Hurbilketa orokorra xx.Mendeko filosofia

XX. MENDEKO FILOSOFIAK

XIX. Mendean → Filosofiak eremua galdu (kezka eta krisia sortu). Zientzia naturalak, partikularretatik aldendu ziren eta giza-zientzia berriak sortu: soziologia eta psikologia. XIX.Mendeko bigarren zatian→ Hegelianismoaren aurkako jarrerak→ Jarrera batzuk filosofia bera kolokan jarri

XX. Mendean:

→ gaur egun indarrean dauden korronteak sortu

→ fisika eta matematika garrantzia handia hartu:

• Kolokan jarri ziren aurreko fisika eta matematika

• Eskola neopositibistak sortu

• Vienako zirkulua→ gerraren gehiegikeriak idealismoaren arrazionaltasun faltsuan oinarritutako ideologien ondorio

→ Filosofo batzuk metodo zientifikoa filosofian aplikatzen saiatu

• Filosofia analitikoaren sorrera → Hizkuntza idealaren bilaketaz arduratu,arazo filosofiko askoren jatorria hizkuntza arruntean dago

• Neopositibismoak filosofiaren ezagutzaren teoria hizkuntzaren analisira murriztu. Filosofia positibistak ezautza guztien esparrura mugatuz gertaera nnaturaletik kanpo dagoenaz ezin da azalpen zientifikorik eman.

→ Jarrera antipositibistak (subjetibotasuna): zientziaren eta filosofiaren bestelako oinarriak bilatu→ uko egin lehenengo intelektualismoari

• HISTORIZISMOA: Natur eta Espiritu zientziak bereizi. Espiritu zientziak ulertzeko berezko metodoa behar da: Gertaeren bilakaera historikoa interpretatzen duena. Bizitza funtzesko errealitatea.

• BITALISMOA: Egintza objektiboak eta espirituaren fenomenoak bereizi. Bizitza bestelako errealitatea da (denboran zehar dugun esperientzia multzoa)

→ XX. Mendeko geraerek galderak sortu (erantzun txarra) → Jarrera kritikoak:

• EXISTENTZIALISMOA: Helburua→ giza bizitza era indibidualean aztertu. Askatasuna eta denboraltasuna nabarmendu (ez esentzia abstraktua) → Askatasunari uko egin, era ez egokian bizi. Morala: gizaki bakoitzak bere bide propioari jarraitu, sistema etiko unibertsalen laguntzarik gabe ez baitago erantzun unibertsalik. Askatasunez eta konpromisoz erabakitzea ezinbestekoa da, eta honen aurrean gizakia beldur da

• FRANKFURTEKO ESKOLA: Egiaren teoria kritikoa

  • Gizarte burgesa eta kapitalista finkatu duten prozesuei buruzko hausnarketa

  • Filosofian berezko rola bueltatu: teoria/praxiari buruzuko analisi kritikoa

  • Teoria marxista eta heterodoxoak: Marx eta Freud nahastu (inkontzienteari garrantzia gehiegi)

  • Helburua: gizarte arazoak → Gizakia askatzea: ilustrazioan jaiotako arrazoia gizakiaren menperatzaile bihurtu, ez du hau askatu. Teoria honek bere buruarekin kritikoa izan nahi du.

  • Batzuk juduak eta marxistak Estatu Batuetara joan

→ Beste pentsamolde batzuk:

Estrukturalismoa eta hermetika