Idazle zaharrak
Enviado por Chuletator online y clasificado en Otras lenguas extranjeras
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 12,89 KB
Bernart Etxepare (XVI. Mendea) | Pedro Agerre Axular (XVII. Mendea) | ||||||
Berdintasunak
(* batez inportanteena jarri eta ondorioan ondo zabaldu)
Biak euskal idazleak dira
Biak idazle heredugarriak izan dira *
Biak apaizak izan dira
Goi mailako ikasketak
Desberdintasunak
Zeren arabera?
XVI. Mendea, Kultura eta artean, Errenazimenduaren garaia, Italian sortu zen mugimendua. Humanismoa, errenazimenduak dakarren giza ikuspegi berria da. Hitz solteak, XII. Mendea baino lehen agertutako euskal hitz solte batzuk auteman dira. Hilarrietan adibidez, “sembe”, “cison”... Beste idatzi mota batzuetan ere ikus daitezke.
Garaia (Bakarrik Axularrekin)
XVII. Mendea Kontraerreforma, Europa eta europatarrak astindu zituen erreformaren aurka
Linguae Vasconum primitiae (1545 Bordelen, euskaraz inprimatu zen lehen liburua, sarrera bat eta 14 poesia agertzen dira)
Obra/Tamaina
Gero bi partetan partitua eta berezia (1643, 623 orri zituen eta 60 kapitulu)
erlijioaren aldekoak, amodiozkoak, bere buruari eta euskararen goraipatzeko
Gaiak
Lanak gerorako uzteak gorputzari eta arimari kalte besterik ez diote egiten (atsotitza; gero dioenak, bego dio) Hizkuntza persuasiboa erabiltzen zuen, aipu textualak erabiltzen ditu bere garaiko idazle askoren obretatik, Luis Villasante: mami baliotsua (gaiak pisua duela)
Herri olerkaria da (poesia jende guztiarentzat idazten du)
Generoa
Hitz lauz idazten du (prosa) Zaindua eta piperduna (erdi mailako jendearentzat idazten du, sinonimo ugari erabiltzen etab.
Behe nafarreraz
Euskalkia
Lapurtera klasikoa
Joan Perez Lazarraga (XVI.Mendea)
Joanes Leizarraga (XVI.Mendea)
Lazarragaren eskuizkribu (2004an aurkitu zen) oso garrantzi handia hartzen du.
102 orrialde ditu
Obra/tamaina
Jesus Krist Gure Jaunaren Testamentu Berria,
Kalendrera, Kristinoen instrukzionea
(denak 1571n, Arroxelan)
Amodioa eta maiteminduen arteko gorabeherak
Gaiak
Erligioaren inguruko gaiak
⅔ lirika eta ⅓ prosa (artzain eleberria da)
Estilo tradizionaleko lirika gortesaua ageri da.
Bertso molde erabilienak ezagutzen zituen
Generoa
·Erlijio berriaren hedapena lortzeko eguneroko bizimoduak erabili, irakurri eta buruz ikasi zitezkeen irakurgaiak
·Prosa (ia eredurik gabe)
Arabako ipar-ekialdeko euskalkia (hegoaldekoa Koldo Mitxelenaren iritziz) Baino baditu bizkaierazko, gipuzkoazko eta nafarrerazko aztarna batzuk
Euskalkia
·Behe nafarrera eta lapurtera
·hizkuntza zakar kutsua
·latinaren eragina zuten egitura sintaktikoak ageri dira
·Hizkuntza zaindua
Berdintasun eta desberdintasun garrantzitsuenak kontuan hartuta zer ideia atera daitezke?