Ingurumenaren gaineko eragina

1Atmosferaren gaineko eragin kaltegarriak:

Industriak, garraioak, berokuntzak,meatzaritzak eta beste zenbait giza jarduerak atmosferara substantziak isuri eta kutsatu egiten dute. Substantzia horiek kaltegarriak dira bai ingurumenerako bai pertsonen osasunerako.

Atmosferan kutsaduraren eragina bi motatakoak dira: Globalak(berotze globala, euri azidoaeta ozono geruzaren murrizketa) eta eskualdekoak(hiri- kutsadura)

BEROTZE GLOBALA

1-Eguzki erradiazio guztia es da lurrean heltzen, atmosfera pixba bat xurgatu egiten du

2-Hetzen den eguzki-erradiazioaren zati bat xurgatu eta beste zati bat espaziora islatzen du

3-Horrekin batera kontinenteek eta ozeanoek erradiazio terminkoak igotzen itu atmosferara

4-Erradiazio termiko horren zatirik handiena atmosferako gasek jasotzen dute, atmosfera erradiazio hori Lurraren gainazalerantz islatu eta Lurrak berotzen du. “berotegi-efektua” da

5-Atmosferan metatutako gasak berotegi efektua areagotu eta berotze globala eragiten du. Hori haimbat ondorio ditu. Klima zonak, euri erregimenak…

6-Aldaketa horien ondorioz uztak murriztu egiten dira, gaixotasun jakin batzu zabaldu,espezieak desaertu…

EURI AZIDOA

Industria-jardueretan ikatxa eta petrolioa erretzeak, autoek eta zentral termikoek gas kantitate handiak isurtzen dituzte atmosferara,sufre eta nitrogeno oxidoak.Horiek atmosferako urarekin nahasteak azido korrosiboak sortzen dira, Horrek euri azidoa eragiten du eta akuiferoetan eta lurzoruetan sartzen da.

OZONO GERUZAREN MURRIZKETA

Ozono geruzak estratosferan dago,25 Kilometroko altueran eta eguzki erradiazio ultramorearen iragazkia da. Atmosferara gas jakin batzuk isurtzeak ozono geruzaren berezko desegitea areagotzen du. Gas horiek kloro aktiboa isurtzen dute argiaren eraginez. Ozono geruza erradiazio ultramorearen eraginez gaixotasunak eragiten ditu.

HIRIKO KUTXADURA

Zirkulazioak,berogailuek eta industriek substantzia kutsatzaileak sortzen dituzte eta substantzia horiek smog izena du. Bi mota daude:

-smog azidoa: ikatzaren eta beste erregai batzuen errekuntzan sortutako keek eta oxidoek osatzen dute.

-Smog fotokimikoa: Eguzkiaren argiarekin ibilgailuen gasek isurtzen dituzten konposatuen erreakzioa da. Erreakzio horrek kutsatzaile oxidatzaileak sortzen ditu.

4HIDROSFERAREN GAINEKO ERAGIN KALTEGARRIAK

Giza jarduerek hiru motatako eragin kaltegarriak eragiten dituzte hidrosferaren gainean:

.-Aldaketak uraren propietateetan. Haimbat substantziak ura kutsatzen dutelako,uretan disolbatutako oxigeno kantitatea murrizten delako.

-Aldaketak uraren dinamikan. Uraren zikloa, akuiferoek betetzekoa modua, ibaien erregimenak eta ozeanoetako korronteak gertatzen dira.

-Aldaketak uraren banaketan. Isurialdatzeak egiteagatik,akuiferoak agortzeagatik nahiz hezeguneak lehortzeagatik.

URAREN KUTSADURA.

-Substantzia ez-organikoengatiko kutsadura: Metal astunengatik gertatzen da, substantzia horiek oso toxikoak dira, denbora asko irauten dure uretan. Haeien substantziak biometatzea gertatzen da.

-Energia kutsatzaileak:Nabigagaziorako gailuen ultrasoinuek, beroak eta haimbat motatako erradiazioek aldaketak eragiten dituzte uretako ekosistemetan.

-Kutsatzaile biologikoak: Birusak, bakterioak eta protozooak dira; etxeko hondakin-uretan daude eta gaixotasunak kutsatzen dute.

5LURZORUAREN GAINEKO ERAGIN KALTEGARRIAK

Giza jarduerek eragin kaltegarriak izan ditzakete lurzoruaren gainean;lurzoruaren higadura areagotu. Eragin guzti horiek desertifikazio eragiten du, lurzorua galtzea.

HIGADURAERAGITEN DUTEN ERAGINAK: Lurzoruak landare-estalkiak galtzen du.

Baso soiltzea:Gehiegizko zuhaitz mozketak, higaduraren mende geratzen da.

Baso sutea: Suteen ondorioz lurzorua agerian geratzen denez errautsek haren poroak itxi

Gehiegizko larratze:Artzaintza intentsiboak eta jarraituak bereziki ardiena.

LURZORUAREN KALITATEA ETA EMANKORTASUNA:

kutsadura:Lurzorura haimbat substantzia botatzeagatik sortzen da.

Gehiegizko ustiapena: Laborantza intentsiboak lurzoruko mantenugaiak agortzea eragin du

LURZORUAREN GALERA DAKARTENAK:

Giza jarduerek azpiegiturak erikitzeak eta lurzoruaren galera dakarte.

ENERGI ITURRI BERRIZTAGARRIAK

Energiaren arazoari irtenbideak emateko ezinbestekoa da, teknologia garbiagoak garatzea eta energia iturri berriztagarriak erabiltzea.

EGUZKI ENERGIA.

Eguzkitik Lurrera erradiazio elektromagnetiko moduan etorri ohi den energia deritzo.

Eguzki energi termikoa:Jariakin bat eguzki-kolektore batean berotzeko erabiltzen da. 2 mota:

-Temperatura baxua: 90C baino baxuagoa da, ura berotzeko erabiltzen da.

-Temperatura altua: Zentral termoelektrikoetan eergi elektrikoa sortzen da.

EGUZKI ENERGIAREN ABANTILAK

-Agorrezina eta garbia da,ez baitu zaratarik gasik eta kutsatzailerik soortzen.

-Energi merkea ekoizten du, isolatuta dauden tokietan argindarra aukera ematen du.

-Energi iturri berriztaezinekiko mendekotasun energetikoa murriztu.

EGUZKI ENERGIAREN DESABANTILAK.

-Ez du beti intentsitate beraegunaren eta gauaren iraupenaren  urte sasoien.

-Tenperatura altuko instalazioek lurralde eremu zabalak behar dute.

-Ezin da metatu berehala beste energia mota batean eraldatu behar izaten da.

ENERGI EOLIKOA

Haizearen energia zinetikoaz baliauta lortzen da. Energia mekaniko bihurtzen dute, haize errotak bihurtzeko.

ENERGI EOLIKOEN ABANTILAK

-Agorrezina eta doakoa da.

-Haize sorgailuek instalazio eta mantentze kostu txikia dute. Energia eolikoaren kontsumoa energia iturri berriztaezinekiko mendekotasuna murrizten du.

ENERGI EOLIKOEN DESABANTILAK

-Aldizkakoa eta ausazkoa da, eta metatzeko zaila, eskaera ekoizpena baino handiagoa denean.

-Haize sorgailuak arriskutsuak dira txorientzat,paisaien itxura aldatzen dute,lurralde eremu zabalak behar dute.

ITURRIAK                                              

Biomasa.Basoko hondakin  organikoetatik sortzen da.                

Hidraulikoa.Ibaietako presetan bildutako uretik sortzen da energia

Mareena.Itsasoko uraren,olatuen,mareen eta korronte mugimendu sortu.

Geotermikoa.Lurraren barruko berotik sortzen da.

ABANTILAK

 Biomasa: Hondakin gutxi sortzen du etaHondakinak metatzea murriztu du.                                                    

Hidraulikoa: Ez du hondakinik eta kutsatzailerik soortzen, zentral hidroelektrikoak kostu baxua dute eta urtegiak eginda errazagoa da.

Mareena: Energia garbia da eta baita ere agorrezina ere.

Geotermikoa: Hondakin gutxi sortzen ditu errentagarria da argindarra sortzeko.

DESABANTILAK

Biomasa: Energia erremindu basua du, toki handia behar da metatzeko eta bilketa manipulazio kostuek garestitu egiten dute.

Hidraulikoa: Ur kantitatea eguraldiaren mende dago, urtegiak egiteko aldaketak egin behar dira eta presa hausteko arriskua dago.

Mareena: Instalazioaren inguruko ekosistemetan aldaketak eragiten ditu eta energi errendimendu baxua du.

Geotermikoa: Hobi geotermikoak aurkitzea zaila da batzuetan.