiru dimentsiotako
Espazioa apurtu, forma keta irudiak toki berean pilatuz. Izaera dekoratiboa
Galdu. Testuinguru historikoa XIX. Mendearen bukaeratik 1925. Urte
Ingurua arte, Lehen Mundu Gerraren aurreko giro gorabeheratsu eta ilunaren
Inguruan zabaldu zen espresionismoa, Alemaniatik Europa guztira. Margolaritzari
Dagokionez, inpresionismoaren eta naturalismoaren kontrako erreakzio gisa
Antolatu zen higikunde espresionista. Aitzindariak Vincent van Gogh, Edvard
Munch, James Ensor, Georges Rouault eta Gustav Klimt izan ziren. Artista
Espresionistak bere sentiberatasunaren arabera irudikatzen du mundua:
Norberaren ikuspuntuak eta ikusmoldeak moldatzen dute errealitatea.