Hizkuntza handia

Hiztegia

1. Soziolinguistika: Hizkuntzaren ohiturak aztertzen dituen zientzia

2. Hizkuntza txikia: Hizkuntza gutxi dituen hizkuntza. Hiztun kopuru handi batera iristen ez den hizkuntza

3. Hizkuntza handia: Hiztun asko dituen hizkuntza

4. Hizkuntza transmisioa= Komunitate batek hiztunek seme alabei euren hizkuntza irakastea, horren bitartez historia bat, antolaketa sozial bat eta kultura baten jarraipena ziurtatzeko.

5. Hiztun komunitatea: Lehen hizkuntza bera duten edo hizkuntza berean mintzatzen diren pertsonen multzoa

6. Ama hizkuntza:

Lehen hizkuntza, haurrak etxean gurasoengandik ikasitako lehen hizkuntza. Haurtzaroan lehenbizi ikasitako hizkuntza, gero erabiltzen jarraitzen dena.

7. Hizkuntza normalizazioa

Minorizatua dagoen hizkuntza bat egoera horretatik atera eta gizarte-esparru eta funtzio guztietara hedatzeko prozesua.

8. Hizkuntza funtzionala:Eremu eta funtzio formal nahiz informaletan erabiltzen den hizkuntza

9. Diglosia:

Ukipen-egoeran dauden bi hizkuntza edo hizkuntza-aldaeraren arteko mendekotasun-egoera.
Hizkuntza edo aldaera horiek funtzio desberdinetarako erabiltzen dira: bata, funtzio formaletarako (administrazioa, hezkuntza, hedabideak), eta bestea, informaletarako (familia, lagunartea). Inportante!!!!

10-Elebakar: Hizkuntza bakarrean hitz egiten duen hiztuna

11-Elebidun: Bi hizkuntzetan hitz egiten duen hiztuna

12-Eleanitz: Hiru hizkuntza edo gehiagotan hitz egiten duen hiztuna

13-Hizkuntza ofiziala: Legez hala aitortua dagoen hizkuntza

14-Dialektoa: hizkuntza baten aldaera edo hizkuntza bat hitz egiteko modua

15-Hizkuntza estandarra: Eremu formalean erabiltzen den hizkuntza

11 JARDUERA

A FITXA:

KOMUNIKAZIO-ASMOA:

Hizkuntza desagertzeko arriskutik salbatzeko soluziobideak azaltzea

Hizkuntzak arriskuan jartzen dituzten kasuak:

• Belaunaldien arteko transmisio eza

Adibidea: aragoieraren kasua

• Eskoletan presentzia urria.

Adibidea: aragoieraren kasua

• Administrazioaren babesik eza.

Adibidea: aragoieraren kasua

• Hizkuntza indartsuak izatea ondoan.

Adibidea: Galesaren kasua

• Hiztun aktiboak ez izatea; erabiltzailerik ez izatea.

Adibidea: Okzitaniera

Hizkuntzak arriskutik salbatzeko konponbideak:

• Belaunaldien arteko transmisioa ziurtatzea

• Eskoletan presentzia izatea

• Administrazioak babestea

• Hiztun aktiboak izatea, erabiltzaileak izatea eremu guztietan.

Sarean hiztun aktiboak izateko, honako hauek behar dira:

• Tresnak

• Edukiak

• Erabiltzaileak

B FITXA

9 ERAGILE HIZKUNTZA BATEN OSASUNA NEURTZEKO:

1.- Hiztun kopuru absolutua: Aragoieraren kasuan 10000 hiztun baino ez ditu

2.- Hizkuntza-komunitate horretako hiztun kopurua biztanleko: Aragoien 1040000

3.- Hiztun-komunitateko hiztunen jarrera hizkuntzarekiko: Aragoieraren kasuan hiztunek jarrera ona

4.- Hizkuntzaren aukera eremu berrietara eta komunikabideetara hedatzeko: Aragoiera 100 hizkuntza erabilienen artean dago eta 30.000 artikulu duen entziklopedia bat dago sarean.

5.- Hizkuntzaren horretan egindako dokumentuen izaera eta kalitatea: Sarekoaz baino ez da informaziorik eskaintzen

6.- Hizkuntza horretan irakasteko eta hizkuntza bera ikasteko dauden material didaktikoen aukerak: Eskoletan presentzia gutxi du.

7.- Hizkuntzaren egoera erabilera-eremu ezberdinetan: Ez dugu informazio handirik testuan

8.- Gobernuak eta erakundeek hizkuntzarekiko dituzten politikak eta jarrerak: Ez du administrazioaren babesik, hau da, ez du ofizialtasunik

9.- Hizkuntzaren belaunaldien arteko transmisioa: Aragoieraren kasuan belaunaldien arteko transmisioa falta da eta hizkuntzaren egoera ez da oso ona.