Historia 1917ko aste tragikoa iruzkina

Jauntxokeria → Jauntxoak, jornalariei lana eman eta tokiko politikan indar handia zuten lur jabe aberatsak, hirietako abokatuak, izen handiko profesionalak eta administrazioko funtzionarioak ziren. Hauen bitartez, hauteskunde faltsutzeak egin.

Pariseko Ituna 1898an → Estatu Batuek eta Espainiak sinatutako ituna, bertan erabaki zuten; Espainia, Kubatik, Filipinetatik eta Puerto Ricotik alde egitea eta 3 herrialdeak Iparramerikaren esku geratzea.

Erreformismo dinastikoa →

Kubako gerra ondoren gizartea gauzak aldatu behar zirela pentsatzen hasi

1898-1912 alderdi dinastikoak sistema modernizatzen saiatu

1902an buruzagiak berritu: Maura kontserbadoreen liderra eta Canalejas liberalen liderra

Alderdi txandaketak eta hauteskundeak faltsutzen jarraitu zuten herriaren aurrean boterea galtzeko beldur zeudelako. Oposizio indartzen hasi.

Oposizioko alderdi politikoak:

Errepublikanoak:  artean alderdi berriak: Batasun errepublikarra, Alderdi erradikala eta Alderdi erreformista

Nazionalistak →  Katalunian(Liga Regionalista) eta Euskadin(EAJ) indartu

Langile mugimendua → PSOE eta UGT sindikatuak sortu

1918an Julian Besteiro eta Francisco Largo Caballero Madrilen atera ziren diputatu eta Indalecio Prieto(PSOE) Bilbon

1921ean Espainiako Alderdi Komunista sortu eta XX.Mendearen hasieran anarkismoak indarra hartu eta CNT sindikatua sortu

Marokoko arazoa: “Barranco del Lobo”, Bartzelonako aste tragikoa,  Annualeko bataila

Barranco del lobo → 1909an Barranco Del Lobon espainolek Marokoren kontra galdu zuten bataila.Soldadu gehiago eramatea erabaki zuten espainiarrek eta horretarako erreserbako soldaduei deitu zieten baina hauek ukatu egin zuten deia.

Bartzelonako aste tragikoa → 1909an Erreserbako soldaduek uko egin zuten ez zutelako Marokora joan nahi eta ondorioz Bartzelonako aste tragikoa hasi. Bertan, oposizioko alderdiak elkartu ziren eta greba orokorra deitu zuten, bertan 80 eliza erre, kaleak hartu...Egin ziren eta ondorioz Maura gobernuburuak dimititu egin zuen.

Annualeko bataila →  1921an Espainiak Bereberren(marokon) Annualeko bataila galdu zuten 13000 hildakoekin.

Erregearen laguna Silvestrerengatik hil ziren horrenbeste pertsona. Ondorioz, komisio bat sortu zen zer gertatu zen ikertzeko eta erregeari erantzukizuna eskatzeko.

1923an Primo de Riveraren diktadura militarra ezarri, krisiari konponbidea emango ziolakoan

1917ko krisia

Legebiltzarkideen asanblada → Bartzelonan, Katalanistak, errepublikanoak eta sozialistak bildu.  Behin-behineko gobernu bat osatu, gorte konstituziogileak deitu eta konstituzioa erreformatzeko eskaera egin zuten

Defentsa batzarra → Defentsa juntek(elkarte militarra) soldaduen soldata igoera eta betiko sistema eskatu, hau da, antzinatasunaren sistema ezartzea eskatu eskalafoian igotzeko eta ez gerren merezimenduengatik

Greba orokorra → Kanpoko erosketengatik prezioak gora egin zuten baina langileen soldatek ez beraz, gobernuari oposizioko alderdiek prezioak eusteko eskatu zioten eta honek ez zuenez egin greba antolatu zen. Monarkia bukatzea, Errepublika aldarrikatzea eta Gorte konstituziogileak deitzea nahi zuten.