Hiri-eremuak eta Landa-eremuak

HIRI-EREMUA:

Hiri batek eta bere inguruak eta landa eremuak osatutako lurralde antolaketa

Hiria:

Biztanle-kopuru handia duen eremua 1.-Helburu eta funtzio ezberdin betetzen ditu 2.-Espazio gehiena 2. eta 3. sektoretara bideratuta

Hiri-ingurua:

Hiriaren menpe dauden herriak dira: 1.-Udaletxe propioak dituzte 2.-Industria eta hainbat merkataritza gune daude

Landa-eremu hiritartua:

Hiri inguruko gunearen ingurunean dagoen lurraldea: 1.- Jatorriz espazio berdeak 2.-Gaur egun hiriko biztanleen jardueren eta bizimoduen zabalgunea da

Landa-eremua

Ezaugarriak: 1.-Biztanleria-dentsitate txikia 2.-Jarduera ekonomikoak: Nekazaritza, Basogintza, Abeltzaintza, Arrantza

Elementuak

• Lursaila: Nekazaritza-paisaian ustiatzen den lur-eremua

• Laborantza: Lursailari ematen zaion erabilera. Landatzen diren espezie kantitatearen arabera:1.-Monolaborantza ( Espezie bakarra )2.Polilaborantza ( Espezie bat baino gehiago )

Ureztatzeko sistemen arabera: 1.-Ureztatua ( Ureztatzeko sistema artifizialak ) 2.-Lehorrekoa ( Euri ura soilik )

• Habitata: Etxebizitzen kokapena eta antolaketa: Sakabanatuta, Kontzentratuta

Hiri-eremuaren ezaugarria da, herrixken eta herrien aldean desberdina dena, hainbat alderdiri dagokionez

• Biztanle kopurua: Hiritzat kontuan izateko…: Espainia 10.000 biztanle behar dira, Suedian 200, Japonian 30.000

• Eraikinen tipologia: Hirietako eta landako eraikinak desberdinak dira

• 3. sektoreko jarduerak eta industriakoak

Hirien funtzioak

Hirien funtzioak haien hiri-eremuan gauzatzen den jarduera sozioekonomikoak dira. Hiriek hainbat funtzio betetzen dituzte

• Industria-funtzioa: Antzinan hiri askoren funtzio nagusia izan zen, esaterako, Bilbo. Industraildeak eta fabrikak topa daitezke. Stuttgart

• Kultura- eta hezkuntza-funtzioa: Ikasteko lekuak dira. Unibertsitateak, antzokiak, museoak… Benta Berri & Oxford

• Politika eta funtzio administratiboa: Eremu bateko hiriburuak dira. Gobernu-erakundeak daude Bruselas

• Turismo- funtzioa: Monumentu historikoak eta turismoarentzat erakargarria den beste alderdi batzuk daude. Venezia

Hiriaren barne-egitura

Hirigunea: Gunerik zaharrena da. Erakunde-politikoak daude, udaletxeak, monumentu eta eraikin historikoak. Kale estuak

Bizitegi-auzoak: Etxebizitzak, oinarrizko-zerbitzuak ( ikastetxeak, osasun-zerbitzuak eta saltokiak ) daude. Etxebizitzen eta saltokien kalitateak biztanleen maila sozioekonomikoa islatzen du.

Industria-eremuak: Aldirietan daude, hiriguneko lurrak urriak eta garestiak direlako, eta fabrikek kutsadura sortzen dutelako.

Merkataritza-, zerbitzu-, eta garraio-eremuak:Aldirietan daude komunikazio-bide nagusietatik hurbil

Herrialde garatuetako hiriak

Hiri-eremuak zabaltzen ari dira mundu osoko herrialde guztietan ( Garepen bidean daudeenetan ere )

• Europako hiriek, oso antzinakoak direnez, hirigune historikoak dituzte, monumentuak kaleak… daude. Hiri-anglosaxoietan ez dute hirigune historikorik.

• Zabalguneak, hiriguneko biztanleak asko zirenez sortu zire, industrialdeak, fabriken eraikuntzaren eraginez sortu ziren.

• CBD ( Central Business District ) negozio-distritua da. Finantza-enpresen eta negozioen egoitzak dira

• Aldiriak

Garapen-bidean dauden herrialdeetako hiriak

Oso jendendeztatuak daude kostaldean, komunikazio ona duten lekuetan daudelako  (Portuak). Herrialde garatuetatik datozen aurrerapenak eta jarduera-ekonomikoak jasotzen dituzte

• Hirigune historiko bat dute, askotarikoak izan daitezke, hiriaren iraganaren arabara

• Cbd altua; hirigune historikoaren alboan dago

• Biztanleak eraikitako txabola-auzo pobreak

• Industrialdeak aldirietan daude, inguruan langileak bizi diren auzoak

Hiriaren eragin eremua

Hiri batek inguruko espazioan duen eragin-eremuaren tamaina hainbat faktorek baldintzatzen dituzte:

• Berrikuntza maila, orduan eta eragin eremu handiago izango du

• Funtzioen esklusibotasuna

Hirien arteko harremanak

• Komunikazio- eta garraio harremanak:  Hiriak garraio- eta komunikazio-sareen bidez konektatuta daude

• Politika- eta ekonomia-harremanak: Hirietan harremanak sortzen dira enpresen artean eta beste hirien gobernuekin

• Berrikuntzari lotutako harremanak, berrikuntzak sortzen dituzten zentroen arteko harremanak hirien arteko harremanak dira

Munduko hiri-hierarkia

Hiri bat beste hirietan eragina egiteko duen gaitasunaren arabera egiten den sailkapena da

• Hiri globalak: Mundu osoko hirietan eragina izateko gaitasuna Tokio

• Kontinenteko hiriak: Hiri hauen eragina-eremua kontinente bat hartzen du Londres / Berlín

• Hiri-nazionalak: Hiri hauen eragin-eremua beren herrialdea da eta pixka bat areagotu daitezke Madril

• Eskualdeko hiriak: Eskualdean dute eragina Gasteiz

Hirietako arazoak

Zirkulazio- eta kutsadura-arazoak

Biztanleek eta salgaiek hiri-eremuan izaten dituzten mugimenduek garraiobideen erabilera handia dakarte eta horren ondorioz…

• Gastuak autobiedeak, ingurabideak eta trenbideak eraikitzen

• Lur-eremu handiak okupatzen dira

• Zirkulazio istripuak

• Atmosferara nitrogeno dioxido eta karbono dioxido asko isurtzen da

Berotegi-efektuko gasak hiriko bero-uharteak sortzen ditu

Hondakinak

Hiriko hondakinak: Elikagai-hondarrak, ontziak, beirak, plastikoak, poltsak, metalak… dira

Hondakinak tratatzeko hainbat prozesu GARESTI egin behar dira

Desberdintasunak gizartean

Etxebizitzen prezioa, hiritar bakoitzak bizitzeko aukeratuko duen eremua beren baliabideen araberakoa izango da.

Baliabide gutxiko pertsonak hirigunetik urrun eta zerbitzu gutxirekin bizi dira. Ondorioz hiriko bizitzatik kanpo edo  baztertuak sentitu daitezke.

Garapen bidean dauden herrrialdeetako hirietan landa-eremutik inmigrante asko datozenez,

eta baliabide gutxiko pertsonak direnez, txabola-auzo pobreetan bizi behar dute

Baliabide askoko pertsonak kalitate oneko etxebizitzetan bizi dira