Ingurumenaren Kudeaketa eta Atmosferaren Egitura

Ingurumenaren Kudeaketa (Ekokudeaketa)

Tresnak:

• I+G+B (Ikerketa+Garapen Teknologikoa+Berrikuntza): Ingurumenerako onuragarriak diren garapen teknologikoarekin egin diren berrikuntzak sustatu.
• Legedia: Lege batzuk ezartzea ingurumena babesteko.
• Ingurumen-heziketa: Ingurumenarekin, hura nola zaindu edo ez kaltetzearekin, lotuta dauden gaiak irakatsi.
• Lurraldearen antolamendua: Ingurumenaren ezaugarriak kontuan hartuta, ingurune baten erabilerak erabakitzea.
• IIE (Ingurumen Inpaktuaren Ebaluazioa): Ingurumenean proiektu bat egin aurretik egin beharreko azterketa.
• Ekoeraginkortasuna: Enpresei ematen zaien errekonozimendua haien lana gutxi ingurumena kutsatuz egiten dutenean, ingurumenerako kalteak ez eraginez.

Arrisku Faktoreak

• Arriskugarritasuna: fenomeno jakin bat denbora tarte eta toki jakin batean gertatzeko probabilitatea.
• Esposizioa: arriskupean dauden pertsonen edo ondasunen kantitatea.
• Zaurgarritasuna: arrisku egoera batek eragin dezakeen kaltea adierazten du (heriotzak edo kalte materialak), esposizioan egondako guztiak kontuan hartuta.

Ingurumena Ikertzeko Teknologiak

• Teledetekzioa: objektuei buruzko informazioa urrunetik lortzeko teknika (hegazkin edo satelite artifizialetako sentsoreei esker).
• GPS-a (Global Positioning System): orbitan dauzkan sateliteen bidez objektuen posizio zehatza ezagutzeko.
• SIGa (Informazio Geografikorako Sistema): lurralde baten informazioa biltzeko, kudeatzeko, manipulatzeko eta grafiko bidez adierazteko programa informatikoak dira.

Atmosferaren Egitura

• Troposfera: atmosferaren beheko geruza da, lurrazalarekin harremanetan dago.
• Estratosfera: Tropoausaren eta estratopausaren arteko eremua da.
• Mesosfera: Estratopausatik mesopausarainoko geruza da.
• Termosfera edo ionosfera: Mesopausatik exosferarainoko geruza da.
• Exosfera: Atmosferako azken geruza da.

Atmosferaren Funtzioak

• Iragazki Babesgarriak
• Klimaren Erregulazioa

Klima Ozeanikoa

• Uren banalerroaren iparraldean.

Klima Mediterraneoa

• Banalerroaren hegoaldera.

Klima Subdesertikoa

• Klima mediterraneo kontinentalaren mende, baina prezipitazioak urriagoak.
• Nafarroako Bardeetan.

Trantsizioko Klima

• Arabako Lautadan eta Nafarroa erdialdean.

Mendiko Klima

• Klima ozeanikoaren antzekoa, prezipitazio ugariago eta tenperatura hotzagoekin. Neguan elurra.

Urakanak (Zikloi Tropikalak)

• Itsasaldean sortu, ozeano beroetan. Depresioen aire bero hezea zurrunbilo moduan igo eta hoztu: kumuloninboak sortu, euri-jasak.

Tanta Hotzak

• Txorro-korrontea apurtzean depresio txiki eta hotz bat isolatuta geratzen da.