Harri sedimentarioak

LURRAREN EGITURA

AZTERTZE METODO ZUZENA (zulo bat eginez):

A)Gainazaleko dentsitatearen neurketa

Kontinentala: 2’7g/cc. Ozeanikoa: 3,1g/cc. Lavendish: 5,57g/cc.

B)Gainazaleko harrien osaera kimikoa

C)Planetaren eitea eta erradioa (satelite bidez)

D)Gradiante geotermikoa hasierako km-etan: 33C/1km

AZTERTZE METODO EZ ZUZENA (zeharkako metodoa):

a)uhin sismikoen hedapenak ematen duen informazioaren Bitartez, planetaren barnealdeko erradiografiak egin daitezke.

B)asteroideen ezaugarrien azterketa: jatorri antzekoa Dutenez, ezaugarriak ere antzekoak

HARRIAK: Kontinenteetan ugarienak: granitoa(aluminiozko Silikatoa) d=2’7-2’8g/cc.

                   Ozeanoan Ugarienak: basaltoa(magnesiozko silikatoa) d=3-3,1g/cc.

UHIN SISMIKOEK EMATEN DUTEN INFORMAZIOA

Lurrikaretan askatzen den energia materian zehar Barreiatzen da uhin bezala (materian dardarak eta deformazioak eraginez).

P UHINAK: uhin primarioak/solido zein likidotan Hedatu/zenbat eta materia trinkoagoa izan, uhinen abiadura handiagoa/material Homogeneoetan uhinen abiadura konstante mantenduko da.

S UHINAK: uhin sekundarioak/ solidoetatik soilik Hedatu/astiroago hedatu P uhinak baino.

ZIKLO GEODINAMIKOA

Fenomeno geologiko guztiek portaera ziklikoa dute, eta horiek Ziklo geodinamikoa osatzen dute.

BARNE ZIKLO GEODINAMIKOA: Lur-barnean gertatzen da/erliebe Eta litosfera barria sortzen da, litosfera zaharra desagertu,eta harri berriak Sortu(metamorfikoak eta igneoak). ERAGILEA:lur Barneko fluxuak plaka litosferikoak mugitzen dituela.

KANPO ZIKLO GEODINAMIKOA:Lurraren gainazalean gertatzen Da/Erliebea eta gailurrak desegin,erliebe laua sortu eta harri sedimentarioak Sortu.ERAGILEAK:Hiorosfera,bizidunak eta  atmosfera (euria, izotza, elurra).

Barne eta kanpo-zikloek ziklo geodinamikoa osatzen dute. Kanpo eta barne zikloaren tartean harrien zikloa dago.

PLAKEN TEKTONIKAREN TEORIA:

Fenomeno geologikoak plaken tektonikaren teoriaren bidez Ahal daitezke.

A)Litosfera zati desberdinetan banatuta dago, zati Bakoitza plaka litosferiko bat da

b)Plaka litosferikoak desberdinak dira: azaleragatik (handiak,txikiak,ertainak)/ osaerarengatik(ozeanikoak dentsoagoak, Basaltikoak)(kontinentalak dentsitate gutxiagorekin, granitoak)/lodieragatik(ozeanikoak Meheagoak kontinentalak baino)

c)Plaka listosferikoak higitzen dira: Astenosfera / Mantuko konbekzio korronteek sortzen dituzten bero fluxuak dira plaken Mugimenduaren kausa.

PLAKEN MUGIMENDU MOTAK:

1.MUGIMENDU MOTA (ERTZ EDO MUGA DIBERGENTEAK)
: 2 plaka bata bestearekiko urruntzen direnean Gertatzen da,eta beraz lurrazal berria sortzen denean.Hondo ozeanikoan Dortsal Ozeanikoak sortzen dira,eta gainazal kontinentala Rift-ak.

Mantuko materiak berriak ateratzen dira zona hauetan. Irtetean, deskonpresioagatik, likidotzen dira eta batzuk gas bihurtu:magma.

Bolkanketa gertatzen da, sismisitatea(lurrikara)ez da oso Handia izaten eta hipozentroa(lurrikara sortzen den lekua)sakonera gutxikoa da.

2.MUGIMENDU MOTA(ERTZ EDO MUGA KONBERGENTEAK)
: 2 plaka bata bestearekiko elkartu eta beraz bata Bestearen azpitik sortzen direnean. (azpiratzen edo subdukzioak). Talkatutako Plaken egoerak:

BIAK OZEANIKOAK: irla arkuak sor daitezke sumendi Azidoekin. Tsunami arriskua dago, sismizitatea oso handia delako.(lurrikara)

BIAK KONTINENTALAK: plaka Asiatikoa eta Indiaren artekoa. Himalaya mendikatea.

OZEANIKOA ETA KONT.: sumendi azidoak eta Hipozentro(sortu)sakoneko lurrikarak Plaka ozeanikoa bestearenpean tolestu eta Hondoratzen dira manturantz: Benioff-en planoa da eta magma-poltsak eratzen Dira. Orogeno(medikatea)perikontinentalak (kontinente barnean baina itsasotik Hurbil)sortzen ditu.

3.MUGIMENDU MOTA(ERTZ EDO MUGA TRANSFORMATZAILEAK):
Bi plaka ezberdinek bata bestearekiko duten Mugimendu erlatiboa.Bolkanketarik ez, baina sismizitatea magnitude handikoa da.  

HARRI IGNEOAK

Magma bat hoztu eta Konsolidatutakoan eratzen dira. Magma bat harri urtuzko masa da, mineral eta Gasen kantitate aldakorrak dituena.

Magmek harriak bezain dentsoak ez Direnez, gainazalerantz jotzen dute eta beste harri batzuetan edo hausturetan Sartzen dira (intrusioa) edota kanpora irteten dira (laba). Tenperatura Jaitsi ahala, mineralak kristalizatzen hasten dira, batez ere silikatoak (>%90). Magma Litosfera barnean kontsolidatzen bada, harri intrusiboak Eratzen dira.
Harri intrusiboak masa handi samarretan ager daitezke (harri Plutonikoak) edo hausturetan (harri filonianoak) . Baina magma hausturetatik Kanpoaldera irteten bada, harri estrusibo edo bolkanikoa sortzen dira.